teyit.org’a ihbar olarak gelen ve WhatsApp gruplarında dolaşıma giren bir metinde Rusya’da bir nükleer sızıntı yaşandığı ve Eylül ayı sonunda atmosferde radyoaktif izotop Rutenyum-106’ya rastlandığı iddia edildi. Olay NTV, BirGün, Hürriyet ve Cumhuriyet gibi haber siteleri tarafından da haberleştirildi.
Metinde sebebi anlaşılmayan sızıntının oluşturduğu radyoaktif bulutların Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçtiği de belirtildi.
Rusya’da sebebi bilinmeyen nükleer bir sızıntı olduğu iddiası doğru ancak radyasyon yüklü bulutların Türkiye’den geçtiği iddiası belirsiz. Radyasyon yüklü bulutlar ilk olarak Eylül ayında İtalya, Avusturya ve Almanya’da tespit edilmiş ardından 9 Kasım’da Fransa Nükleer Güvenlik Enstitüsü (IRSN) tarafından da doğrulanmıştı.
IRSN’in paylaştığı ve sızıntının ulaştığı yerleri gösteren haritaya bakıldığında Türkiye’nin de sızıntıdan etilenen bölgeler arasında olduğu görülebiliyor. Ancak sarı noktalarla işaretlenen Türkiye’de etkilenme oranının düşük olduğu fark ediliyor. Ayrıca, haritadan kaynağı Ural Dağları’nın güneyi olan sızıntıdan İskandinavya, İngiltere ve Balkan ülkelerinin de etkilendiği incelenebiliyor.
Rusya Meteoroloji Merkezi yaptığı açıklamada Eylül ve Ekim aylarında yapılan ölçümlerde Rutenyum 106 kaynaklı yüksek kirlilik tespit edildiğini ifade etti.
Türkiye sızıntıdan etkilendi mi?
teyit.org’un görüştüğü Türkiye Atom Enerjisi Kurumu yetkilileri Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu tarafından Eylül ve Ekim aylarında bu konu hakkında bilgilendirildiklerini belirtti. Meydana gelen sızıntının tam olarak nereden kaynaklandığının henüz bilinmediğinin altını çizen yetkililer az miktarda da olsa Rutenyum 106 maddesinin istanbul ve Ankara’da ölçüldüğünü ifade etti. Maddenin nasıl taşındığının tam olarak bilinemeyeceğini dile getiren Atom Enerjisi Kurumu ölçülen değerlerin insan sağlığı açısından bir tehlike oluşturmadığını söyledi.
Yine teyit.org’un görüştüğü Meteoroloji Genel Müdürlüğü ise kendilerinin bu konu hakkında yaptığı bir uyarı ya da acil durum çağrısı olmadığını belirterek herhangi bir tehlike durumunda açıklama yapacaklarını ifade etti.
Rusya basınında sızıntının izlediği güzergahı gösteren bir görsel paylaşıldı.
teyit.org’a açıklama yapan İTÜ Uçak ve Uzay Bilimler Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Orhan Şen, Rusya’da tespit edilen miktarın yüksek olduğunu fakat bu durumun insan sağlığı açısından bir tehlike arz etmediğini ve Türkiye’yi etkilemiş olmasının mümkün olmadığını düşündüğünü ifade etti.
Meteoroloji Mühendisi Bünyamin Sürmeli ise teyit.org’a yaptığı açıklamada, sızıntı kaynaklı kirlilikten Türkiye’nin etkilendiğine dair kesin bir bulgu olmadığını ifade etti. Sürmeli Instagram’da paylaştığı bir gönderide söz konusu radyoaktif bulutların Rusya’dan Kuzey Avrupa ve Akdeniz’e geçtiğini belirtiyor.
Sonuç olarak;
- Nükleer bir sızıntı olduğu ve çeşitli Avrupa ülkelerindeki hava ölçümlerinde izine rastlandığı doğru, ancak sızıntının tam olarak nerede ve neden gerçekleştiğine dair net bir açıklama bulunmuyor,
- IRSN, Rusya basını ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na göre Türkiye de nükleer sızıntıdan kaynaklanan kirlilikten etkilendi ancak teyit.org’un görüştüğü uzmanlara göre Türkiye’nin kirlilikten etkilendiğine dair net bir bulgu yok,
- Türkiye’deki ilgili kurumların konuyla ilgili yaptığı bir açıklama ya da yayınladığı bir ölçüm raporu bulunmuyor,
- Her koşulda insan sağlığını tehdit edecek düzeyde bir kirlilik olmadığı ifade ediliyor,
- Eylül ve Ekim aylarında tespit edilen sızıntı kaynaklı kirliliğin bugünlerde hala devam ettiğine dair herhangi bir bilgi bulunmuyor,
- Rutenyum yüklü bulutların güzergahına dair tek kaynak Rusya basını bu nedenle, bulutların Türkiye’de hangi bölgelerden geçtiği net değil,
- Yağmurda kalmanın insan sağlığını tehdit edebileceğine dair kesin bir açıklama ya da uyarı bulunmuyor.
Rutenyum nedir?
Ru-106 olarak da bilinen madde nükleer reaksiyonlardan kaynaklanan bir çürüme ürünü. İzotoplarının yarılanma süresi birkaç dakika olan Rutenyum’un yarılanma süresi ise yaklaşık bir yıl. Rutenyum, kalem uçlarından, Platin ve Paladyum maddesinin sertleştirilmesine kadar birçok alanda kullanılmakta.
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’ndan açıklama
teyit.org’un Rutenyum 106 maddesinin bulutlar aracılığıyla Türkiye’ye geldiği iddiasına dair hazırladığı analizin ardından konu hakkında bir açıklama da Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’ndan geldi. Analizin teyit.org’da yayınlanmasından sonra 29 Kasım’da açıklama yapan kurum bir basın bildirisi yayınladı.
Bildiride, medya ve sosyal paylaşım sitelerinde yer alan radyoaktif bulutlar hakkında ortaya çıkan haberler nedeniyle bir açıklama yapılmasına gerek duyulduğu belirtilerek, 29 Eylül ile 10 Ekim 2017 tarihleri arasında havada eser miktarda Rutenyum 106’ya rastlandığı ifade edildi.
Türkiye’de ölçülen değerlerin Avrupa ülkelerinde ölçülen değerlerle paralellik gösterdiği bildiride yer alırken, “mikroBecquerel” düzeyindeki bu aktivitelerin herhangi bir sağlık sorunu oluşturmayacak düzeyde olduğu ve koruyucu önlem alınmasını gerektirecek bir durumun söz konusu olmadığı belirtildi.
SON GÜNCELLEME: 05.12.2017 / 15.50
- Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun basın bildirisi eklendi.
