Sosyalmedyada, Sputnik, İhlas Haber Ajansı (İHA) Yeni Akit, Akşam, Ne Oldu, İlkha, En Son Haber, Ekşi Sözlük, Asya’nın Sesi, Haberler gibi internet sitelerinde paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir videoda Mekke’de yaşanan çekirge istilası nedeniyle Kâbe ve çevresinin etkilendiği iddia edildi. Bazı paylaşımlarda ise Kâbe ve çevresinde tarihte ilk kez namaz kılınamadığı iddiaları yer aldı.
Facebook’ta 9 Ocak 2019’da Gizli Dosya isimli sayfa tarafından paylaşılan video şimdiye kadar yaklaşık 70 bin izlenmeye ulaştı, 412 defa paylaşıldı ve 895 beğeni aldı.
Kâbe ve çevresinde çekirge istilası yüzünden namaz kılınamadığı iddiası doğru değil. 7 Ocak 2019’da Mekke’de Kâbe’nin de içinde bulunduğu alanı çevreleyen büyük mescit Mescid-i Haram’da çekirge istilası yaşanmış. Medyada bu istila nedeniyle çevredeki bazı mekanların etkilendiği bilgisi de yer alıyor.
Video Mescid-i Haram’ı gösteriyor
YouTube’da bir kullanıcının 7 Ocak 2019’da paylaştığı bir videoda söz konusu çekirge istilası fark ediliyor.
Video boyunca böcek sesleri duyulabiliyor. Videonun 30. saniyesinde tepesinde yeşil ışık bulunan bir minare dikkat çekiyor. Google Haritalar’a kullanıcıların yüklediği fotoğraflardan bu minarenin Mekke’deki Mescid-i Haram’ın etrafında bulunan dokuz minareden biri olduğu anlaşılıyor.
Videodaki minare
İddia videoda görülen minare
Mekke’de 7 Ocak’ta yaşanan çekirge istilası
YouTube’da Al Jazeera Mubasher’in 8 Ocak 2019 tarihli bir videosunda iddia videodakine benzer görüntüler yer alıyor. Ayrıca videoda önceki gün yaşanan çekirge istilasına dair bazı bilgiler de bulunuyor.
Al Jazeera, resmi Twitter hesabından da iddia konusu videoyu paylaştı.
https://twitter.com/ajmubasher/status/1082412956476858369
H24 Info’da 8 Ocak 2019’da yayımlanan bir haberde sosyal medya kullanıcılarının 7 Ocak’taki çekirge istilasından etkilenen bölgeden paylaştıkları bazı görüntüler de yer alıyor. Al Araby’de ise çevredeki birçok mekanın 7 Ocak’taki çekirge istilasından etkilendiği ifade ediliyor. 11 Ocak 2019’da The Times of Israel’de yer alan bir haberde ise CNN’in aktardığı bilgilere göre videoda görülen çekirgelerin “siyah çekirge” oldukları ve çevredeki kanalizasyon, atık su kaynakları gibi sebeplerle sayılarının artmış olabileceği belirtiliyor. İlgili haberlerde istilanın ardından görevlilerce yapılan temizlik sırasında çekilmiş bazı fotoğraflara da ulaşmak mümkün.
Twitter’da birçok kullanıcının aynı tarihte Mekke’den paylaştığı görüntülere ulaşmak da mümkün.
https://twitter.com/MonitorMM/status/1082339306390409217?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1082339306390409217&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.aljazeera.net%2Fnews%2Fmiscellaneou
Belediye açıklama yapmış
7 Ocak 2019’da Mekke Belediyesinin Twitter üzerinden yaptığı bir açıklamada 22 takımdan oluşan toplamda 138 kişilik bir ekiple yaşanan istilaya müdahale edildiği ifade ediliyor. Ekiplerin oldukça hızlı bir şekilde çekirgeleri temizledigi belirtiliyor.
Bu açıklamada da belediye tarafından çekirge istilası sonucunda çevrenin temizleneceği mesajı veriliyor.
Uluslararası İslam Radyosunda belediyenin Kâbe’nin çevresinin temizlenmesi amacıyla bir temizlik kampanyası başlattığı ifade ediliyor. Radyonun haberine göre kent sakinleri ilk defa böylesine topyekün bir temizlik kampanyasına şahit olmuşlar.
Belediyenin açıklamasının bulunduğu tweetin ardından atılan başka bir tweette temizlik sırasında çekilmiş bazı fotoğraflarla birlikte şu ifadeler yer alıyor:
“Çevre sıhhi tesisat ekipleri Mescid-i Haram'ın meydanlarında, kanalizasyon gözetim odalarında ve tuvaletlerde siyah çekirgeleri püskürtmek için çalışıyorlar.”
