Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde Kız Kulesi’nin yıkıldığı iddia edildi. Twitter’da trend olan #KızKulesi etiketiyle on binlerce paylaşım yapıldı.
Görüntülerde Kız Kulesi’nin restorasyonu için oluşturulmuş iskele perdesinin arkasından geçen vapurun görünür olması dikkati çekiyor. İnternet kullanıcıları görüntülere Kız Kulesi’nin yıkıldığı, zarar verildiği için perdeyle kapatıldığı, çalındığı gibi yorumlarla tepki gösterdi. Türkiye'de geçmişte yaşanan restorasyon tartışmaları, iddia görüntülerinin bir anda viralleşmesine neden olmuş olabilir.
Külah planlı olarak onarım için söküldü
Osmanlı döneminden beri çeşitli onarımların yapıldığı Kız Kulesi’nin son restorasyon projesi 2021 yılında açıklandı. Proje açıklandığı dönemde, hem medyada, hem de basın açıklamasında, eskimiş parçaların tehlike arz etmesi ve olası depremde oluşacak zarar hesaba katılınca, Kız Kulesi’nin avlusu üzerindeki çatının kaldırılması ve tarihi kayıtlardaki özgün malzemesine kavuşturulmasının planlandığı belirtildi. Yani 2021 yılından beri çatının onarım için söküleceği belliydi. Eski basın açıklamasında projenin 2022 yılının Nisan ayında tamamlanması öngörülse de güncel basın açıklaması 2022 Ekim’ine işaret ediyor.
1943-1944 yıllarında yapılan restorasyon kapsamında, Kız Kulesi’nin ahşap bölümleri sökülerek betonarme tekniğiyle yeniden inşa edilmiş. Fotoğraflarda o dönem külahın yeniden inşa edildiğini görmek mümkün.
Kaynak: İstanbul Kız Kulesi Taşıyıcı Sistemin Mevcut Durumu Hakkında Teknik Rapor, Dr. Öğr. Üyesi Ömer Dabanlı, kizkulesi.com
Betonarme bölümün ömrünü tamamlamış olması Kız Kulesi'ndeki güncel restorasyonun nedenlerinden biri. Kamuoyuyla paylaşılan teknik raporların hepsinde, İkinci Dünya Savaşı sırasında yapılan bu bölümün ömrünü tamamladığı vurgulanıyor. Prof. Dr. Feridun Çılı ve Dr. Haluk Sesigür’ün raporunda, çatının hasar vermeden sökülmesi ve betonarme hatılın kesilerek yapıdan uzaklaştırılması öneriliyor.
İTÜ, Kız Kulesi’nin Taşıcıyı Sisteminin Mevcut Durumu, Onarım, İyileştirme ve Yenileme Önerileri Hakkında Teknik Rapor, Prof. Dr. Feridun Çılı ve Dr. Haluk Sesigür, Şubat 2022
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Dr. Öğr. Üyesi Ömer Dabanlı’nın hazırladığı teknik raporda da Kız Kulesi’nin balkon katı ve üstündeki bölümlerde hasarın yoğunlaştığı, gelecek deprem etkilerine hazırlıklı olmadığı, bayrak direğindeki donatı korozyonun tehlike arz ettiği belirtiliyor. Rapor kapsamında 3D sonlu elemanlar modeli ile deprem analizi de yapılmış.
İstanbul Kız Kulesi Taşıcıyı Sistemin Mevcut Durumu Hakkında Teknik Rapor, Dr. Öğr. Üyesi Ömer Dabanlı
Proje danışmanları Prof. Dr. Zeynep Ahunbay ve Han Tümertekin bahsi geçen iki teknik raporla ilgili ortak bir rapor yayınlamış. Danışmanlar betonarme yapıların çatı, merdiven ve döşemeden kaldırılması ve aslına uygun şekilde ahşapla onarılmasını uygun görmüş.
Kız Kulesi’nin taşıyıcı sistemi ile ilgili Dr. Haluk Sesigür - Prof. Dr. Feridun Çılı (İTÜ) ve Dr. Öğr. Üyesi Ömer Dabanlı (FSMVÜ) tarafından hazırlanan teknik raporlar hakkında görüş
Teknik raporlardan da görüldüğü üzere, Kız Kulesi’nin üst kısmının sökülmesi ve onarımı 2021 yılından beri planlanıyordu ve teknik raporların bulguları ile desteklenmiş oldu.
Sosyal medyada iddiaların yayılmasının ardından Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü açıklama yaparak külah kısmının plan dahilinde onarım için uzaklaştırıldığını belirtti.
Hürriyet'te 22 Ağustos 2022 tarihinde İhsan Yılmaz imzalı bir haberde de konuya yer verilmiş. Yılmaz devam eden inşaatı ziyaret etmiş ve çalışmaları yerinde izlemiş. Bu haberde de yapıya sonradan eklenen bölümlerin restorasyon kapsamında söküldüğü belirtilmiş.
Proje kapsamında oluşturulan “kizkulesi.com” sitesinde restorasyonun bitmiş halinin görselleri paylaşılmış.
Kaynak: kizkulesi.com
İddialar Türkiye’deki kamu kurumlarında şeffaflık meselesini de gündeme getirdi. Tartışmalar sonrası Yüksek Mimar Restoratör Seda Özen Bilgili, yaptığı paylaşımla Kız Kulesi'nin restorasyon brandasının bir kısmının açılmasını, basına, meslek odasına, ve kamu kurumlarına gezdirilmesini önerdi. Benzer öneri proje danışmanlarından Prof. Dr. Feridun Çılı'dan da geldi. Independent Türkçe'ye konuşan Danışma Kurulu üyesi, "Ben kültür bakanının yerinde olsam, gazetecileri alıp oraya götürür gezdirirdim" yorumunda bulundu.
Daha önce 2022 Nisan’ında tamamlanması planlanan projeyle ilgili, TMMOB Temmuz ayında bir açıklama yapmıştı. TMMOB, restorasyon çalışmaları hakkında daha şeffaf bir sürecin yürütülmesini ve yapılan çalışmalar hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesini talep etmişti. CHP İstanbul İl Başkanlığı Kent Hakları İzleme Kurulu da yaptığı açıklamada, restorasyon çalışmasının şeffaf, aslına uygun, sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesini istiyoruz dedi.
