Covid-19 pandemisi için iki aşının kullanım izni almasıyla birlikte, aşıların etkileri ile ilgili iddialar gündemde. Sosyal medya platformları ve bazı haber sitelerinde yayılan bir iddiaya göre, Pfizer ile BioNTech tarafından geliştirilen aşının denemelerinde altı gönüllü hayatını kaybetmişti.
İki kişi deney, dört kişi plasebo grubundaydı
10 Aralık tarihinde Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi (FDA) tarafından aşı hakkında yayınlanan komite raporunda bu ölümlere yer verilmiş. Toplamda 43 bin 448 kişinin gönüllü olduğu deneylere katılanlardan 29 Nisan ila 14 Kasım 2020 tarihleri arasında altı kişinin hayatını kaybettiği raporlanmış. Bu kişilerden ikisi aşı, dördü ise plasebo grubundaydı. Hayatını kaybedenlerin oranı yüzde 0,01 olarak raporlanmış. Yani aşıyı vurulan 21 bin 835 kişi içinden iki, plasebo grubundaki 21 bin 828 kişiden de dört kişi hayatını kaybetti.
Ancak burada önemli bir detay var. Aşı gönüllülerinden hayatını kaybedenlerin ölüm nedenlerinin aşı olduğunu gösteren hiçbir bulgu yok. Ölüm oranı, aşı çalışmalarına katılmayan genel nüfusta da aşağı yukarı böyle. Yani bu altı kişinin, gönüllü olmadıkları senaryoda hayatta kalacaklarını söylemek olası değil. Oysa haber başlıkları, ölümlerin sebebinin aşı olduğunu düşündürtecek şekilde seçilmiş.
Hayatını kaybeden altı kişiden beşi 55 yaşından büyüktü
Detaylara göre, hayatını kaybeden iki aşı katılımcısı da 55 yaşından büyüktü ve birinin kalbi aşılamadan 62 gün sonra durdu. Diğer kişi ise ilk dozdan üç gün sonra damar sertleşmesi sonucu hayatını kaybetti. Bu kişinin obezitesi de vardı. (Sayfa 41) Hayatını kaybeden plasebo grubundaki dört kişiden üçü 55 yaşın üzerindeydi. Birinin ölüm sebebi kalp krizi, bir diğerininki inme olarak belirtilmiş, diğer ikisinin ölüm nedeni ise bilinmiyor. Raporda bütün bu ölümlerin, genel popülasyon ve yaş grubu ile uygunluk gösterdiği belirtilmiş. (Sayfa 42)
Plasebo aşıların temel bileşenleri klinik protokolde açıklanıyor. Protokole göre plasebo aşılarının karışımı yüzde 0,9 oranında sodyum klorür yani tuz ve sudan oluşuyor. Plasebo, çalışılan ilacın kişiler üzerindeki etkinliğinin ölçülmesi için verilen ve farmokolojik herhangi bir etkinliği olmayan karışımlara deniyor, Böylece ilacın işe yararlığı test ediliyor. Hayatını kaybedenlerin çoğunun plasebo grubundan olduğu düşünülürse, bu ölümlerin insan sağlığı üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı bilinen tuzlu su nedeniyle olması olası gözükmüyor, çünkü bu karışımın insan sağlığına etkisi yok.
Katılımcıların yüzde 84,1 inde zararsız yan etkiler görüldü
Pfizer ve BioNTech aşısı deneylerine katılan gönüllülerden yüzde 84,1’inde hafif yan etkiler rapor edilmiş. Yüzde 62,9’unda bitkinlik, yüzde 55,1’inde baş ağrısı, yüzde 38,3’ünde kas ağrısı, 31,9’unda üşüme, yüzde 23,6’sında eklem ağrısı ve yüzde 14,2’sinde ateş görülmüş. Rapora göre ciddi reaksiyon gösteren katılımcılar ağırlıkla 55 yaş üzerindeydi ve bu reaksiyonlar ikinci doz sonrasında gönüllülerin yüzde 4,6’sında görüldü. (Sayfa 6)
Aşının yüzde 95 oranında etkili olduğu biliniyor. Amerika Birleşik Devletleri, Arjantin, Brezilya, Güney Afrika ve Almanya’da yapılan deneylere Türkiye’den katılan gönüllü oranı yüzde 1 civarındaydı.
Türkiye’den üç Sinovac ve iki Pfizer - BioNTech aşısı gönüllüsü Teyit’e gönüllü olma sebeplerinin yanında süreci hafif etkilerle geçirdiklerini anlatmışlardı.
İlginizi çekebilir: 12 aşı gönüllüsü koronavirüse yakalandığından aşının etkisiz olduğu iddiası
Kapak Fotoğrafı: Karolina Grabovska
