Sosyal medyada paylaşılan bir videonun NASA’nın Mars’ta kullanılmak üzere tasarladığı ve tanıtım amacıyla New York sokaklarında dolaşan bir uzay aracını gösterdiği iddia edildi.
Twitter’da 30 Eylül 2018’de Tansu Yegen’in paylaştığı video şimdiye kadar yaklaşık 2 bin 500 defa retweet edildi ve 8 bin 500 beğeni aldı. Aynı iddia Demirören Haber Ajansı (DHA) ve T24, Hürriyet, Yeni Şafak gibi haber sitelerinde de yer aldı.
Ancak video National Aeronautics and Space Administration'ın (NASA) New York sokaklarında tanıtım amacıyla görücüye çıkardığı bir uzay aracını göstermiyor. İddia konusu video, ABD’de yayın yapan CBS kanalındaki bir talk show programı (Talk show: Bir sunucunun farklı konularda uzmanlar ve ünlülerle sohbet ettiği program.) olan The Late Show with Stephen Colbert’in 21 Eylül 2018 tarihli bölümü için çekilmiş. Söz konusu araç, Florida’da bulunan Kennedy Uzay Merkezi Ziyaretçi Kompleksi’nde Haziran 2017’de düzenlenen “Journey to Mars” (Mars'a Seyahat) isimli sergi için Hollywood filmleri için fütüristik araçlar tasarlayan Shannon ve Marc Parker kardeşler tarafından tasarlanan bir arazi konsept araç. NASA’nın 2020 Mars Projesi’nde bu arazi konsepti aracın kullanılıp kullanılmayacağı ise şu an için belirsiz.
Video bir talk show programından
Yegen’in paylaştığı videonun ilk saniyelerinde pembe tişörtlü bir adam farkediliyor.
The Late Show with Steven Colbert isimli programın 22 Eylül’de YouTube’da paylaşılan videosunun 4. dakika 7.saniyesinde de aynı adam görülebiliyor.
The Late Show with Stephen Colbert’in 21 Eylül’deki bölümünde Amerikalı astrofizikçi Neil deGrasse Tyson ve sunucu Stephen Colbert, bahsedilen ve Mars için tasarlandığı iddia edilen yüzey aracını kullanıyorlar. Yegen’in paylaştığı videonun ilerleyen saniyelerinde ise aracın sağ arka altındaki yazının kameralar tarafından çekildiği görülüyor.
YouTube’daki talk show videosunun 1.dakika 19.saniyesinde de uzay aracının arkasındaki aynı yazıyı görebilmek mümkün.
Kennedy Uzay Merkezi Ziyaretçi Kompleksi için tasarlanan araç
CBS’in 3 Haziran 2017’deki haberine göre NASA, daha önce Tron filmi için fütüristik araçlar üreten Marc ve Shannon Parker kardeşler’den ABD’nin Florida eyaletinde bulunan ve NASA Kennedy Uzay Merkezi'ndeki (Kennedy Space Center) gelişmelerin ziyaretçilere sergilendiği ziyaretçi kompleksi (Visitor Complex) için bir araç tasarlamalarını istiyor.
Kennedy Uzay Merkezi, 1968 yılından itibaren NASA'nın bütün insanlı uzay uçuşlarında kullanılmış ve günümüzde mevcut üç uzay mekiğinin fırlatma ve gözetme tesisi olarak kullanılan bir merkez. 2017 yazında NASA tarafından düzenlenen ve “Summer of Mars” (Mars Yazı) başlığı kapsamındaki birçok etkinlikten biri de Kennedy Uzay Merkezi Ziyaretçi Kompleksi’nde gerçekleştirilen “Journey to Mars” sergisiydi. CBS’teki haberde, NASA’nın 2020’de Mars’ta astronotlar tarafından gerçekleştirilmesi planlanan arazi gezilerinde kullanılacak aracın, Hollywood yapımı birçok uzay filmindeki araçlara benzemesi için bu şekilde tasarlandığı belirtiliyor. Tasarımcılardan biri olan Marc Parker, aracın Mars’taki kumlu zeminlerde iyi ilerleyebilmesi aracın tekerleklerinin bu şekilde tasarlandığını da belirtiyor.
