Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD)'in Musul'un güneyinde yer alan El Misrak kükürt üretim tesisini ateşe vermesi ve kimyasal bir gazın açığa çıkması, sosyal medyada günün en çok konuşulanlarından oldu.
teyit.org Whatsapp ihbar hattına gelen haberde, kükürtün yakılması sonucu ortaya çıkan sülfürün rüzgar ile Türkiye'ye gelmekte olduğu ve yağışla birlikte "kezzap etkisi" göstereceği belirtildi.
Bir diğer iddia ise NASA'nın bölgedeki sülfürü gösteren harita görsellerini yayınlaması.
NASA'nın 22 Ekim'den beri güncellediği ve sülfürün ilerleyişini, etki alanını anlattığı yazıda, Terra ve Aqua uydularının ilk kez 20 Ekim'de tespit ettiği yayılmaya dair iddiaya konu olan harita görselleri kullanılıyor. Yazıda sülfür dioksitin nefes alma sorunlarına ve hatta hayati risklere yol açabileceği belirtilmesine rağmen yukarıdaki tweette iddia edildiğinin aksine yayılımın Türkiye'nin güneydoğusunu etkileyeceği bilgisi NASA'dan değil.
Uzmanlar doğruluyor
Hürriyet, Posta gibi haber sitelerine konuşan uzmanların görüşüne göre sülfür dioksit bulutu bugün (27 Ekim) ve hafta sonu güneydoğuyu etkisi altına alacak.
Posta Gazetesi'ne konuşan İTÜ öğretim üyesi Prof. Mikdat Kadıoğlu bu tür kimyasalların toz ve gaz şeklinde havaya karıştığını, yağmurla karşılaştığında oksijen ve hidrojenle birleşerek sülfürik asit, halk arasındaki adıyla ‘kezzap’ olarak yere indiğini söyledi.
NTV meteoroloji editörü Gökhan Abur ise canlı yayında zehirli gaz bulutunun ilerleyişini şöyle anlattı:
Özellikle yarın akşam saatlerinden itibaren rüzgarın dönüp bulutları bize doğru getirmeye başlamasından itibaren Mardin-Şırnak arasında yağış başlayacak. Gece saatlerinde başlayacak yağış, ortamdaki nemin artmasını sağlayacak. Ortamdaki nem, su buharı. Su buharı da H2O ve SO2 ile birleştiği zaman H2SO4 dediğimiz halk deyimiyle bizim kezzap dediğimiz asiti oluşturacak. Ve dolayısıyla bize doğru yaklaştıkça, yağışın etkisini artırmasını beklediğimiz cuma ve cumartesi günü tamamen bizim sınırlarımız içine girmiş olacak.
CNN'in yangını gösteren videosunu aşağıda görüntüleyebilirsiniz:
https://twitter.com/cnni/status/790780285235425280
Meteoroloji ve AFAD'dan açıklama
Meteoroloji Genel Müdürlüğü konu ile ilgili yaptığı açıklama ile zehirli duman bulutunun etkisini azaltarak rüzgarla birlikte Türkiye sınırından geçtiğini, ancak asit yağmuruna neden olmayacağını belirtti.
"Bu gece saatlerinden sonra ve yarın (Cuma günü) bölgenin tekrar yağışlı bir havanın etkisine gireceği tahmin edilmektedir. Yağışla birlikte bölgedeki rüzgar akışlarının zamanla kuzey yönlere dönmesi beklendiğinden asit yağmuru riskinin zayıf olduğu değerlendirilmektedir. Uydu görüntüleri analizlerinde bugün güneyli hava akımları ile ülkemizin güneydoğu kesimleri üzerine etkisini azaltarak gaz taşınımı olduğu görülmektedir. Bu gece tekrar başlaması beklenen yağışın atmosferde bulunan bu gazı ilk etapta yere indirmesi söz konusudur. Daha sonra ise rüzgar döneceği için bölgeden ülkemiz üzerine gaz taşınımı ve asit yağmuru riski beklenmemektedir.”
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'ndan (AFAD) ise farklı bir açıklama geldi. CNN Türk’e konuşan AFAD’dan sorumlu Başbakan Yardımcısı Veysi Kaynak, “Bir miktar Şırnak ve Mardin’e ulaştı. İhmal edilebilir derecede sülfirik asit taşıyor. Bu gaz, yağış ve rüzgarla yön değiştirdikten sonra doğu batı istikamatinde Hakkari sınırından Hazar Denizi’ne ulaşacak. Bu gazı insanların solumaması gerekir. Kapalı alanlarda olmak gerekebilir” dedi ve bu durum için ise herhangi bir uyarı yapılmasına gerek olmadığını belirtti.
ÇMO: Kezzap etkisi göstermeyecek
Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) bugün (28 Ekim) saat 11:00'de websitesine koyduğu bir açıklama ile muhtemel asit yağmurunun kirlilik içermesinin beklenmesine rağmen, kezzap etkisi göstermeyeceğini belirtti:
Bu yağışlar belirli oranda kirlilik içermekle birlikte, kamuoyunda belirtildiği şekilde kuvvetli asit yağmurları (kezzap) etkisinin oluşması söz konusu değildir.
Dicle Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Aziz Yağan da teyit.org'a gönderdiği e-posta ile konu hakkında detaylı açıklama yaptı:
DAEŞ’in Musul’un güneyinde yer alan El-Misrak kükürt üretim tesisini ateşe vermesi sonucu açığa çıkan SO2 ve H2S gazları atmosfer yoluyla dağılıyor ve havadaki nem ile birleşip sülfürik asit (H2SO4) oluşturarak asit yağmuruna neden oluyor. pH'sı 5.6’dan düşük olan yağmurlara asit yağmurları adı verilir ancak ciddi problemler pH’4’ün altına düşüşlerde yaşanır. Gaz halinde yayılım nefes alma sorunlarına yol açarken, asit yağmurlarına dönüşümde tene temasla tarhiş edici etki gösterir. Yol açacağı sağlık probleminin boyutu maddenin konsantrasyonuna ve kişinin sağlık durumuna göre değişebilir. Vereceği zarar sadece canlılarla sınırlı değildir. Özellikle temas ettiği başta metal yüzeylerde, tarihi eserlerde de korozif yani aşındırıcı etki yapar. Bu nedenle vatandaşlarımızın sadece kendi sağlıkları açısından değil, bu yağmurlara maruz kalan metalik eşyalarına karşı da koruyucu olmaları gerekmektedir. Bu tür yağmurlardan sonra arabalar başta olmak üzere bu yağmurlara maruz kalan tüm metalik eşyaları bol su ile yıkamaları ve ardından kurutmaları korozyonu yani daha bilinir bir deyimle paslanmayı önlemek açısından çok önemlidir. Normalde korozyon giderleri ülkelerin yıllık ortalama GSMH’nin ortalama %5’ini kapsar. Yağmurun asit yüzdesinin fazla olması durumunda, vereceği zarar daha da artacaktır. Bu nedenle vatandaşlarımızın sağlıklarının ve metalik eşyalarının korunması için bu tür asidik yağmur uyarılarını, önlemleri ve maruz kalındıktan sonra yapılması önerilenleri ciddiye alması gerekmektedir.
SON GÜNCELLEME: 28.10.2016 / 12.03
