Bir kullanıcı tarafından 13 Mart 2021’de Konya’nın Selçuklu ilçesinden çekildiği iddiasıyla Facebook’a yüklenen fotoğraflara göre gökyüzünden “zehirleme” yapılıyor. Paylaşımın referans verdiği “chemtrails” iddiası internette oldukça popüler.
Türkiye Chemtrails Mücadele Grubu Görüntü Paylaşım isimli sayfada paylaşılan fotoğraflar tersine görsel arama yöntemi ile arama motorlarında incelendiğinde bir sonuca ulaşılamıyor. Fotoğrafların özgün ve güncel olma ihtimali yüksek. Kaldı ki, bahsi geçen Facebook grubu tam olarak bu yüzden var.
İngilizcede “kimyasal iz” anlamına gelen ve dünyada da epey müridi bulunan teoriye göre, uçakların semada bıraktıkları izler gizli olarak planlanmış sinsi hedefler için aslında kasten püskürtülen kimyevi veya biyolojik maddeler. Chemtrails komplo teorisi 1990’larda, “Aşılar çocuklarımızı hasta yapıyor“, “Astronotlar aya gitmedi“, ya da “UFO’ları bizden saklıyorlar” gibi komploların da ortaya çıktığı ABD’de yaygınlık kazandı.
Jet motoru kullanan uçakların arkasında izler bırakmasını, basit fizik yasalarıyla açıklamak mümkün. Yüksek irtifalarda seyreden bir uçak aslında soğuk havanın içindedir. Yani uçaktan çıkan havadaki su molekülleri anında donarak kristalize olur ve yine aynı yerden çıkan diğer parçacıklara yapışarak yoğunlaşır. Benzer bir durum soğuk havalarda daha sıcak olan ağzımızdan çıkan havanın görülmesidir. Havada da bir süre kalabilen bu izler chemtrails komplosuna inananlarca zararlı olarak düşünülür.
ABD ve Kanada’dan 3 bin 105 kişinin yer aldığı bir ankete göre katılımcıların yüzde 17’si chemtrails komplo teorilerinin doğru ya da kısmen doğru olduğuna inanıyor. Nature’da yer alan konu hakkındaki başka bir çalışmaya göre ABD’deki vatandaşların yüzde 10’u bu teoriye katılıyor.
2016 yılında Carnegie Bilim Enstitüsü ve California Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada dünyanın farklı yerlerinden 77 bilim insanı teoriyi test etmek için toplandı. Yapılan inceleme ve araştırma sonrasında sadece bir uzman atmosferde bazı noktalarda baryum seviyesinin yüksek olduğunu ve konunun belirsiz olduğunu belirtmiş.
Uzman topluluğunun yüzde 98,7’si chemtrails teorisinin doğru olmadığını ifade etmiş. Harvard Üniversitesi’nde konuyla ilgilenen bir araştırma grubunun sayfasında yer alan bir yazıda da chemtrails iddialarının doğru olduğunu ortaya koyan delillerin bulunmadığının altı çiziliyor.
The Guardian’dan Carey Dunne, chemtrails teorisine gönül veren ABD’li Tammi Reidl ve Rob Neuhauser çiftiyle bir ay vakit geçirerek tespitlerini aktarmış. Yazıya göre çift, teorinin yanlış olduğunu gösteren kanıtları gördükçe teoriye daha çok inandıklarını ifade etmiş. Doğrulama ya da teyit yanlılığı, mevcut inançlarımızı doğrulayan bilgilere inanma ve onlarla çelişen bilgileri reddetme eğilimi olarak tanımlanabilir. Dezenformasyon üreten ya da komplo teorilerinin peşinden koşanlar, mevcut inançları güçlendirmek için bu eğilimden faydalanabilir.
