Sosyal medyada paylaşılan bir videonun, Kuveyt’in kullanılmış lastikleri imha etmek için yaktığı sırada oluşan güncel görüntüleri gösterdiği iddia edildi.
Video dünyada artan orman yangınlarıyla beraber, birçok Türkçe ve yabancı kaynakta dolaşıma girmiş; haber sitelerinde de yer almış.
Yangın görüntüleri güncel değil
Video ilk olarak yabancı sosyal medya hesapları ve haber sitelerinde yayılmış. Görüntüler Kuveyt’in Sulaibiya lastik çöplüğünde çıkan yangını gösteriyor. Yani geri dönüştürülmesi gereken lastikler kasten yakılmıyor.
Yangın güncel de değil. Lastik çöplüğünde yakın zamanda çıkan yangına ise rastlanmıyor. Sulaibiya çöplüğünde bilinen yangınlar 2012, 2019, 2020 ve Nisan 2021’de çıkmış. Yine Ocak 2021’de de kısa zamanda kontrol altına alınan bir yangın meydana gelmiş. Google Maps’in 2021 yılına ait görüntüsüne lastik yangınlarından atmosfere çıkan duman yansımış. Google Earth’deki yanan alanın uydu görüntüsü de Ocak 2021’e ait.
Nisan 2021'deki yangının görüntülerini de Kuveyt yangın biriminin resmi hesabında ve haber sitelerinde görebiliyoruz. İddia konusu video ise yangında çekilen iki fotoğrafın hareketlendirilmiş halini gösteriyor. Video dikkatle izlenirse, duman öbeklerinin iki kareyi tekrar edecek şekilde ileri geri hareket ettiği görülebilir.
Xinhua Haber Ajansı kaynaklı fotoğraflarla videodaki görselleri karşılaştırdığımızda görüntülerin Nisan ayındaki yangından olduğunu doğrulayabiliyoruz.
Videodan kesit
Orijinal fotoğraf. İşaretli alanlardan fotoğrafların aynı olduğu tespit ediliyor
Videodan kesit
Orijinal fotoğraf
2012 yılındaki yangında da 5 milyon lastik yanmıştı. NASA yangının uydu görüntülerini paylaşmıştı. Ekim 2020’de de yaklaşık 1 milyon lastik yandı.
Yangınlarda kasıt şüphesi var
Kuveyt’teki Sulaibiya lastik çöplüğü dünyanın en büyüklerinden. Sadece Kuveyt'teki değil, Hindistan, Pakistan, Malezya’dan getirilen lastikler de burada toplanıyor. Lastikler aslında kendiliğinde tutuşmaya meyilli değil, sahada çıkan yangınlar ya kundaklama ya da yüksek ısıdan kaynaklanıyor.
Lastiklerin yakılarak imha edilmesi olağan bir uygulama değil. Ancak yangınlarda kasıt şüphesi var. Ocak ayındaki yangında yürütülen soruşturmada yangının kasıtlı çıkarıldığı sonucuna varılmıştı. 2012 yılındaki yangında da kasıt şüphesiyle başlayan soruşturmada çöplükte bulunan jeneratörün hasar gördüğü tespit edilmişti. Nisan 2021’deki yangınla ilgili de bir soruşturma yürütülmüştü.
Kuveyt’in lastik çöplüğünde çıkan yangınlar, “çevresel bir felaket” olarak nitelendiriliyor. Lastikler yandığında hava, toprak ve su kirliliğine neden olan ağır metaller ve yağ açığa çıkarıyor. Yanma sonucu çıkan koyu ve yoğun duman, kanserojen dioksinler içeriyor; yanı sıra birçok sağlık sorununa neden oluyorlar. Çevresel fayda için lastiklerin geri dönüştürülmesi öneriliyor. Kuveyt'in çevre ve insan sağlığını tehdit eden lastik mezarlığı konusunda çözüm bulmaya çalıştığı yönünde haberler de yer aldı. Aktivistler bölgedeki araç lastiği sayısının 50 milyondan fazla olduğunu belirtiyor. Kuveytli yetkililer bölgede üç lastik geri dönüşüm tesisi kurulması için çalışmalara başlandığını açıkladı.
