Sosyalmedyada, a Haber, HaberTürk, Sözcü, Sputnik’te paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir haberde iş dünyasının ünlü ailesi olan Sabancı Ailesi’nden bazı isimlerin Malta Cumhuriyeti vatandaşlığına geçtiği iddia edildi.
Twitter’daki bir kullanıcının 3 Ocak 2019’da “Berat Bey'e kefil olan Güler Sabancı ve ailesi
Malta vatandaşı olmuş.” ifadeleriyle attığı tweet, şimdiye kadar yaklaşık bin retweet ve 2 bin 500 beğeni aldı.
Sabancı Ailesi’nin bazı üyelerinin Malta vatandaşlığına geçtiği iddiası doğru. Malta Cumhuriyeti Resmi Gazetesi’nin 21 Aralık 2018’de yayımlanan sayısında ülke vatandaşlığına geçen isimler listesinde Suzan, Haluk Akay, Çiğdem ve Ceyda Dinçer Sabancı’nın isimleri geçmekte.
Sabancı Ailesi’nden 4 kişi Malta vatandaşı oldu
Malta Cumhuriyeti Resmi Gazetesi’nin 21 Aralık 2018 tarihli sayısında bir isim listesi yer alıyor. Aynı zamanda bu listenin Bireysel Yatırımcı Programı’na göre bir önceki yıl (Ocak 2017-Aralık 2017) Malta vatandaşı olmaya hak kazananların isim listesi olduğu bilgisine de ulaşılıyor.
“Aşağıda, Yardımcı Mevzuat 188.03/14-2’ye göre Ocak 2017 ve Aralık 2017 tarihleri arasında vatandaşlığa kabul edilen kişilerin listesi yer alıyor.”
Söz konusu liste, soyadı sırasına göre değil isimlerin alfabetik sırasına göre oluşturulmuş. Listenin ilerleyen sayfalarında sırasıyla; Ceyda Sabancı Dinçer, Çiğdem Sabancı Bilen, Haluk Akay Sabancı, ve Suzan Sabancı’yı görebilmek mümkün.
Çiğdem Sabancı’nın eşi Faruk Bilen ve iki çocukları (Gözdem ve Gizem Bilen) da listede bulunuyor.
Bireysel Yatırım Programı nedir?
İsim listesinin başında belirtilen “Alt Düzenleme 188.03’e” internet üzerinden ulaşılabiliyor. Düzenleme, genel olarak Malta Devleti’nde yatırım yapıp bunun karşılığında vatandaşlık almak isteyen kişilerin yapmaları gerekenleri belirtiyor. Düzenlemenin 4. maddesinde genel başvuru şartları arasında 18 yaşından büyük olmak, suç işlememek, Malta’da ikamet etmeyi sağlayan bir meskene sahip olmayı taahhüt etmek, hisse senetleri, tahviller, borçlar ve özel amaçlı taşıtlara yatırım yapmak ya da zaman zaman bunlardan daha fazla yatırım yapmaya meyilli olmak sıralanıyor. Bu yatırımları gerçekleştirenlerin aileleri de vatandaşlık kapsamına alınıyor.
Düzenlemenin 7. maddesi 5/b fıkrasında ise bu başvuruyu yapabilmek için en az 350 bin avro değerindeki bir taşınmaz mülk sahibi ya da yıllık kira değeri en az 16 bin avro olan bir dairede oturabilecek durumda olma koşulunun olduğu ifade ediliyor. Bu düzenlemenin amacı Malta Cumhuriyeti’nin ekonomisine katkıda bulunabilecek yatırım sahiplerini ülkeye çekebilmek.
Aynı listede başka isimler de yer alıyor
İddia konusu haberin ilk paylaşıldığı yer olan Sabah gazetesinin 31 Aralık 2018’deki haberinde Malta’da “Bireysel Yatırımcı Programı” aracılığıyla vatandaşlığa ulaşmış olanlarla Malta kökenli olanları ve çifte vatandaşlık alanlardan oluşan yaklaşık 3 bin yeni Malta vatandaşını içeren söz konusu listede Sabancı Ailesi’nden bazı isimlerin bulunduğu bilgisi yer alıyordu. Ayrıca aynı haberde kot kumaş ithalatı yapan Orta Anadolu Ticaret ve Sanayi İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Fatih Karamancı ve ailesinin de bu programdan yararlanarak Malta vatandaşı olduğu ifade ediliyor. 22 Şubat 2005’te Hürriyet’te yer alan bir haberde eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Karamancıların fabrikasına yaptığı ziyaretten bahsediliyor ve fabrikada ünlü kot firması Levi’s’ten yapılan ithalatın altı çiziliyor.
E-Şirket’te ismi gözüken Karamancı ailesi üyeleri aynı zamanda İstanbul’da bulunan Karamancı Holding A.Ş.’yi yönetiyor.