Çekirge istilası nedeniyle Kâbe’de namaz kılınmadığı iddiası doğru değil
Bazı paylaşımlarda Kâbe’de yaşanan istila nedeniyle tarihte ilk defa namaz kılınmadığı bilgisi yer alıyordu. Bu olay üzerine sosyal medyada paylaşılan fotoğraflardan birkaçı 7 Ocak’taki çekirge istilasından değil.
https://twitter.com/Tagutlaridevir/status/1082711444393811970
Yukarıdaki tweette yer alan fotoğraf, Al Arabiya gazetesinde yayınlanan 2014 tarihli bir haberde belirtilen, Mekke’deki Qaryat bölgesinde yaşanan benzer bir çekirge istilasından. Buradan hareketle aynı bölgede daha önce de benzer olayların yaşandığı söylenebilir.
Ayrıca Mescid-i Haram ve çevresinde kılınan namazların videoları düzenli olarak YouTube’daki kanallara yükleniyor. 7 ve 8 Ocak’ta Haramain Support isimli YouTube kanalına yüklenen videolar Mekke’de kılınan namazları gösteriyor. Bu videolardan her iki gün de namazlarınvaktindekılındığıanlaşılıyor. O tarihlerden sonra Kâbe’de bulunan 2 Türk hacının çekmiş olduğugörüntüler de bu bilgiyi destekler nitelikte. Hacılar, Mescid-i Haram’da ibadete devam edildiğini belirtiyorlar.
Biyoloji ve Zirai Bilimler alanlarında çalışan Allan T. Showler bir makalesinde Eritre, Mısır, Filistin, İsrail ve Suudi Arabistan’da çöl çekirgeleri ve türlerinin antik dönemlerden beri var olduğunu ifade ediyor. BBC’de 21 Mart 2013’te çıkan bir haberde de İsrail’de yaşanan çekirge istilaları anlatılmış. Aynı haberde söz konusu çekirgelerin bulunabilecekleri bölgeler işaretlenmiş. Haberde yer alan haritada çekirgelerin bulunduğu işaretli bölgelerden biri de Mekke. Bu bilgilerden yola çıkarak çekirgelerin izledikleri yollardan birinin Mekke’den geçtiğini söyleyebilmek mümkün.
Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nde yer alan bilgilere göre Mescid-i Haram dünya üzerinde bilinen en eski mescit ve yaklaşık bin 400 senedir ibadete açık. Bu bilgilerden hareketle geçen bin 400 sene boyunca birçok çekirge istilası yaşanma olasılığını da akılda tutmak gerekiyor.
1979 Kâbe baskını sırasında namaz kılınamamıştı
Murat Bardakçı Habertürk’te 1 Aralık 2009 tarihli köşe yazısında 20 Kasım 1979’da Mescid-i Haram’da başlayan silahlı baskını anlatıyor. Cuheyman ibn Muhammed’in Muhammed el Kâhtânî isimli birine Mehdi olarak biat edilmesini isteyince Kâbe’de 15 günlük bir çatışma başladı. Bir noktada Fransız Anti-Terör Timi’ninde müdahalesine yol açan çatışmalarda Cuheyman ibn Muhammed’in birlikleri etkisiz hale getirildi fakat bu süreçte birçok insan hayatını kaybetti. İstanbul Şehir Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi’nden Prof. Dr. Mehmet Büyükkara, bu süreçte Mescid-i Haram’da namaz kılınamadığını belirtiyor. New York Times’da 21 Kasım 1979’da yayımlanan haberden Kâbe’nin süreç içerisinde isole edildiği bilgisine ulaşılıyor. Yani 1979 yılında 15 gün boyunca Kâbe ibadete kapalı kalmış.
Sonuç olarak videonun Kâbe ve çevresinde meydana gelen çekirge istilası yüzünden namaz kılınamadığı iddiası doğru değil. Video 7 Ocak 2019’da Mescid-i Haram’da yaşanan çekirge istilasını gösteriyor. Mekke Belediyesi’nin yaptığı açıklamaya göre yaşanan istilanın ardından 22 ekip ve toplamda 138 görevli ile tüm kent temizlenmiş. İstilanın sebebinin çevredeki atık su kaynakları ve kanalizasyonlar olabileceği düşünülüyor. Bu istila sebebiyle Kâbe’de tarihte ilk defa namaz kılınmadığı iddiası ise doğru değil.
