Sosyal medya ve haber sitelerinde yer alan bir iddiaya göre, Küba’nın ürettiği Interferon alpha 2B isimli ilaç, koronavirüs tedavisinde etkili oldu ve tek başına bin 500’den fazla insanın iyileşmesini sağladı. İddia konusu paylaşımlardan biri, binin üzerinde beğeni, 168 retweet aldı.
Küba’nın geliştirdiği Interferon Alfa 2B (IFNrec) isimli ilaç, halihazırda yeni koronavirüs (Covid-19) tedavisinde kullanılıyor. Ancak ilacın etkisine dair kesin bir bilimsel kanıt yok.
İlaç zaten koronavirüs tedavisinde test ediliyor
Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel, Twitter hesabından 7 Şubat tarihinde yaptığı paylaşımla, Çin hükümetinin koronavirüsün tedavisinde mücadele etmek için ‘Interferon Alpha 2B’ (IFNrec) adlı ilacın kullandığını duyurmuştu: “Küba’nın geliştirdiği Interferon Alpha 2B ilacı Çin’de koronavirüse karşı kullanıldı. Çin hükümeti ve halkını koronavirüsle mücadele çabalarında destekliyoruz.”
İlacın Çin Ulusal Sağlık Komisyonu’nun virüsün yol açtığı solunum yolu rahatsızlığını iyileştirmede seçtiği 30 ilaç arasında yer aldığı Küba’da yayınlanan Granma gazetesinde de duyurulmuş. Haberde ilacın virüsün yol açtığı solunum sorunlarını iyileştirmede etkili olduğu belirtiliyor; IFNrec’in bin 500 hasta üzerinde olumlu etki ettiği bilgisine de yer veriliyor.
Haberde ilaç şirketi BioCubaFarma’nın bilimsel danışmanı Doktor Luis Herrera Martinez’in Küba televizyonunda sarf ettiği ifadelere de yer verilmiş. Martinez ilacın daha önce yeni koronavirüsle aynı özelliklere sahip virüslerle mücadelede etkili olması nedeniyle seçildiğini anlatmış ve “Bu gibi durumlarda hastaların daha da kötüleşmesini önleme, sonucu ölüm olan ciddi bir evreye ulaşmasına karşı koruyucu mekanizma işlevi görme avantajına sahip” diye konuşmuş. Martinez, Küba’nın ilacı üretmek için birkaç yıl önce, Çin’in Jilin eyaletindeki Changchun kasabasında Küba ve Çin’in Changheber isimli bir tesiste gerekli teknolojiyi paylaştığını da eklemiş. İlacın da bir süredir bu tesiste aynı teknolojiyle Çin ve Küba’daki düzenleyici kurumlarının kabul ettiği kalite standartlarını karşılayarak üretildiğini de açıklamış. Yani ilacın üretimi de, kullanımı da yeni değil.
Çin’deki Küba Büyükelçiliği de Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Jilin’deki Çin-Küba Changheber tesisi, Küba’nın teknolojisini kullanarak IFNrec ilacını Çin Yeni Yılı’nın ilk gününden bu yana üretiyor. Çin Ulusal Sağlık Komisyonu ürünümüzü yeni koronavirüsle mücadelede kullanmak üzere seçti” ifadelerine yer verdi.
Küba Cumhurbaşkanlığı resmi Twitter hesabından da Jiliin’deki Çin-Küba Changheber fabrikasında Küba teknolojisi kullanılarak Interferon alfa 2B’nin üretildiği ve Çin Sağlık Komisyonu’nun koronavirüs ile mücadelede kullanılan ürünler arasında yer aldığı duyurulmuş. Çin kaynaklarında da ilacın koronavirüs tedavisinde kullanıldığı haberlerini görmek mümkün. Ayrıca interferon Çin Ulusal Sağlık Komisyonu'nun hazırladığı koronavirüsle mücadelede kullanılacak tedavi yöntemleri raporlarında da öneriliyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün hazırladığı yeni koronavirüsün (Covid-19) tedavisinde kullanılan ilaçların yer aldığı tabloda interferon alpha 2B (IFN-a2b) ilacına rastlamak mümkün. Tabloda ilacın “Covid-19 tedavisinde deneniyor mu?” sorusuna “evet” yanıtının verildiğini görebiliriz. Ancak ilacın Covid-19 tedavisinde sağladığı gelişmeye dair henüz bir bilgi tabloda yer almıyor. Dolayısıyla ilacın kesin etkisine dair bir şey söylemek mümkün değil. Koronavirüs tedavisinde aynı gruptan başka interferonların da kullanıldığı burada görülebilir.