Listede Mehmet Fatih Karamancı, Esra Karamancı ve Yasemin Karamancı’nın isimleri de bulunuyor. Esra Karamancı, Mehmet Fatih Karamancı’nın kızı ve LinkedIn’de yer alan bilgilere göre şu an Wharton School’da Ekonomi okuyor. Yasemin Karamancı ise Mehmet Karamancı’nın eşi. 31 Temmuz 2007’de Sabah’da yer alan bir habere göre Suzan Sabancı, Vaniköy’deki bir yalısını Mehmet Fatih Karamancı’ya satmıştı. Yani Karamancı ailesi ile Sabancıların eski bir tarihe dayanan ilişkisi bulunuyor.
Listede ayrıca Morvento Mobil Sistemleri Genel Direktörü ve girişimci Özer Hıncal, Nurnil Hıncal ve Tulgar Hıncal da yer alıyor.
3 Ocak 2019’da HaberTürk’te yer alan başka bir haberde ise Malta vatandaşlığına geçen iş dünyasından ünlü isimlerin bir isim listesi bulunuyor.
Yukarıda ismi geçen iş insanları dışında Can, Kazım ve Zeynep Köseoğlu da bulunuyor. Can ve Kazım Köseoğlu kardeşler Sabancı Ailesi içerisinde bulunan Esas Holding Yönetim Kurulu üyesi Şevket Sabancı’nın torunlarından. Zeynep Köseoğlu ise Can Köseoğlu’nun eşi. Esas Holding’in halihazırda Londra’da da ofisi bulunuyor. Şirketin Türkiye portföyündeki değeri 2 milyar 400 bin avro.
Twitter Türkiye’nin avukatı, 2017’de Türkiye vergi rekortmenleri arasında 10. sırada olan Avukat Gönenç Gürkaynak ve eşi Avukat Serra Gürkaynak da Resmi Gazete’de yayımlanan listede ismi geçenlerden.
Ayrıca ünlü Türk kahve şirketi Kurukahveci Mehmet Efendi’nin marka sahipleri Hulusi ve Neslihan Kurukahveci de Malta vatandaşlığına geçenler arasında. Abdi İbrahim İlaç Sanayi Ve Ticaret A.Ş Başkanı Nezih Barut da aynı listede yer alıyor.
Malta’da vergi sistemi
Türkiye’den yukarıda sayılan isimlerin Malta Cumhuriyeti vatandaşlığına geçme nedenleri bilinmiyor fakat bağımsız vergi denetim şirketi Deloitte’de yer alan “Uluslararası Vergi, Malta 2018” broşüründen Malta’da kurulan bir şirketten stopaj, gayrimenkul ve sermaye vergisi alınmadığı anlaşılıyor.
Malta’da bulunan yasal vergi danışmanlığı şirketi EMD’nin internet sitesinden ülkedeki vergi sisteminin sağladığı bazı faydalara ulaşmak mümkün.
Türkiye’den göç eden sermaye
Türkiye’de de vatandaşlık söz konusu olduğunda Malta’dakine benzer bir sistem uygulandığı biliniyor. Türk vatandaşı olmak isteyen yabancılar ülkeye belirli bir miktarda yatırım yaparak vatandaş olma hakkı kazanabiliyor. Türkiye’de bunun değeri 500 bin dolar. Yani Malta Cumhuriyeti vatandaşı olmaktan daha düşük.
New York Times gazetesinde "Erdoğan'ın vizyonuna hararetle karşı çıkan Türkler, yeteneklerini ve varlıklarını da alarak, kitleler halinde ülkeyi terk ediyor" başlığı ile yapılan bir haberde Türkiye’deki yerli sermayenin yönetimden gelen baskılar sonucu ülkeden göç etmek durumunda kaldığı belirtildi. Küresel Varlık Göçü İncelemesi'nin (Global Wealth Migration Review) Türkiye'ye ilişkin verilerine göre varlıklı diliminin yüzde 12'sine denk gelen, en az 12 bin milyoner, servetlerini yurt dışına aktardı.
AfrAsia’da yer alan rapora göre Türkiye’deki milyonerler 2017’de en çok Avrupa ülkelerine ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne sermayelerini taşıdı.
NY Times’ın aynı haberinde Türkiye’deki beyin göçü de başka bir tartışma konusuydu. Haberde çeyrek milyonun üzerinde insanın bu sebepten Türkiye’den göç ettiği verisi yer alıyordu. Bu haberin ardından T.C. Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi Twitter’da 5 Ocak 2019’da yaptığı bir açıklamada bu verinin “asılsız” olduğunu, net göç miktarının 11 bin 554 kişi olduğunu belirtti.
Sonuç olarak Sabancı Ailesi’nden bazı isimlerin Malta vatandaşı olduğu iddiası doğru. Malta Cumhuriyeti Resmi Gazetesi’nde yer alan bilgilere göre Ceyda Sabancı Dinçer, Çiğdem Sabancı Bilen, Haluk Akay Sabancı Dinçer ve Suzan Sabancı Dinçer geçtiğimiz yıl içerisinde bireysel yatırım programından yararlanarak ülkenin vatandaşı oldular. Resmi gazetedeki listede Türkiye’den başka isimler de yer alıyor. Malta, vergilendirme konusunda bazı avantajlar sağladığı bilinen bir ülke.
