11 Eylül 2021 tarihinde aşı, maske ve PCR testi karşıtı gruplar, İstanbul Maltepe’de “Büyük Uyanış” isimli bir miting gerçekleştirdi.
Mitingi haberleştiren kurumlardan biri de Reuters oldu. Ancak Reuters’ın kullandığı başlık sosyal medyada tartışma yarattı ve ajansın mitingi “yeni Türk aşısına karşı yapıldığını” yazdığı iddia edildi.
Başlıkta yeni uygulamaya konan aşı ve test kuralları kastediliyor
Reuters, Büyük Uyanış mitingiyle ilgili “Thousands protest new Turkish vaccine and test rules” başlığını kullanmış. Sosyal medyada bazı kullanıcılar başlığı, “Binlerce kişi yeni Türk aşısını ve test kurallarını protesto etti” diye çevirmiş.
Google Çeviri kullanılarak yapılan çeviriden dolayı, protestonun Türkiye’de üretilecek yeni Covid-19 aşısıyla ilgili olduğu düşünülmüş.
Ancak haber içeriğine bakıldığında, Türk aşısı Turkovac’la ilgili hiçbir bilgi verilmediği görülebiliyor. Üstelik Turkovac aşısı henüz üçüncü fazda, yani acil kullanım izni alarak uygulanmaya başlamış değil.
Haberin ilk paragrafında 2 binden fazla kişinin aşılar, testler ve maskelerle ilgili alınan yeni hükümet önlemleri ve aşı baskısına karşı toplandığı aktarılıyor. Yani başlık, Türkiye'de henüz uygulanmaya başlayan aşı ve test zorunluluğu getiren düzenlemelerin binlerce kişi tarafından protesto edildiğini belirtiyor.
Reuters haberinde ‘new government measures’ yani, yeni hükümet tedbirlerinden bahsediliyor.
Aynı başlığa Google Çeviri yerine Yandex Çeviri kullanarak baktığımızda, karşımıza daha isabetli bir çeviri çıkıyor: “Binlerce kişi yeni Türk aşı ve test kurallarını protesto etti.” Yani aşının yeniliğinden değil, kuralların yeniliğinden bahsediliyor.
Nitekim bu kalıba Reuters ilk kez başvurmuyor. Ajansın daha önceki haberlerinde kullandığı ifadeler de benzer bir kalıbın izlendiğini kanıtlıyor.
Reuters Britanya merkezli bir ajans. İngiliz İngilizcesinin sözdiziminde, sıfat yalnız kendinden sonraki kelimeyi değil, tamlamayı da niteleyebiliyor.
Google’ın çeviri algoritması nasıl işliyor?
Google Çeviri, ilk olarak 2006 yılında kullanılmaya başlandı. Araç, ilk zamanlarında Statistical Machine Translation (SMT-İstatistiksel Makine Çevirisi) adlı çeviri algoritması kullanıyordu. SMT, dil kalıbı eşleştirmesine dayanıyor ve veritabanına uygun bir eşleşme bulmak için her bir cümleyi tek tek kelimelere veya ifadelere ayırıyordu.
2016 yılında servis, çevirileri iyileştirmek için Neural Machine Translation'a (NMT-Sinirsel Makine Çevirisi) geçerek, tek tek kelime çevirisinden tüm cümleyi bağlamıyla anlamaya yöneldi. Ancak hiçbir makine öğrenmesi modeli, henüz yüzde 100 isabetli sonuç vermiyor.
