Sosyal medyada paylaşılan bazı gönderilerde Özbekistan’ın resmi dilini Rusçadan Türkçeye çevirdiği iddia edildi.
Orta Asya’da yer alan Özbekistan 1991 yılında SSCB’nin dağılması ile bağımsızlığını ilan eden ülkelerden. 1995 yılının sonunda yayınlanan, ülkenin devlet diline ilişkin kanununa göre ise resmi dil Özbekçe. Rusça hiçbir zaman resmi dil olmamış. Yalnızca 1940 yılında SSCB’nin etkisiyle Kiril alfabesi kullanılmaya başlanmış.
Resmi yazışmalarda 1993’te Latin alfabesine geçilse de Kiril alfabesi ülkede hala yaygın kullanılıyor. 2020’nin Ekim ayında da Latin alfabesine tam geçişin hızlandırılması kararı alınmış. 11 Şubat 2021’de yapılan duyuruyla ise 1 Ocak 2023’e kadar Latin temelli Özbek alfabesine tam geçiş yapılacağı belirtilmiş. Bu tarihten sonra tüm yazışmalar, haberler, kitaplar ve medya kuruluşları bu alfabeyi kullanacak.
Bu alfabe yıllar boyunca çeşitli değişimlerden geçerek sonunda 2019 yılında Taşkent Devlet Ekonomi Üniversitesi’ndeki çalışma grubu tarafından son haline getirilmiş.
Özbekçe ile Türkçe, Türki diller ailesine mensup olsalar da, aynı dil değiller. Filolog Robert Lindsay, bir dil ile bir lehçeyi ayırt etmek için gerekli ölçütün, en az yüzde 90 karşılıklı anlaşılırlık olabileceğini söylüyor. Özbeçke ile Türkçe arasında karşılıklı anlaşılırlık oranı ise yüzde 10 civarında.
Ülkede 1996 yılından beri Latin alfabesi temelli Özbekçe eğitim veriliyor. Bu sebeple genç nüfus arasında bu alfabeye hakim olanlar sayıca fazla.
Rusça ise ülkenin yaklaşık yüzde 5,4’ü tarafından konuşuluyor.
