Türk Hava Kurumu 28 Temmuz'da başlayan ve halen süren yangınlara müdahale için, 29 Temmuz 2021'de üç kiralık Beriev Be-200 amfibik uçak kullanıldığını belirtmişti. Sosyal medyada yayılan bazı paylaşımlarda, bu üç uçağın bazılarının arızalı olduğu ve şu an uçmadığı öne sürüldü.
İddiayı teyit edebilmek için kiralanan üç uçağı takip etmemiz gerek. İnternette uçuş takibi yapabileceğimiz birçok araç mevcut. Ancak aşağıdaki bilgilerden en az birine ihtiyacımız var:
- Çağrı işaretleri: Her uçuşta değişebilir. Hava Trafik Kontrolü tarafından belirli bir uçuşu belirtmek için kullanılır.
- Kayıt numarası ya da kuyruk tescil numarası: Bir arabanın plakasına benzetebiliriz. Her uçağın kendi kayıt numarası var; genelde alfanümerik oluyor, ülke kodları ile başlıyorlar. Kanada için C, Fransa için F gibi. Bu numara uçağın sahibinin değişmesi gibi hallerde değişebiliyor.
- Üretici seri numarası: İngilizcesi “Manufacturer Serial Number” kısaltması ise MSN olan bu numaralar her uçağa özel ve değişmez nitelikte. Yani bir uçağın MSN’sini biliyorsunuz sahibi değişse de takip edebilirsiniz.
Rusya’nın Ankara büyükelçiliğinin Twitter sayfasında 29 Temmuz 2021 tarihinde paylaştığı görsellerden birinde uçağın kuyruk numarasını görmek mümkün.
29 Temmuz 2021, Rusya'nın Ankara elçiliğinin paylaştığı ve Türkiye’ye gelen Be-200. Kuyruk tescil numarası RF-31120
Uçaklardan birinin kuyruk numarasını belirledikten sonra, Rusya’ya ait tüm Be-200’lerin listesini ararken karşımıza uçakların verilerini tutan Rusça bir site çıkıyor. Bu siteden edindiğimiz uçar vaziyette olan 15 adet Be-200 uçağını 4 Ağustos 2021 tarihinde altı farklı veri tabanında arattık. Bu uçaklardan üçü Türkiye’de gözüküyor.
russianplanes.net sitesinde yer alan 15 uçaktan Türkiye’de görünen üçünün 4 Ağustos 2021 tarihine göre bilgileri
Veri tabanlarından 4 Ağustos 2021 tarihinde edindiğimiz bilgilere göre uçaklardan ikisi 2 Ağustos 2021, biri ise 31 Temmuz 2021’den beri uçmuyordu. 5 Ağustos 2021 tarihinde ise FlightRadar24 verilerine göre uçaklardan RF-31120 numaralı olanı 31 Temmuz 2021’den sonra ilk uçuşunu 5 Ağustos 2021 tarihinde İzmir’den Bodrum’a gerçekleştirdi ve saat 13.00 itibariyle uçuşlara devam ediyor.
Diğer RF-31390 numaralı uçak ise 2 Ağustos 2021 tarihinden sonra ilk uçuşunu 5 Ağustos 2021 tarihinde Antalya’dan gerçekleştirdi ve yine saat 13.00 itibariyle Dalaman’da gözüküyor.
Ancak bu bilgiler uçakların iddiaların paylaşıldığı tarihlerde arızalandığı ve uçmadığını söylemek için yeterli değil. İlkin bir uçağın hareket etmemesi arızalandığı anlamına gelmez. Nitekim Rusya’dan kiralanan Be-200 uçaklarının arızalandığına dair resmi bir açıklama yapılmadı. Uçuşları takip eden sitelerdeki veriler eksik de olabilir. İncelediğimiz altı kaynaktan biri olan FlightRadar24’de veriler birden fazla kaynaktan elde ediliyor. Yani gerçekleşmiş bir uçuş gözden kaçmış olabilir; ancak aksi mümkün değil.
