Facebook’taki Bilgi Otağı adlı sayfada yer alan bir gönderide Türk hekim Prof. Dr. Tamer Yürmiüçoğlu’nun Amerika Birleşik Devletleri’nde koronavirüsün aşısını geliştirdiği öne sürüldü. İddia herhangi bir satir ibaresi taşımıyordu ve 8 bine yakın paylaşım aldı.
Fotoğraf İstanbul’da ikamet eden bir jinekologa ait
Fotoğrafı anımsamayanlar için tersine görsel arama yöntemine başvurulduğunda, eski tarihli yüzlerce paylaşıma ulaşılabiliyor.
Bu içeriklerin tümü ise, yayınlandığı dönemde epey konuşulan bir Instagram paylaşımına dayanıyor. Kasım 2016’da tarihli videoyu, hesap sahibi Didem Ceran sonradan kaldırsa da, videoya internet üzerinden kolaylıkla ulaşmak mümkün.
İddia konusu görselde yer alan kare, videonun 13. saniyesinde yer alıyor.
Dr. Tamer Gültekin’in kişisel internet sitesi üzerinden, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı olduğunu öğreniyoruz. Aşı geliştirme ile ilgili herhangi bir çalışmada adı geçmiyor. Ancak vajina beyazlatma işleminin nasıl gerçekleştiğine dair bir videosu var. Sitede doktorun adresi olarak da Amerika Birleşik Devletleri’nde bir yer değil, İstanbul Teşvikiye gözüküyor.
Tamer Yirmiüçoğlu diye bir doktor yok
“Prof. Dr. Tamer Yirmiüçoğlu” adıyla ne Türkçe ne de İngilizce karakterlerle arama yaptığımızda bir sonuca ulaşabiliyoruz. Bu isimde ünlü bilimsel veritabanı PubMed’de yayınlanmış herhangi bir çalışma da yok. Yeryüzünde “Prof. Dr. Tamer Yirmiüçoğlu” diye birinin yaşadığında dair herhangi bir ipucuna erişmek dahi mümkün görünmüyor.
Koronavirüse karşı henüz bir aşı geliştirilemediği, Dünya Sağlık Örgütü’nün aşılar ve hastalıkları anlattığı sayfadan da görülebilir. Bir aşı geliştirmek yüksek maliyetinin yanı sıra uzun yıllar alabiliyor ve dahası ekip çalışması gerekiyor. Tek bir doktorun bu kadar kısa sürede bu kadar yeni bir virüse karşı aşı geliştirmesi olası görünmüyor.
Vajina beyazlatılırken video paylaşılması o dönem epey gündeme gelmiş, hakkında birçok haber yapılmıştı. Konuyla ilgili açılmış bir Ekşi Sözlük sayfası da var.
Facebook’taki parodi içerikler paylaşmasıyla bilinen Diriliş Sözlük’te de benzer ifadelerle başka bir görsel paylaşılmış, ancak sayfanın “eğlencelik” içerikler yayınladığı ilan edilmiş.
Aynı iddia farklı görsellerle de paylaşılıyor
Yalnızca profesörün adının değiştiği benzer bir iddia, Twitter’da da paylaşıldı ve şu ana kadar 18 binden fazla beğeni aldı.
Ancak bu fotoğrafla ve adı geçen doktorla ilgili arama yapıldığında da benzer bir sonuca ulaşılıyor. “Prof. Dr. Hakan Yirmiüçoğlu” diye bir doktor da yok. İnci Sözlük’teki (Dikkat: Sonraki iki bağlantı rahatsız edici görüntü ve ifadeler içerebilir) bir sayfadan ve Google taramalarından fotoğrafın @xxlhakan23cm1 adlı, halihazırda kaldırılmış ve pornografik içerikler paylaştığı bilinen bir hesapta paylaşıldığı anlaşılıyor.
Sonuç olarak iki fotoğraf da koronavirüsün aşısını bulan Türk doktorlara ait değil. Koronavirüsün aşısı henüz bulunamadı. İddia yanlış bilginin yedi türünden hatalı ilişkilendirmeye örnek.
