Dışa kapalı ve otoriter bir rejim olduğu için Kuzey Kore, sık sık şehir efsanelerinin konusu oluyor. Geçtiğimiz ay Türkiye gündeminin ilk maddesi olan orman yangınları da, ülkeyle ilgili yeni bir iddiayı gündeme taşıdı. Buna göre ülkede ağaç kesen ya da korumalı alanlarda yangın çıkaran kişilere idam cezası veriliyordu.
Aslında iddia daha önce internet sitelerinde de kendine yer bulmuş, ancak son orman yangınlarının ardından yeniden dolaşıma girmiş.
Ceza kanununda böyle bir düzenleme yok
İddianın doğru olup olmadığını kontrol edebilmek için bakmamız gereken kaynak, Kuzey Kore ceza kanunu.
Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti yasalarını çeviren Law and North Korea internet sitesinde yer alan mevcut yasal düzenlemeler incelendiğinde, çevre ile ilgili bazı suçlar tanımlandığı, ancak bunlar için idam cezası konmadığı görülebiliyor.
Çevreye karşı işlenen suçların cezaları, kanunun üçüncü bölümünde yer alıyor
Ülke, ormanlık alanları korumayı ve artırmayı amaçlayan bir kanuna sahip ve bu kanun çerçevesinde ormanlık alanlara ve ağaçlara zarar veren kişilere yaptırım uygulanacağı belirtiliyor.
Orman Kanunu’nun beşinci maddesinde vatandaşların yardımıyla ağaçlandırma yapmanın bir devlet politikası olduğu yazıyor. Devlet, vatandaşların ağaçlandırma çalışmalarına aktif olarak katılmasını sağlamakla görevli. Ağaçlandırmaya bu kadar önem verildiği bir yerde çevreye verilen zararların da bir cezası olduğunu yine aynı kanundan görebiliyoruz.
Aynı kanunun 25. maddesinde ormanlarda yetkisiz bir biçimde ağaçları kesme, ağaçların kabuklarını soyma veya köklerini kazma eylemleri, orman yangınlarına neden olabilecek alet ve araçlarla ormana girme veya yangın çıkarma yasaklanmış. Kanunun 32. maddesine göre ağaç kesimi için izin alınması gerekiyor.
Doğaya verilen zararların cezası idam değil
Doğaya zarar veren kurum, kuruluş, kuruluşların sorumlu çalışanları ile vatandaşlara yaptıkları eyleme göre idari ceza veriliyor. Örneğin Ceza Kanunu’nun 168. maddesine göre ağaçlandırma düzenini ihlal ederek orman kaynaklarına büyük miktarda zarar veren kişiye bir yıla kadar kısa çalışma cezası veriliyor.
Aynı kanunun 169. maddesinde ormana kasten zarar veren kişinin bir yıla kadar çalışma cezası ile cezalandırılacağı yazıyor. Ormana verilen zararın fazla olduğu durumlarda ise bu cezanın 5 ila 10 yıl arasında değişeceği belirtiliyor.
Madde 170’de ise dikkatsizce orman yangınına neden olan kişinin bir yıla kadar kısa çalışma cezası ile hasarın ağır olduğu durumda sekiz yıla kadar “ıslah” cezası verileceği yazılmış. Bu zorunlu çalışma anlamına geliyor.
İdam cezası verilen suçlar arasında çevre suçları yok
Dünyada halen idam cezasını uygulayan 53 ülkeden biri olan Kuzey Kore’de “halka karşı işlenen suçlar”da idam cezası veriliyor. Ancak “halka karşı” işlenen her suçun cezası da idam değil. Kanuna göre idam cezasının verildiği suçlar hükümeti devirme komplosu (60. madde), terörizm (61. madde), devlete ihanet (63. madde), devlete karşı sabotaj (65. madde), halka ihanet (68. madde), yasadışı afyon üretimi ve uyuşturucu imalatı (206. madde), uyuşturucu kaçakçılığı ve ticareti (208. madde) ile kasten adam öldürme (266. madde).
Bu sayılan suçlar işlendiğinde ceza idam olmak zorunda da değil Kanunda kimi durumlarda idam cezası yerine farklı cezalar uygulandığı yazıyor.
İnternette ülkede orman yangını nedeniyle idam cezası verilip verilmediğine yönelik aramada da herhangi bir habere rastlanmıyor.
Diğer yandan Kuzey Kore’nin hukukun üstünlüğü ve insan hakları istatistikleri göz önüne alındığında, herhangi bir suçun cezasının asla idam olamayacağını söylemek kolay değil. Hukukun üstünlüğünün sağlanmadığı otoriter rejimlerde hukuki öngörülerde bulunmak da riskli.
