Sosyal medyada yer alan ve Teyit’e ihbar olarak gönderilen bir iddiaya göre Kuleli Askeri Lisesi Araplara satıldı.
Facebook’ta Kalbimizde isimli sayfa tarafından da 14 Ağustos 2019’da da paylaşılan iddia şimdiye kadar yaklaşık 14 bin paylaşım ve yaklaşık bin beğeni aldı.
Ancak Kuleli Askeri Lisesi’nin Araplara satıldığı iddiası doğru değil. Lisenin 1845’te açılan tarihi binası 1990’dan beri tescilli ve korunan yapılar arasında sayılıyor. Bu nedenle de satımı için ilgili bakanlığın izni gerekiyor. İnternet üzerinden erişilebilen açık kaynaklardan tarihi binanın halen hazine arazisi sayıldığı görülebiliyor. Bakanlığın yaptığı açıklamada da tarihi binanın ön kısmının müze olarak kullanılması için çalışmaların devam ettiği belirtildi.
Kuleli Askeri Lisesi satılmadı
Kuleli Askeri Lisesi’nin satılıp satılmadığını anlayabilmek için öncelikle lise binasının yasal statüsüne bakmak gerekiyor. Kültür Envanteri’ndeki bilgilere göre Üsküdar İlçesi, Çengelköy Mahallesi Vaniköy Caddesi’nde bulunan lise binası tescilli yapılar arasında sayılıyor. Yapının tescil tarihi ise 26 Mart 1990.
Tescilli yapı, Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Yapı Esasları ve Denetimine Dair Yönetmelik’e göre korunması gereken tarihi yapı olarak söylenebilir. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanuna göre ise tescilli taşınmaz yapılar Kültür Bakanlığının izni olmadan satılamıyordu. 2011’de çıkan 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile bu görev Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verildi. Yani söz konusu lise binasının satılması için sadece bakanlığın izin ve onayı gerekiyor. Sayılan sebeplerle söz konusu bina hazineye ait. Hazineye ait tarihi yapıların yönetimi ise Maliye ve Hazine Bakanlığına bağlı Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından yürütülüyor.
2011’de yürürlüğe giren başka bir KHK’ya göre ise Hazine Bakanlığı bünyesinde kurulan Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı ile hazine arazileri üzerinde Bakanlar Kurulunun belirlediği projeler için imar yetkisi aldı. Yasal düzenlemeye göre bazı projeler için Maliye ve Hazine Bakanlığı imar planı yaptırabiliyor. Bu planlar ilçe sınırları içerisinde ise İlçe Belediye Meclisleri tarafından belirli bir süre içerisinde değerlendirilip onaylanıyor.
İmar planı, imar uygulaması yapılacak yer hakkında detaylı bilgiler veren bir plan/harita anlamına geliyor. Planlar söz konusu bölgelerde ileriki dönemlerde gerçekleştirilebilecek projelerin temelini oluşturuyor.
Kuleli Askeri Lisesi’nin Üsküdar’da olduğunu belirtmiştik. İlçe sınırı içerisinde kaldığı için Kuleli hakkında çıkan bir imar planına ulaşmamız gerekiyor. Fakat Üsküdar Belediyesi’nin internet sitesinden hem şu an askıdaki imar planlarından hem de geçmişe dönük yapılan belediye meclis ve encümen kararlarından Kuleli’ye dair bir plan taslağına rastlanmıyor.
Üsküdar Belediyesi internet üzerinden e-imar hizmeti sağlamıyor. Ama iddia konusu lisenin arazisi hakkında bazı bilgiler edinebiliyoruz. Belediyenin sitesindeki elektronik harita sayesinde Kuleli Askeri Lisesi’nin ada ve parsel numarasını öğrenebiliyoruz. Aşağıdaki haritada lisenin bulunduğu alanı (turkuaz bölge) seçtiğimizde karşımıza 911 Ada ve 5 Parsel numarası çıkıyor.
Bu bilgiyi Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün sunduğu “parsel sorgulama sistemi” üzerinde kullanabiliyoruz. Sisteme ada ve parsel numarasını girdiğimizde ise karşımıza söz konusu taşınmazın hem numarası hem de şu andaki niteliği hakkında ayrıntılı bilgiler çıkıyor.
Taşınmaz numarası 24907914 olan Kuleli Askeri Lisesi’nin niteliğinin halen “lise” olduğu söz konusu binanın öznitelik bilgisinden öğrenilebiliyor. Örnek olması açısından lisenin etrafındaki bazı alanlar seçildiğinde öznitelik bilgisi olarak karşımıza mezarlık, arsa ve bahçeli ev gibi ifadeler çıkıyor. Yani hazineye ait olmayan alanlar sistemde açıkça görülebiliyor. Bu bilgiler ışığında Kuleli Askeri Lisesi’nin mülkiyetinin şu an için hazinede bulunduğunu söylemek mümkün.
Milli Emlak Genel Müdürlüğünün internet sitesinden de imar planı oluşturulan ve satışa çıkan hazine taşınmazlarını görebiliyoruz. 20 Ağustos 2019 itibariyle İstanbul’da 9 taşınmaz milli emlak tarafından ihaleye çıkarılmış. Bu liste içerisinde Kuleli Askeri Lisesi bulunmuyor.
