Avusturyalı bir milletvekilinin meclisteki konuşması sırasında, kola olduğunu söylediği sıvıyı hızlı test kitine sürmesi ve test sonucunun pozitif çıkması, sosyal medyada testlerin işe yaramadığı şüphesiyle yayıldı. Milletvekili, test kitlerinin doğru sonuç vermediğini iddia ediyor.
Test yanlış uygulanıyor
Milletvekili, Dialab tarafından üretilen hızlı antikor (IgG/IgM) testlerinden birini kullanıyor. Yani uyguladığı test PCR değil ve hastalığın varlığını değil, hastalığı geçiren kişilerin kanında antikorlar oluşup oluşmadığını test ediyor. Dolayısıyla testin doğru çıkması için ilkin kullanılan örneğin kan olması gerek.
Milletvekilinin testi uyguladığı anları incelediğimizde, bardaktan aldığı kolayı çubuk ile test çubuğuna sürdüğünü görüyoruz. Bir süre bekledikten sonra, test pozitif çıkıyor. Ancak testin, özel çubukla alınan örneğin pH sabitleyici sıvıya konması ve bu sıvı ile karıştırılıp çubuğa damlatılmasıyla ilerlemesi gerekiyor. Milletvekili testin doğruluğunu koruması için önemli bir adım olan pH sabitleyici sıvıyı atlıyor.
pH değeri, bu testlerin doğru sonuç vermesinde kritik. Çünkü bu değer, denge sabiti üzerinde etkisi olan en önemli faktörlerden. Testler, test ettiği konuya göre belli pH değerlerine cevap verecek şekilde üretiliyorlar. Ancak bu pH değerleri dışında kalan maddeler, teste zarar verebiliyor. Kola gibi içecekler ise, markaya göre değişmekle birlikte, üçün altında pH değerine sahip, yani epey asidikler. Oysa pH sabitleyici sıvı, 7.0 civarında pH değerine sahip. Asidik olan kola, uygun pH değerine sahip olmayan test çubuğu ile temas ettiğinde, testteki virüsün reaksiyon gösterdiği antikor proteinlerini parçalayarak renk tabakasının bozulmasına neden oluyor. Bu da sonucun pozitif görünmesine yol açıyor.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi'nin acil kullanım izni verdiği bazı IgG ve IgM testlerinin talimatları incelendiğinde de, test prosedüründe bu sıvının kullanılması gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, testin üreticisi Dialab, bu testlerin serum, plazma ve tam kanda antikor arayışı için kullanıldığını belirtiyor. Kan, 7.35-7.45 civarında bir pH değerine sahip. Yani asidik değil.
Milletvekilinin iddialarında Dialab tarafından üretilen hızlı test kitlerini kullanınca, şirket bir açıklama yaptı. Testin pH değeri nedeniyle yanlış pozitif sonuç verdiğine değinen firma, doğru uygulanışı gösteren bir video da yayınladı. Testlerin uzmanlarca uygulanması gerektiğine de dikkat çekildi.
Teyit, milletvekilinin kolaya yaptığı antikor testinin yanlış uygulandığını göstermek için hızlı test kitiyle uygulama yaptı. Avusturyalı milletvekilinin de yaptığı ilk uygulamada kola kasete doğrudan damlatılıyor. Bu yanlış uygulamayla hatalı pozitif sonuç elde ediyoruz. Ancak kola asidik bir yapıya sahip ve testin pH dengesinin bozulmaması için kola damlatıldıktan sonra test kitinin içinden çıkan solüsyondan damlatılması gerek. Prospektüste yazdığı gibi doğru uygulama yapıldığında, kolanın antikor testi negatif çıkıyor.
Benzer testlerden kola kullanılarak yanlış pozitif elde edilmesi yeni de değil. Test çubuğu esasıyla uygulanabilen hamilelik testleri de, benzer pH yapısına sahip ve bu testleri de kola içinde bekleterek sahte pozitif sonuçlar elde etmek mümkün.
Sosyal medyada yayılan bir başka bir videoda ise yumurta, portakal, su ve domatese yapılan testler sonucunda portakal ve domatesin testlerinin pozitif çıktığı iddia ediliyor. Bu videoda paylaşılan kullanım talimatlarına göre numunenin damlatılmasının hemen ardından pH dengeleyen sıvının damlatılması gerekiyor. Ancak videoda bu sürenin uzatıldığı görülebiliyor. Ayrıca bu talimatlarda testin tam kan, plazma ya da serum örneklerine uygulanması gerektiği de belirtilmiş.
Yani yiyeceklere test yapılması başlı başına yanlış. Pozitif çıkan bu iki yiyeceğin de asidik olması, yine test yüzeyini bozan etkenlerden. Öte yandan su, kullanılan kaynağa göre değişmekle birlikte, asidik olması çok yaygın değil. Yumurta ise saklanması sırasında nötr hale yaklaşabiliyor. Daha önce de Tanzanya Devlet Başkanı John Magufuli kendilerine ulaşan bir testi papaya bitkisinde deneyip pozitif sonuç elde ettiklerini iddia etmişti.