Wuhan Viroloji Enstitüsü, Çin Bilimler Akademisi, Ulusal Biyogüvenlik Enstitüsü ve Ulusal Askeri Tıp Araştırmaları Acil Tıp Önleme ve Kontrol İlaçları Enstitüsü gibi kurumlar, yeni koronavirüsün tedavisinde kullanılacak ilaçların test edilmesi üzerine ortak araştırmalar yapmıştı. Çin Bilimler Akademisi’nin açıklamasına göre, Çinli araştırmacılar, mevcut 30 ilacı virüse karşı tedavide kullanmak üzere test etmek için seçmişti. Çin Xinhua Haber Ajansında yer alan habere göre, seçilen ilaçlar arasında saquinavir, indinavir, lopinavir, ritonavir ve karfilzomib dahil olmak üzere 12 HIV ilacı, iki solunum sinsityal virüs ilacı, bir şizofreni ilacı ve bir immünsüpresif (bağışıklık baskılayıcı) vardı. İlaçların etkileri üzerinde çalışmalarsa sürüyor.
Koronavirüsün (COVID-19) kesin bir tedavisi yok
İnterferonlar (IFN'ler) ilk olarak 1957'de kullanılmaya başlandı ve bağışıklık sistemini düzenleyici ilaçlar olarak biliniyorlar. Antiviraller ise virüs enfeksiyonlarına karşı kullanılıyor. Şu anda, yeni koronavirüsü tedavi etmek için bulunmuş spesifik antiviral ilaç yok.
Küba’nın geliştirdiği Interferon alpha 2b ise 1986 yılında Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji Merkezi’nde geliştirilmiş. Çin sağlık yetkililerinin, ilacı solunum hastalığından etkilenen hastaların bağışıklık sistemini düzenlemeye yardım ettiği için tercih ettiği ifade ediliyor.
Ancak Interferon Alpha 2B'nin koronovirüsle mücadelede etkisi kesinleşmiş değil. Çin kaynaklarında da interferonun tedavide kullanıldığı bilgisi verilse de kesin bir etkisinden söz edilmiyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün resmi internet sitesinde COVID-19 ile ilgili bilgilere bakıldığında da yeni koronavirüsü önlemek veya tedavi etmek için an itibariyle belli bir ilaç önerilmediği yazıyor.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nde (CDC) yer alan bilgiye göre de COVID-19 için spesifik bir antiviral önerilmiyor. Hastalığı önleyecek bir aşı da bulunmuyor. Hastalığı önlemenin en iyi yolunun, ondan kaçınmak olduğu belirtilmiş.
Koronavirüsün tedavisinde kullanılan ilaçları analiz eden bir çalışmada da Covid-19’u tedavi etmede kullanılmak üzere birçok ilaç seçeneği olsa da bunların kesin etkisinin klinik çalışmalarla doğrulanması gerektiği üzerinde duruluyor. Çin hükümetinin resmi internet sitesinde de “şu an için etkili bir antiviral tedavinin doğrulanmadığı” ifade ediliyor.
Tedavi için çalışmalar sürüyor
Çinli araştırmacılar koronavirüs tedavisinde kullanılmak üzere iki ilaç geliştirdiklerini duyurmuşlardı. Changjiang Daily gazetesinde yer alan habere göre Zhejiang Üniversitesi’nde bulunan bir araştırma ekibi, Abidol ve Darunavir adlı iki ilacın hastaların tedavisine yardımcı olabileceğini ortaya koymuştu. Ayrıca virüs bulaşmış hastalarda kullanılan anti-HIV ilacı Kelizhi’nin yeterli etki göstermediği ve yan etkileri olduğuna dikkat çekilmişti.
Nature’da yer alan bir makalede Çin’de COVID-19 tedavilerini test etmek için 80’den fazla klinik çalışma başlatıldığı yazıyor. Hastalığın bilinen kesin bir tedavisi olmadığı bu makalede de belirtiliyor.
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri de (NIH), aşı geliştirme çalışmalarına ilk başlayanlar arasında.ABD biyoteknoloji şirketi Gilead Sciences'ın deneysel ilacı Remdesivir'in klinik deneyleri de Wuhan’da başlamıştı. Remdesivir'in virüsle mücadelede etkili olabileceği ABD'de bir hastada gözlenen iyileşme ile de gündeme gelmişti.
2 Mart 2020 saat 13.30 itibariyle dünya genelinde koronavirüse (COVID-19) yakalanmış 89 bin 197 kişi bulunuyor. Hayatını kaybedenlerin sayısı 3 bin 48'e yükseldi. İyileşen insan sayısı ise 45 bin 150.
Sonuç olarak Küba’nın geliştirdiği Interferon alpha 2b isimli ilacın koronavirüsün çaresi olduğu bilgisi doğru değil. Hastalığın halen kesin bir tedavisi yok. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden hatalı ilişkilendirmeye örnek.
