Osman Gökçek'in yorumladığı tablonun ülkelerin yalan haber oranlarını gösterdiği iddiası

Osman Gökçek'in yorumladığı tablonun ülkelerin yalan haber oranlarını gösterdiği iddiası

Yanlış Yanlış
YANILTICI
YÖNÜ

Bulgular

Osman Gökçek’in bahsettiği grafiğin kaynağı 2018 yılında yayınlanan Reuters Enstitüsü Dijital Haber Raporu.

Veriler Statista tarafından toplanmadı, yalnızca grafik haline getirildi.

Grafikte ülkelerin yalan haber oranı değil, anketin yapıldığı hafta yalan habere maruz kalan katılımcı oranı gösteriliyor.

Bu içerik 2 yıldan daha eski tarihlidir.

21 Ekim 2020 tarihinde Beyaz Tv’de yayınlanan ve Murat Erçin ve Osman Gökçek’in sunduğu Sürmanşet programında Gökçek, ‘Statista’ adlı bir şirketin araştırmasının, Türkiye'deki her iki haberden birinin yalan olduğunu söylediğini iddia etti. Grafikte Türkiye’nin yüzde 49’la ilk sırada olduğu görülüyor. 

Grafik yalan habere maruz kaldığını düşünenlerin oranı hakkında

Melih Gökçek’in oğlu ve Sürmanşet programının yorumcusu Osman Gökçek’in bahsettiği Statista, bir araştırma şirketi değil. Gökçek’in kaynak olarak gösterdiği Statista, pazar ve tüketici verilerinde uzmanlaşmış ve istatistikleri derleyen bir şirket. Ekrandaki grafiğin başlığında “Where Exposure To Fake News Is Highest - % Who say they were exposed to completely made-up news in the past week" yazıyor. Statista’nın sitesinde de ilgili grafiği görebiliyoruz

osman gokcek statista oranlari

Grafiğin kaynağı ise Reuters Enstitüsü tarafından yayınlanan 2018 Dijital Haber Raporu. Statista bu verileri anlaşılabilir bir grafikle aktarmış.

Dahası, rapordaki ve grafikteki başlıklara bakıldığında, oranların Türkiye'de üretilen haberlerden ne kadarının "yalan" olduğunu değil, “Geçen hafta tamamen uydurulmuş haberlere maruz kaldığını belirten katılımcı sayısı oranlarını” ifade ettiği belirtilmiş. Yani anketin yapıldığı zaman dilimi içinde, son bir haftada "yalan haberle" karşılaştığını düşündüğünü söyleyen katılımcı oranlarında, Türkiye yüzde 49’luk oranla birinci sırada yer almış. Bu rakam haliyle ülkede üretilen haberlerin ne kadarının yanlış olduğunu değil, medyaya duyulan güveni gösteriyor denebilir.  

reuters raporu 2018

Reuters Dijital Haber Raporu, 2018 (Sayfa 40)

Rapor her yıl güncelleniyor

Reuters Dijital Haber Raporu her yıl yayınlanıyor. Teyit de raporda öne çıkan verileri yayınlamıştı. 2018’de haber kaynaklarının dağılımı, haber kaynaklarının seçiminde siyasal tercihlerin önemli olduğu bilgileri derlenmişti. 2020 raporunda da Türkiye’yle ilgili habere güven oranı gibi dikkat çeken başlıklar yer almıştı