Covid-19 etkisini gösterdiği ilk zamanlardan beri sosyal medyada, evde yapılan nefes kontrolü ile koronavirüsün önceden tespit edilebileceği iddia ediliyor.
İddia konusu metin şöyle:
“KENDİNİZE EVDE KORONAVİRÜSÜ TESTİ YAPIN!
Herkese gönderin; Yeni koronavirüs günlerce enfeksiyon belirtisi göstermeyebilir. Bu durumda enfekte olup olmadığını nasıl anlarsınız: Ateş ve/veya öksürük şikayeti ile hastaneye gittiğiniz zaman, akciğerler genellikle % 50 fibrozdur ve artık maalesef çok geçtir! TAYVANLI uzmanlar, her sabah yapabileceğimiz basit bir öz kontrol öneriyorlar: Derin bir nefes alın ve nefesinizi 10 saniyeden fazla tütün. Öksürme, rahatsızlık, tıkanıklık veya gerginlik vb. olmadan durabilirseniz, akciğerlerinizde fibroz olmadığını ve temelde enfeksiyon olmadığını gösterir. Şüphelendiğiniz veya kritik zamanlarda, her sabah temiz hava bulunan bir ortamda kendi kendine bunu kontrol edin! COVID-19 vakalarını tedavi eden Japon doktorlar tarafından MÜKEMMEL TAVSİYE: Herkes ağzının ve boğazının nemli olmasını sağlamalı, asla KURU olmamalıdır. En az 15 dakikada birkaç yudum su için NEDEN? Virüs ağzınıza girse bile … içme suyu veya diğer sıvılar onları yemek borunuzdan ve mideye yönlendirir. Karın içinde mide asidiniz tüm virüsü öldürecektir. Eğer düzenli olarak yeterince su içmezseniz, virüs nefes borunuza ve oradan da AKCİĞERinizin içine girebilir. Bu çok tehlikelidir. Lütfen bu mesajı aileniz, arkadaşlarınız ve bu konudan yararlanabilecek herkes ile paylaşın!”
Sağlık otoriteleri nefes tutma testini yalanlıyor
Konuyla ilgili araştırma yapıldığında Dünya Sağlık Örgütü ve Johns Hopkins Üniversitesi gibi sağlık otoritelerinin, nefes tutularak yapılan yoklamanın Covid-19 tespitinde doğru sonuç vermeyeceği bilgisini paylaştığı görülebiliyor. Öksürmeden veya rahatsızlık hissetmeden nefesi 10 saniye tutmanız Covid-19’a yakalanmadığınız anlamına gelmiyor. Hatta bu nefes testi bazı kişiler için tehlikeli olabiliyor.
Eğer astım ve alerji gibi kronik hastalığınız varsa, nefesinizi 10 saniye tutamamanızın sebebi Covid-19 değil, bu rahatsızlığınız olabilir. Ayrıca bu durumun tam tersi de mümkün. Yani eğer kronik bir rahatsızlığınız yoksa, Covid-19 olsanız bile nefesinizi 10 saniyeden fazla tutabilirsiniz. Bu durumda şu an için Covid-19 tespitinde en güvenilir yol laboratuvar testleri.
Fibroz Covid-19 belirtisi değil
Fibroz, Covid-19’un bir belirtisi değil. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve Dünya Sağlık Örgütü’nün açıkladığı Covid-19 belirtileri arasında ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtiler bulunurken fibroz yer almıyor.
Fibroz, bağ dokusunda dönüşüm ya da bozulma anlamına geliyor. Normal iyileşme sürecinin bir parçası ya da yaralanmaya bir yanıt olarak oluşabildiği gibi, patolojik de olabilir. Fibroz, hücreler arasında bağ dokusu birikimi meydana gelmesiyle oluşuyor. Örneğin karaciğer dokusunun alkol ya da yağlanma nedeniyle hasar alması yüzünden fibrozis gelişebiliyor. Yani fibroz başlı başına viral bir durum değil, dokuda meydana gelen bir bozulma. Bir türü de akciğerde oluştuğu için Covid-19 ile ilişkilendirilmiş olabilir. Ancak fibroz sadece akciğerde değil kalp, mide, bağırsak gibi organlarda da görülebiliyor.
Ciddi ve ağır seyreden Covid-19 vakalarında hastanın durumuna göre akciğerde zedelenme görülebiliyor. Fakat bu birincil bir Covid-19 semptomu değil, hastalığın seyrine bağlı olarak gelişen bir etki.
Paylaşılan gönderilerde yer alan su içmenin Covid-19’u engellediği gibi diğer iddiaları Teyit incelemiş ve yanlış olduğunu ortaya koymuştu.
Doğrulama platformu Snopes da iddianın yanlış olduğunu belirtiyor.
İddia, 2 Eylül 2020'de sosyal medyada farklı şekillerde yorumlanarak tekrar gündeme geldi. Bu kez nefes tutma süresi 10 saniye değil, videodaki topun A noktasından B noktasına gitmesi boyunca geçen süre kadardı. Bu süre yaklaşık 27 saniye. Ancak bu iddia da bilimsel bir temelden yoksun. Nefesinizi belli bir süre tutamamanız Covid-19 olduğunuza işaret etmez.
Kısacası nefesinizi 10 saniye tutarak evde Covid-19 testi yapamazsınız. Şu an için Covid-19’a yakalanıp yakalanılmadığını doğrulamanın en iyi yolu laboratuvar testleri. İddia, hatalı bilginin en yaygın türlerinden uydurmaya örnek.
