Sosyal medya ve internet sitelerinde sıkça dolaşan bir iddiaya göre Norveç’te 13 kişi Pfizer-BioNTech aşısı nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkede Aralık ayı sonunda aşılamaların başlamasının ardından hayatını kaybeden 29 kişiden 13’ünün ölüm nedeninin doğrudan aşı olduğu ileri sürülüyor.
Konu hakkında Norveç İlaç Kurumu tarafından yapılan bazı bilgilendirmeler mevcut. Kurum 14 Ocak 2020’de bahsi geçen ölümleri de araştıran bir rapor yayınladı. Rapora göre aşılamaların öncelikli olarak başlatıldığı bakım ve huzurevinde kalan 29 kişiden 21’i kadın, sekizi ise erkekti. Yan etkilerde 14 kişiyle 80-89 yaş aralığı başı çekiyor. 90 yaş üstünde yedi, 70-79 ve 18-69 yaş aralıklarında dörder kişide yan etki görülmüş. 29 yan etki bildiriminden 13'ü ölümle sonuçlanırken, dokuzunda da ciddi yan etkiler izlenmiş.
25 bin kişinin aşılanmasının ardından yaşanan ölümler, Norveç İlaç Kurumu’ndan Sigurd Hortemo’ya da sorulmuş. Hortemo, buna ağır hasta veya kritik hastalarda yaygın yan etkilerin neden olabileceğini ifade ediyor. Norveç İlaç Kurumu direktörü Steinar Madsen, yan etkilerin diğer yaş gruplarında hafif olduğunun, ancak ağır hasta ya da bir kısım yaşlılarda tetikleyici olabileceğinin altını çizmiş.
Yan etkiler ileri yaşlarda ciddileşmiş olabilir
Norveç İlaç Kurumu 14 Ocak 2020’de yaptığı açıklamada, bu ihtimali göz önünde bulundurmuş. Kurumun internet sitesinde konu hakkında bir de soru cevap kısmı yer alıyor. Bahsi geçen huzurevlerinde haftada ortalama 400 kişinin hayatını kaybettiği vurgulanıyor. Ancak aşılama sonrasında yaşanan ölümlerin detaylı şekilde incelenmesi gerektiği, çok yaşlı hastalarda aşıya bağlı basit semptomların büyük etkileri olabileceğinin göz önünde bulundurulmasının önemi belirtiliyor.
Kurum 15 Ocak’ta yayınladığı son açıklama da ise BioNTech / Pfizer aşısının 85 yaş üstü çok az kişide denendiği, bu ölümlerin de beklendiği ifade ediliyor. Ölümlerin ardından Norveç Halk Sağlığı Enstitüsü’nün bu bireylerin aşı yapılmadan önce daha detaylı kontrollerden geçmesi gerektiğini vurguladığı belirtiliyor. Pfizer ise yaptığı açıklamada ölümler hakkında Norveç kurumlarıyla iletişim halinde olduğunu söyledi.
Norveç'te yayın yapan doğrulama platformu Faktisk, konu hakkında 18 Ocak 2021'de detaylı bir analiz hazırladı. Yazıda Norveç İlaç Kurumu, ölümlerle ilgili açıklama ve raporların yanlış anlaşılmalara yol açacak şekilde haberleştirildiğini belirtiyor. Kurum yaşanan ölümlerin aşılarla bağlantılı olduğu anlamına gelmeyeceğinin de altını ısrarla çiziyor.
Ölümlerin gerçek nedenini araştırmak önemli
Aşılar öncesinde yayınlanan bilgilendirme kitapçıklarında, rastlantı olasılığa da işaret ediliyor. Yanlış ilişkilendirilen yan etkilere dikkat çekilen bir çalışmaya göre, 10 milyon kişinin aşılanmasının ardından 4 bin 20 kişi kalp krizi geçirecek, 3 bin 975’i inme yaşayacak, 9 bin 500 kişiye yeni bir kanser teşhisi konacak, 14 bin kişi ise hayatını kaybedecek. Burada altı çizilen, bu yaşananların ne kadarının aşıyla ilgili olduğunu saptamak. Bu yüzden her vakanın izlenmesi ve gerçek yan etkilerin tespiti büyük önem taşıyor.
Aşı olduktan sonra hayatını kaybeden 13 kişi ülkede aşı yapılan 30 binden fazla kişinin yüzde 0,04’üne tekabül ediyor. Ölümlerin tamamı ise 80 yaş üstündeki hastalarda meydana gelmiş. Norveç’te Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenler büyük oranda yaşlılardan oluşuyor. Şimdiye kadar 80 yaş üzerindeki 335 kadın ve erkek Covid-19 yüzünden öldü. Bu sayı 18 Ocak tarihine kadar Norveç’te yaşanan 517 kaybın yarısından daha fazlası demek.
ABD Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’ne (CDC) göre tüm aşıların bazı yan etkileri var. Örneğin ABD’de aşılardan sonra her 100 bin kişiden biri alerjik reaksiyon gösterebiliyor. Bu 13 kişinin doğrudan aşıya bağlı semptomlar yüzünden öldüğü varsayılsa bile, ki bu sonuca henüz varılmadı, kayıp halihazırda Covid-19’un neden olduğundan çok daha düşük.
Konuyla ilgili çalışmalar devam ettiğinden, analiz sonuçlandırılamadı kategorisinde yer alıyor. Yeni bilimsel bilgi ve belgelerin ortaya çıkması durumunda analizin sonucu güncellenebilir.
