Sosyal medyada paylaşılan iddiaya göre omicron varyantı tespit edilmeden çok önce, 2020 yılında varyantı anlatan kitaplar yazılıp piyasaya sürülmüştü. Omicron varyantı adıyla kitap patentinin 2020’de alındığı öne sürülüyor.
2020 yılında omicron varyantıyla ilgili kitap yayınlanmadı
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) endişe verici varyant olarak açıkladığı omicron, Kasım 2021’de Güney Afrika’da tespit edildi. Varyantın ortaya çıkmasıyla birlikte hakkında çok sayıda yanlış bilgi dile getirildi.
İddiaya konu olan “Understanding Omicron Variant” adlı 106 sayfalık kitabın Amazon adlı internet sitesinde yer aldığı görülüyor. Amazon’da kitabın 5 Aralık 2021’de satışa sunulduğu belirtilmiş. Kitabın hangi tarihte yayınlandığını Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) bakarak da bulabiliriz. ISBN veritabanından, kitabın 979-8779168687 numaralı kodunu aradığımızda kitabın Aralık 2021’de yayınlandığı doğrulanıyor.
Kitabın 'yayıncı' kısmında 'bağımsız yayıncı' yazdığı da görülüyor. Yazarın adını veya kitabın adını telif hakları veritabanında araştırdığımızda anlamlı bir sonuca ulaşamıyoruz. Yani kitabın 2020’de yazıldığını gösterir bir kayıt yok.
Kitabın e-kitap versiyonu 15 Aralık’ta yayınlanmış. Ayrıca kitabın başlığında ve içeriğinde birçok yazım hatası olduğu da belirtiliyor.
Kitabın yazarı Dr. Theresa Bishop 'Covid-19 virüsü hakkında birçok çalışma yürüttüğünü' iddia ediyor. Ancak yazarın adını araştırdığımızda koronavirüs hakkında herhangi bilimsel araştırmasına rastlamıyoruz.
Amazon’da kitap yayınlamak zor değil
Amazon’da omicron varyantı ile ilgili çok sayıda kitap yayınlandığı tespit ediliyor. Ancak bu kitaplar varyantın tanımlanmasından sonra çıkarılmış e-kitaplar. 2020’de yayınlanmış bir kitaba rastlanmıyor.
Dahası Amazon’da kitap yayınlamak zaman almıyor ve kolay. Kitaplar Amazon’un e-kitap servisi aracılığıyla kullanıcılar tarafından yayınlanabiliyor. İnternet sitesinde yer alan bilgiye göre kitaplar çok kısa sürede yayınlanıyor, 24-48 saat içinde tüm e-kitap mağazalarında görünüyor. Ayrıca kitaplarda istenilen zamanda değişiklik yapılıyor.
İnce hacimli bu kitaplara titiz bir araştırma ve yazım aşamasından geçen bilimsel bir çalışmalar gözüyle bakmak güç. Salgının başında da Amazon’da Covid-19 ile ilgili birçok kitap yayınlanmıştı. The Guardian’ın haberine göre özensiz yazılan kitaplar çoğunlukla intihallerle doluydu. Bu nedenle bu tür kitapların yazılıp yayınlanması bir şeylerin “planlı” olduğunun işareti olamaz.
Dahası kitapların patentleri alınamaz. Patentler bilimsel ya da teknolojik buluşlar için veriliyor. Kitaplar ve sanat eserlerinin ise telif hakları (copyright) oluyor.
İddiayı Dogrula.org, Snopes, Reuters, Politifact ve Logically gibi doğrulama kuruluşları da inceledi.
