Sosyal medyada paylaşılan ve kısa sürede yayılan bir fotoğrafın, koronavirüs salgını sonrası İran’da protokolün maske taktığını gösterdiği iddia edildi. Twitter’da 26 Şubat 2020’de paylaşılan fotoğraf, kısa sürede 2 bin 470 beğeni aldı ve 217 kere retweetlendi.
Aynı fotoğrafa ilişkin TGRT Haber isimli kanal da “İran’da günün görüntüsü” başlıklı bir yayın yaptı. İlgili haberde fotoğrafta görünen imam ve çevresindekilerin namaz kıldığı, o sırada da maske taktıkları iddia edildi.
Ancak iddia doğru değil. Kasım Süleymani’nin Tahran Üniversitesi’ndeki cenaze töreninde çekilen fotoğraf montajlanmış. Orijinal fotoğrafta protokol mensupları maske takmıyor.
Fotoğraf montajlanmış
Fotoğrafı tersine görsel arama ile arattığımızda, İran resmi haber ajansı IRNA’nın bir haberine rastlıyoruz. Orijinal fotoğraf, ABD tarafından öldürülen İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani'nin cenaze töreninde çekilmiş ve 6 Ocak 2020 tarihli. Bu tarihte İran’da tespit edilmiş bir koronavirüs vakası bulunmuyordu.
Google’a “Kasım Süleymani cenaze töreni” yazarak arama yaptığımızda BBC, CNN Türk gibi haber sitelerinin de aynı gün çekilmiş benzer fotoğraflar yayımladıklarını görebiliyoruz. Ayrıca Youtube’da Türkiye Gazetesi tarafından paylaşılan bir videoda da cenaze töreninden aynı protokolü gösteren görüntüler karşımıza çıkıyor. Videonun 5.02 saniyesinde iddiaya ilişkin görüntü ile karşılaşıyoruz.
Bu görüntüler ya da fotoğrafların herhangi birinde, herhangi bir protokol üyesi maske kullanmıyor.
İran’da ilk koronavirüs vakası 20 Şubat 2020 tarihinde tespit edildi. Ülkede 27 Şubat 2020 saat 18.00 itibariyle virüsü taşıdığı tespit edilmiş 245 kişi var. Koronavirüs sebebiyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 26.
Sonuç olarak iddia yanlış. Fotoğrafın orijinalinde maske takan herhangi birine rastlanmıyor. İddia yaygın yanlış bilgi türlerinden manipülasyona örnek.