CBS’in haberinde, Mart 2015 - Şubat 2016 arasında uzay incelemeleri için Mars’ta bulunan ABD’li astronot Jon McBride’ın, Mars’a ilk insanlı seyahatin 8-12 sene içerisinde gerçekleşebileceği ifadeleri de bulunuyor.
Mars arazi konsepti aracının Haziran 2017’de NASA Kennedy Uzay Merkezi Ziyaretçi Kompleksi’nden bir görüntüsü.
6 Haziran 2017’de NASA Blog’da yayınlanan bir yazıda Mars arazi konsepti aracının ziyaretçi kompleksinde sergilendiği, tasarım aracın solar panellere bağlı 700 Voltluk bir batarya ile çalıştığı ve Küresel Konumlama Sistemi’ne (GPS) bağlı bir navigasyonu bulunduğu bilgileri yer alıyor. Kompleksin Halkla İlişkiler sorumlusu Rebecca Shirman’ın açıklamalarına göre söz konusu araç, serginin ardından ABD’nin doğu yakasında bulunan etkinliklerde de gösterilecek.
Kennedy Uzay Merkezi’nin resmi Facebook hesabında 5 Haziran 2017’de paylaştığı videoda da iddia konusu aracı görebilmek mümkün. Aynı tarihte Road Show’da yer alan bir haberde arazi konsepti araç, benzer ifadelerle anlatılmış.
YouTube’da 4 Ağustos 2017’de paylaşılan bir videoda ise VideoFromSpace isimli kanalın editörü Tariq Malik’in ABD’li astronot Mike Massimino ile New York’ta bulunan Hava ve Uzay Müzesi’nde yaptığı röportajda söz konusu arazi konsepti aracın New York’ta olduğu görülüyor.
NASA’nın Mars’ta kullandığı araçlardan değil
YouTuber Barış Özcan, Tansu Yegen’in iddia konusu tweetine 30 Eylül 2018’de yazdığı yorumda New York’ta gösterilen aracın Mars’ta kullanılamayacağını belirtti.
NASA’nın resmi internet sitesinde Mars’ta şu anda kullanılan uzay araçlarının tanıtıldığı bilgilendirici bir belge bulunmakta. İddia konusu arazi konseptli aracın şu an Mars’ta kullanılmadığı bu formdan görülebilir. Ayrıca NASA’nın internet sitesinden de şu an kullanılmakta olan uzay araçlarına ulaşılabilir.
NASA’nın şu an Mars’la ilgili uzay keşiflerinde kullanmakta olduğu araçlardan birine örnek.
Ayrıca NASA’nın internet sitesinde Mars’la ilgili gelişmelerin yer aldığı bölümde 21 Eylül 2018’de paylaşılan habere göre Mars’a gönderilmesi planlanan bir yüzey aracının isminin belirlenmesi amacıyla Amerikalı öğrencilerin katılımı için bir anket açılmış durumda. Anketin sonucunda aracın ismini belirleyen öğrenciye 2019 akademik yılı boyunca NASA’da bulunması vadediliyor. Bu araç, NASA’nın Temmuz ya da Ağustos 2020’de gerçekleşecek ve Mars’taki hayati bulguların toplanmasında kullanılacak “MARS 2020” Projesi araçlarından biri olacak.
NASA’nın MARS 2020 Projesi’nde kullanılacak aracı
NASA'nın tasarımının yapılmasını istediği söz konusu arazi konsepti aracın gelecekte Mars'taki projelerde kullanılıp kullanılmayacağı şu an için doğrulanabilir bir bilgi değil.
Sonuç olarak Tansu Yegen’in paylaştığı video, NASA tarafından Mars’ta yapılacak keşiflerde kullanılması planlanan bir aracı göstermiyor. İddia konusu videodaki araç, 2017’de NASA’nın Kennedy Uzay Merkezi’nde yer alan bir sergide gösterilmek amacıyla Floridalı Parker Kardeşler tarafından tasarlanmış. Video ise Mars arazi konsepti aracın The Late Show with Stephen Colbert isimli talk showun 21 Eylül 2018’de yayınlanmış bölümünden alınmış.
