Sosyal medyada ve NTV, Sözcü, T24 gibi haber sitelerinde paylaşılan bir iddiaya göre, 1 Ocak 2019’da paralı hale gelen ve tanesi 25 kuruştan satılan plastik poşetlerin fiyatı 2020 itibariyle yüzde 20 zamlanarak 30 kuruşa yükseldi. Aynı iddia Facebook’taki bir sayfa tarafından da paylaşıldı ve 2 bin 700 kişi tarafından beğenildi.
Poşet fiyatlarına zam yapılmadı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın resmi Twitter hesabından yapılan bir açıklamayla, poşet fiyatının 25 kuruş olarak kalacağı belirtildi.
Bakan yardımcısı Mehmet Emin Birpınar da attığı bir tweette “Poşetin 30 olacağı bilgisi yanlıştır. 2020’de poşete zam yok” diyerek iddiaların doğru olmadığını açıkladı.
Teyit, ALO 181 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Vatandaş Bilgi Sistemi’ne ulaşarak da plastik poşet fiyatlarında 2020 için bir değişiklik olmayacağı bilgisini doğruladı.
25 kuruşluk fiyat bakanlık kararına dayanıyor
Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, 2 Ocak 2019’da yaptığı bir paylaşımda önce poşetlere zam geleceğini ve 30 kuruş olacağını öne sürmüştü. Ardından ise poşet fiyatlarında 2020 için herhangi bir zam olmadığını belirtti. Teyit, Bingöl’e de ulaştı ve poşet fiyatlarının yeniden değerlendirme oranıyla belirlenmediğini öğrendi. Bingöl Teyit’e yaptığı ilk paylaşımın hatalı olduğunu da aktardı.
Bingöl aynı gün blogunda yayınladığı bir yazıda ise, 31 Aralık 2019’da bakanlık tarafından alınan poşetlerle ilgili bir kararı paylaştı.
Yukarıdaki kararda “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Usul ve Esasların” 10. maddesinin birinci fıkrasında bir değişiklik yapıldığı belirtiliyor. Bakan yardımcısı Prof. Dr. Birpınar’ın ve Bakan Kurum’un imzasını taşıyan karar, poşetlerin 2020 için 25 kuruştan satılmaya devam edilmesini düzenliyor. Yani poşet fiyatlarının artmasının önüne bu kararla geçilmiş.
Ozan Bingöl, yazısının devamında bakanlığa kararın neden 31 Aralık’tan 2 Ocak’a kadar paylaşılmadığını ve iddianın neden zamanında düzeltilmediğini de sordu. Bingöl ayrıca, kararın üzerinde 31 Aralık 2019 yazmasına rağmen imza kısmında 2020 yazdığını belirterek, resmi belgede bir değişiklik yapılmış olabileceği ihtimalini anımsattı.
Poşetlerin fiyatları nasıl belirleniyor?
Medyada yer alan iddialarda, plastik poşetlere yapılan zammın “yeniden değerleme oranı” kapsamında yapıldığı öne sürülüyor. Ancak poşet fiyatları yeniden değerleme oranına göre artmıyor. 27 Aralık 2017’de Resmi Gazete’de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği gereği, ambalaj sayılan plastik poşetlerin taban fiyatına Ambalaj Komisyonu karar veriyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu fiyatı onaylarsa zam gerçekleşiyor. Şu ana kadar herhangi bir zam yapılmış değil.
Yönetmeliğin beşinci maddesinin (o) fıkrası
“Yeniden değerleme oranı”, herhangi bir vergi, vergi cezası, parasal limit ya da kıymete uygulanacak zamları belirliyor. Bu oran her sene enflasyona bağlı olarak değişiyor. 1 Ocak 2020 itibariyle yeniden değerlendirme oranına göre yapılan fiyat değişiklikleriyle ilgili bir haber Sözcü’de yer almıştı. Poşet fiyatlarını bu listede de göremiyoruz.
25 kuruşun 18,3 kuruşu devlet bütçesine
Teyit, Şubat 2019’da yayımladığı “poşet dosyası” yazı dizisinde, Türkiye’de uygulamaya giren yasal düzenlemenin arka planını, işleyişini, dünya genelindeki benzer örnekleri ortaya koymuştu.
İlginizi çekebilir: Poşet Dosyası II: Yasal düzenlemelerin poşet tüketimine etkisi ve Türkiye'deki poşet yasası
2872 sayılı Çevre Kanunu’na 2018’de getirilen bazı ek maddelerle, poşetler için satış anında “geri kazanım katılım payı” alınması kurala bağlanmıştı. Bu kanuna ekli listeden ise, bu payın 15 kuruş olduğu görülebiliyordu. Bakan yardımcısı Mehmet Emin Yıldırım, devletin poşetten aldığı paydaki geri kazanım katılım payı ise yeniden değerleme oranlarına göre 18,3 kuruşa çıktığını sosyal medya hesabından duyurdu.
