Covid-19’un başından bu yana salgının bazı ülkeler ya da kişiler tarafından önceden bilindiği, hatta çizgi filmlere konu olduğu iddiaları sık sık gündeme geliyor. Bu kez benzer bir iddia Libya’nın eski lideri Muammer Kaddafi’nin sözleri kullanılarak dile getirildi. İddiaya göre, Kaddafi 2009 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada Covid-19’dan bahsetmiş ve salgını tahmin etmişti.
Kaddafi koronavirüsten bahsetmiyor
Libya’da 42 yıl iktidarda kalan Muammer Kaddafi’nin 2009’daki bu konuşması, iz bırakan konuşmalardan biri olarak biliniyor. Kaddafi hem genel kurula ilk defa katılmış, hem de kendine tanınan sürenin sekiz katı, yani 96 dakika konuşmuştu.
Videoda Kaddafi’nin bir virüs üretileceğini, bu virüsün tüm dünyaya yayılacağını ve sonra da aşısının satılacağını söylediği görülüyor. Türkçeye çevrilen altyazının bir kısmına Kaddafi’nin “Kapitalist şirketler ve para baronları kazanacak. Önce çözüm bulmak zaman alıyor gibi davranılacak ve herkese çözüm bulma çabasındaymış gibi davranılacak” dediği eklenmiş.
Kaddafi’nin 23 Eylül 2009 günü BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmanın tam metnine ve video kaydına ulaşılabiliyor.
Kaddafi konuşmasında virüslerden ve aşılardan bahsediyor, ancak sosyal medyada paylaşıldığı gibi Covid-19’u tahmin etmiyor. Kaddafi’nin konuşmasının ilk kısmında, “Belki de influenza H1N1, aslında askeri silah olarak laboratuvarda yaratılıp kontrolden çıkan bir virüstü (Perhaps influenza H1N1 was a virus created in a laboratory that got out of control, originally being meant as a military weapon)” dediği görülüyor.
Kaddafi’nin konuşmayı yaptığı 2009'da Meksika’daki domuz çiftliklerinde tespit edilen domuz gribi nedeniyle, sadece o yıl dünya çapında 19 bine yakın kişi hayatını kaybetmişti. Yani Kaddafi influenza örneğini o yıl grip salgını gündemde olduğu için veriyor.
Kaddafi’nin sarf ettiği sözlere kişisel yorumlar eklenmiş
Kaddafi konuşmasının bir başka kısmında, “Belki yarın balık gribi olacak, çünkü bazen virüsleri kontrol ederek üretiyoruz. Bu ticari bir iştir. Kapitalist şirketler, aşı üretip satabilmek için virüs üretirler” diyor. Ancak burada da koronavirüs ya da Covid-19 salgınına dair bir öngörüden yer almıyor. Konuşmasının merkezinde şirketlerin virüs ve aşı ürettiği iddiası ile aşıya erişimin ücretsiz olması gerektiği var. Kaddafi konuşmasında bu iddiaları için bir kanıt da göstermiyor.
Konuşmanın orijinalinde grip hariç spesifik bir virüsten söz edilmiyor. Bu yüzden Kaddafi’nin konuşmasına eklenen altyazıların tahrif edildiği ve bağlamından koparıldığını söylemek mümkün.
Salgının ilk zamanlarında aynı iddia farklı dillerde de sosyal medyada paylaşılmış ve Afrika Check tarafından da incelenerek Kaddafi’nin koronavirüsü tahmin etmediği ve sözlerinin yorumlandığı söylenmiş.
