Covid-19 hastalığına karşı ilaç ve tedavi yöntemleri üzerinde çalışılmaya devam edilirken, çeşitli haber sitelerinde Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu’nun lavantanın Covid-19’a karşı etkili olduğu iddiası konu edildi.
Piyasada epey popüler olan lavanta, kekik, adaçayı gibi uçucu yağların uygulanan tedavi yanında ek olarak kullanılması durumda yarattığı antiviral etki, bilim dünyasında umut verici olarak görülüyor. Son zamanlarda yapılan klinik çalışmalarda, uçucu yağ bileşenlerinin virüs çoğalmasını engellediği bulunsa da, bilim dünyası uçucu yağların kesin olarak virüsleri engelleyici mekanizmalar olduğu konusunda net değil.
Antiviral etkisi olan her bitki her virüste işe yaramayabilir
Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu, uçucu yağlar arasında bilhassa lavantanın Covid-19’dan koruduğunu iddia ediyor. Lavanta üzerinde yapılan bazı araştırmalar, lavantanın antiviral ve antibakteriyel etkinlik gösterdiğini söylüyor. Ancak insanlar üzerindeki antiviral etkisi kanıtlanmış değil, çünkü bilimsel literatürdeki çalışmalar sadece hayvanlar üzerinde yapılmış. Bununla beraber bazı laboratuvar çalışmalarında da antimikrobiyel etkisi olduğu sonucuna varılmış.
Lavantanın antiviral ya da antimikrobiyel etkisinin olması, lavantanın doğrudan koronavirüsten de koruyacağı anlamına gelmiyor. Çünkü her virüsün kendine has nitelikleri var ve her antiviral madde koronavirüsü yok etme özelliğine sahip değil. Öyle olsaydı, piyasadaki tüm antiviral özelliğe sahip ürünler Covid-19 tedavisinde kullanılıyor olurdu. Ancak SARS-CoV-2 kendine has özellikleri olan bir virüs ve bu virüs özelinde geliştirilen ilaç ve tedavi yöntemleri üzerinde çalışılmaya devam ediliyor.
Henüz lavantanın Covid-19’a karşı etkisini gösteren bilimsel kanıt yok
Lavantanın koronavirüse iyi geldiği ya da virüsten koruduğu çıkarımında bulunabilmek için klinik olarak güçlü kanıtlara ihtiyacımız var. Literatür taraması yaptığımızda, koronavirüs ve lavanta yağı ile ilgili bazı çalışmalara ulaşıyoruz. Mayıs 2020’de yayınlanan çalışma, uçucu yağların tedavi olarak sağlanan antiviral takviyeleri güçlendirebileceğini ve Covid-19 semptomlarında bir miktar rahatlama sağlayabileceğini gösteriyor. Ancak bu, lavantanın hastalığa karşı etkili olduğu anlamına gelmiyor.
Ağustos 2020’de yayınlanan bir diğer çalışmada, lavanta dahil uçucu yağların antiviral, antienflamatuar ya da antioksidan etkisi olduğu varsayımının, başlangıç niteliğinde olduğu ve çalışmaların çoğunun bilgisayar destekli simülasyonlar ile ön in vitro çalışmalardan elde edilen verilere dayandığı belirtiliyor. Uçucu yağların SARS-CoV-2'ye karşı güvenli dozunu ve klinik etkinliğini sağlamak için daha çok klinik araştırmaya ihtiyaç var.
Kısacası eldeki bulgular uçucu yağların anti-viral etkisi için umut vaat etse de, söz konusu SARS-CoV-2 virüsü olduğunda lavanta ve diğer uçucu yağlar özelinde daha güçlü kanıtlara ihtiyaç var. Şimdilik bilimsel literatürde lavantanın koronavirüse iyi geldiğini kanıtlayan bir güçlü çalışma bulunmuyor.
Mart 2021 itibariyle Covid-19’u iyileştiren herhangi bir ilaç ya da tedavi bulunmuş değil. Hastalığı önlemede hala en etkili yol, maske takmak, sosyal mesafeye, kişisel hijyene dikkat etmek ve aşılanmak. Ancak Covid-19 aşıları halen herkes tarafından erişilebilir değil.
Benzer şekilde daha önce İbrahim Saraçoğlu adaçayı ve ebegümecinin belirli oranlarda karıştırılarak her gün gargara yapılması koronavirüse karşı bedeni koruduğunu iddia etmişti.
İlginizi çekebilir: Adaçayı, ebegümeci ve karbonat gargarasının Covid-19’dan koruduğu iddiası
Uçucu yağlar uygulanan tedavilere ek olarak kullanılabilir. Ancak lavanta ve yağı da dahil olmak üzere tüm uçucu yağlar güvenlik tedbirleri göz önünde bulundurularak kullanılmalı.
