Sosyal medyada geçen yıl Romanya’da gökten taş yağdığını gösterdiği iddiasıyla yayılan video son günlerde tekrar karşımıza çıkmaya başladı. O günlerde çeşitli haber sitelerinde de “gökten taş yağdı” başlığıyla yer bulan video, geçtiğimiz günlerde pek çok sosyal medya kullanıcısı tarafından da aynı iddiayla güncelmişcesine paylaşıldı.
Video Nisan 2023'te de TikTok'ta İsrail'de taşa benzer dolu yağdığı iddiasıyla yaygınlaştırıldı.
Ancak iddia doğru değil. Görüntüler şiddetli rüzgâr ve dolu sebebiyle hasar gören çatılardan düşen parçaları gösteriyor. Video, 27 Mayıs 2019 tarihinden.
Video çatılardan düşen parçaları gösteriyor
Videodan alınan bir ekran görüntüsünü tersine görsel arama yöntemiyle arattığımızda 2019’da yayınlanan haberlere ve videolara ulaşıyoruz. Türkiye basınında da çeşitli haber siteleri ve televizyon kanallarında yer alan görüntülerin tamamını izlediğimizde, videonun 27 Mayıs 2019’da Romanya’nın Zalau şehrinde yaşanan şiddetli dolu yağışı esnasında kaydedildiğini anlıyoruz. NTV’de yer alan haberde de şiddetli rüzgâr ve dolunun binaların çatılarına zarar verdiği, kopan parçaların çatılardan düştüğü belirtiliyor.
Videoda gördüğümüz SJ kodlu araba plakasını arattığımızda da, videonun Romanya’nın Zalau şehrinden olduğunu doğruluyoruz.
Olay hakkında basit bir arama yaptığımızda görüntülerin o tarihte Romanya yerel basınında da geniş yer bulduğunu görüyoruz.
Konu hakkında açıklama yapan Sălaj Acil Durum Gözlem Kuruluşu’ndan bir yetkili, çatılar ve arabalarla ilgili 14 farklı hasar ihbarı aldıklarını belirtmiş. Belediye’den yapılan açıklamaya göre de 2 bin 453 araç, 19 okul binası, 34 kamu binası ile 554 özel mülk, yumurta büyüklüğündeki dolular ve çatılardan uçan parçalardan dolayı hasara uğramış.
27 Mayıs 2019’da Romanya’nın Zalau kentinde bir süper hücre yağışı meydana gelmişti. Süper hücre (supercell), şiddetli rüzgârlara ve büyük dolulara sebep olan bir fırtına türü; bu fırtına Zalau'da da alışkın olunmayan büyüklüklerde dolular yağmasına neden olmuş. Hava koşulları yetkililer tarafından kırmızı kodla ifade edilmiş. Yerel ve uluslararası basında yer alan haberlere göre, yağış 15-20 dakika sürmesine rağmen pek çok bina ve aracın hasar görmesine neden olmuş.
Görüntüler o tarihte farklı iddialarla çeşitli platformlarda da yer almıştı. Bunlardan biri videonun Roma’da gökten taş yağdığını gösterdiği şeklindeydi. İddia AFP Fact Check tarafından da incelenmiş ve görüntülerin Zalau’daki dolu yağışını gösterdiği, gökten taş yağmadığı açıklanmıştı.
Sonuç olarak iddia doğru değil. Görüntüler rüzgâr ve dolu sebebiyle hasar gören çatılardan düşen parçaları gösteriyor. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden hatalı ilişkilendirmeye örnek.