Aynı iddia 2011’den beri paylaşılıyor
2011’de yayımlanan KHK sonrasında bazı haber sitelerinde değeri yüksek olan birçok arazinin hazine tarafından satılabileceği anlatılırken “Kuleli Askeri Lisesi otel bile olabilir” dendiği görülebiliyor. Aynı iddia 2014’te de Ulusal Kanal’da yer almış.
31 Temmuz 2016’da yayımlanan ve askeri liselerin varlığını sona erdiren KHK sonrası da aynı iddianın medyada bulunduğu görülebiliyor. 2016’daki haberlerden biri de Emlak Kulisi isimli internet sitesinde yer aldı.
Bu analize konu olan iddianın ise ilk olarak Twitter’da İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Hasan Seymen tarafından paylaşıldıktan sonra yakın zamanda medyada kendine yer bulduğunu anlıyoruz. Seymen de söz konusu iddianın kaynağına referans olarak Emlak Kulisi’nin 2016’daki haberini göstermiş.
İddia konusu sosyal medya paylaşımları da Seymen’in ilgili tweetinden sonra yeniden sıkça paylaşıldığı da anlaşılıyor. Seymen daha sonrasında paylaşımının sebebinin “aldığı duyumlar” olduğunu belirtmiş. Birçok haber sitesinde iddia gelecek zamanda kurulmuş (“Kuleli Askeri Lisesi satılacak”) bazı paylaşımlarda ise lisenin çoktan satıldığı ifade edilmiş.
Bakanlık açıklama yaptı
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Kuleli Askeri Lisesi'nin yer aldığı İstanbul Çengelköy'deki binanın satıldığı iddialarıyla ilgili açıklama yaptı. Ersoy’un açıklamasında haberlerin tamamen asılsız olduğu ve binanın bakanlığa tahsisli olan bölümünde müze yapım çalışmalarının devam ettiği belirtildi.
Bakan Ersoy’un açıklamasındaki “bakanlığımıza tahsis edilen kısmı” ifadesinin sebebi Kuleli Askeri Lisesi’nin boğaz kıyısındaki tarihi binasının ayrı, bu binanın arkasındaki alanın ayrı değerlendirilmesi. Emlak Kulisi’nde 2016’dan beri yer alan haberlerden söz konusu ayrımın bir tartışma sebebi yarattığı da anlaşılıyor.
Envanterden binanın kısımlarıyla ilgili ayrıntılı bir açıklamaya ulaşmak şu an için mümkün değil. Tapu-Kadastro’nun sisteminden ise binanın yaklaşık 44 bin metrekarelik bir kesiminin halen lise sayıldığı bilgisine ulaşılıyordu.
31 Temmuz 2016 tarihli KHK’nın ardından Kuleli’nin yeni işlevi tartışma konusu olmuş ve Kültür Bakanı katıldığı bir canlı yayında binanın kendileri tarafından değerlendirileceğini belirtmişti. Ekim 2017’de eski Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekili Akif Hamzaçebi’nin Bakan Canikli’nin yanıtlaması üzere verdiği bir önergesiyle “Tarihi boyunca bir bütün olarak görülüp değerlendirilmiş olan söz konusu ön bina ile arkasındaki 180 dönümlük alan neden birbirinden ayrı değerlendirilmektedir?” diye sormuştu. Eski Bakan Canikli tarihi bina olan ön taraftaki yapının Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından; bu binan arkasında kalan arazinin ise Milli Savunma Üniversitesi (MSÜ) tarafından değerlendirileceğini belirtmiş.
MSÜ’nün internet sitesinde üniversiteni kullandığı birimler aktarılırken adresi Çengelköy olan herhangi bir binaya rastlanmıyor. Lisenin arazisinin tamamı 180 bin metrekare. Sadece ön tarafta bulunan tarihi kısım ise yaklaşık 44 bin metrekare. 2017’de medyada yer alan başka haberlerden eski Milli Savunma Bakanı Işık’ın tarihi binanın arkasındaki 136 bin metrekarelik kısım için başka projeleri olduğunu belirtse de sonraki tarihlerde bu konu hakkında başka bir haberin olmadığı görülebiliyor.
Sonuç olarak Kuleli Askeri Lisesi’nin Araplara satıldığı iddiası doğru değil. Lisenin 1845’te açılan tarihi binası 1990’dan beri tescilli ve korunan yapılar arasında sayılıyor. Bu nedenle de satımı için ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izni gerekiyor. 2011’de yürürlüğe giren bir KHK ile tescilli yapıların bulunduğu alanların da imar planının yapılabileceği kuralı getirilmiş. İmar planlarına belediyelerin sitelerinden ulaşılabiliyor. Kuleli Askeri Lisesi’nin bulunduğu Üsküdar Belediyesi’nin internet sitesinde böyle bir plan yok. Tapu-Kadastro Parsel Sorgu sisteminden de lise binasının halen hazinede olduğu anlaşılıyor.