Rusça kaynaklarda karşımıza çıkan 8 Temmuz 2021 tarihli bir haberde, Rusya Savunma Bakanlığı'nın Be-200 uçağının 8 Temmuz 2021’de Moskova saatiyle 16.00’da Adana’ya varacağını söylediği yazıyor. Habere göre uçak Rusya’nın deniz kuvvetlerine ait. Tespit ettiğimiz üç uçaktan biri olan ve deniz kuvvetlerine ait RF-88450 numaralı uçak da, FlightRadar24’e göre 8 Temmuz 2021’de gelmiş. Ancak rotası veya varış saatle ilgili detay bulunmuyor.
FlightRadar24, 8 Temmuz 2021’de Türkiye’ye gerçekleşen uçuş, RF-88450
2013 yılından beri havacılık içerikleri paylaşan Hava Sosyal Medya’nın Twitter hesabında paylaşılan Be-200 fotoğrafının, Adana’da çekildiği söyleniyordu. Aynı hesap, 2 Ağustos’ta yeni bir video paylaşarak, uçağın havalandığını iddia etti.
HavaSosyalMedya'nın paylaştığı görüntü
Fotoğrafı tersine aradığımızda eski bir paylaşımla karşılaşmıyoruz. Ancak yukarıda bahsettiğimiz üç uçağın fotoğraflarına erişmek mümkün.
Kaynak: russianplanes.net
Kaynak: russianplanes.net
Kaynak: russianplanes.net
Fotoğraflardakilerden ilk ikisi, Rusya Acil Durumlar Bakanlığı’na ait olan RF-31120 ile RF31390, sonuncusu ise deniz kuvvetlerine ait RF-88450. Üçüncü fotoğraf, Adana’dan havalandığı iddia edilenle aynı model ve üzerindeki sarı “20” yazısı da eşleşiyor. Bu uçak 8 Temmuz 2021’de Adana’ya varacağı söylenen Rus deniz kuvvetlerine ait uçakla da eşleşiyor.
FlightRadar24’e göre, RF-88450 numaralı uçak 31 Temmuz ve 2 Ağustos arasında uçmamış, 2 Ağustos’ta ise bilinmeyen bir kalkış noktasından bilinmeyen bir varış noktasına gitmiş. Uçak 2 Ağustos 2021 tarihi itibariyle Mersin yakınlarında gözüküyor, sonrasına dair uçuş verisi yok.
Kaynak: FlightRadar24
İnternette ilgili haberlere baktığımızda, 2020 yılının Temmuz ayında Be-200 tipi RF-88450 numaralı uçağın Rus deniz kuvvetlerine verildiğini, uçağın fotoğrafını, kuyruk numarasının sarı “20” olduğunu ve “Alexander Mamkin” ismini taşıdığını görüyoruz. Bu bilgiler, 15 uçakla ilgili bilgileri bulduğumuz russianplanes.net’tekilerle uyumlu. Russianplanes.net, uçakların MSN numalarını da paylaşmış, bu numaralar FlightRadar24 üzerinde MSN’si gizli olmayan uçak numaraları ile aynı.
Yani açık kaynaklar, Rusya Acil Durumlar Bakanlığı’na ait RF-31390 ve RF-31120 ile deniz kuvvetlerine ait RF-88450 numaralı uçakların Türkiye’de olduğunu gösteriyor. Uçaklardan biri Rusya’nın Ankara elçiliği tarafından paylaşıldığı için doğrulanabiliyor. Diğer ikisi ile ilgili resmi bir kaynak yok; ancak veriler bu uçakların da Türkiye’deki Be-200’ler olduğunu gösteriyor. Uçakların arıza nedeniyle uçamadığı bilgisine ise açık kaynaklardan erişilemiyor.
Elde edilen kanıtlar iddiayı doğru, yanlış ya da karma olarak işaretlemeye el vermediği için, analiz “sonuçlandırılamadı” kategorisinde yer alıyor. Yeni kanıtlara ulaşıldığı takdirde güncelleme yapılabilir.
