Covid-19 tedavisinde kullanılacak ilaç ve diğer tedavi yöntemleri geliştirilmeye devam ederken birçok bitki ve esans yağın koronavirüse iyi geldiği, bağışıklığımızı güçlendirdiği ve virüsten koruduğu iddia ediliyor. Bu bitkilerden biri olan kekiğin koronavirüsten koruduğu ve hastalık sırasında da tedavi edici etkisi olduğu birçok haber sitesi tarafından konu edildi.
İlaç çalışmaları devam ediyor
Covid-19 hastalığını tedavi etmek için kullanılabilecek etkili bir ilaç geliştirilmesine yönelik çalışmalar devam ediyor. 30 Nisan 2021 itibariyle hastalığın tedavisinde kullanılabilecek tıbbi bir iyileştirici tedavi onaylanmış değil.
Covid-19 hastalığı ile birlikte adı sıkça duyulan kekik, adaçayı ve lavanta gibi uçucu yağların uygulanan tıbbi tedavi yanında ek olarak kullanılması durumda yarattığı antiviral etki, bilim dünyasında "umut verici" olarak görülüyor. Son zamanlarda yapılan klinik çalışmalarda, uçucu yağ bileşenlerinin virüs çoğalmasını engellediği bulunsa da, bilim dünyası kekik yağı gibi uçucu yağların kesin olarak virüsleri engelleyici mekanizmalar olduğu konusunda net değil.
Antiviral etkisi olan her bitki her virüste işe yaramayabilir
Kekik ve kekik yağı hakkında yapılan bazı araştırmalar, kekik yağının soğuk algınlığı ve grip türlerinde antiviral etkiye sahip olduğuna dair umut verici olarak değerlendiriliyor. Kekiğin antiviral ve antimikrobiyal etkinliğe sahip olduğu bilimsel olarak kabul görse de, her antiviral bitkinin koronavirüsü yok edici olduğu çıkarımını yapmak doğru değil. Her virüsün kendine has nitelikleri var ve her antiviral madde koronavirüsü yok etme özelliğine sahip değil.
Öyle olsaydı, piyasadaki tüm antiviral özelliğe sahip ürünler Covid-19 tedavisinde kullanılıyor olurdu. Ancak SARS-CoV-2 kendine has özellikleri olan bir virüs ve bu virüs özelinde geliştirilen ilaç ve tedavi yöntemleri üzerinde çalışılmaya devam ediliyor.
Kekiğin antiviral ve antimikrobiyal özelliğini gösteren bilimsel çalışmaların çoğu halen laboratuvar ya da hayvan deneyleri seviyesinde. Daha güçlü bilimsel kanıtlara ihtiyaç olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Kekik yağının etkisini gösteren güçlü bir kanıt yok
Tıp literatüründe kekik ve koronavirüs ile ilgili araştırma yaptığımızda, kekik ve kekiğin etken maddesi olan tyhmol ile SARS-CoV-2 virüsünü konu eden bazı bilimsel yayınlar olduğunu görüyoruz. Fakat bunlardan hiçbiri, kekiğin koronavirüse karşı kesin olarak yok edici, koruyucu ya da iyileştirici etkiye sahip olduğunu kanıtlamak için yeterli kanıt gücüne sahip değil.
Hindistan’da gerçekleştirilen bir araştırma, SARS-CoV-1 virüsü için uygun görülen tedaviler ve ürünler yakın genetik benzerliği sebebiyle SARS-CoV-2 virüsüne karşı da etki gösterebileceği varsayımından yola çıkmış. Kekik yağından elde edilen birtakım bileşiklerin HSV-1’e (uçuk virüsü) karşı viral enfeksiyonu yüzde 96 üzerinde oranında azaltılabileceği laboratuvar koşullarında izlendiği belirtiliyor. Güçlü antiviral özellikte olan bu bileşiklerin Covid-19’a karşı da inhibitör olabileceği tahmin ediliyor. Kekiğin bazı antiviral bileşenlerinin olması varsayımından yola çıkan araştırma, doğrudan SARS-CoV-2 virüsü üzerinde laboratuvar çalışması yürütülmediği için güçlü ve yeterli değil.
Benzer bir başka çalışmada, kekik özlerinin influenza virüsü, HSV-1, HSV-2 ve HIV-1 gibi virüslere karşı antiviral aktivitesi üzerinden, SARS-CoV-2’de de umut verici gözüktüğü belirtiyor, fakat daha fazla araştırma yapılması gerektiği tavsiye ediliyor.
İran’da yürütülen araştırma sonucunda ise antioksidan özelliklere sahip, bağışıklık sistemini güçlendiren ve antiviral etkiye neden olan kekik bitkisinin koronavirüs semptomlarını azaltabileceği sonucuna varıyor. 83 hasta ile yürütülen randomize kontrollü bir çalışma olsa da örneklem sayısı çok düşük. Araştırma hastalar klinik olarak gözlemlemek yerine hastaların beyanları esas alınarak gerçekleştirilmiş. Hastaların kullandıkları diğer ilaçların etkisi de değerlendirilmemiş. Yani iyileşmeye neden olanın ne olduğunu tam olarak bilmek bu araştırmada olası değil.
17 kişi dahil edilerek yürütülen başka bir araştırmada acı kekik, Girit kekiği ve adaçayının SARS-CoV-2'ye karşı önemli antiviral aktivite gerçekleştirildiği belirtiliyor. Fakat araştırmacılar, elde edilen bulguların klinik deneylerde test edilmesini öneriyor. Çalışma henüz hakem onayından da geçmemiş.
Kısacası, eldeki bilimsel verilere dayanarak kekik ve kekik yağının koronavirüse karşı iyi geldiğini gösteren güçlü bir bilimsel çalışma bulunmadığını söyleyebiliriz.
Her bitkisel ürün sağlığımıza yararlı olmadığı gibi, fazlasının yaratabileceği sorunlar da olabilir. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Parlakpınar, kekik yağının kullanımında dikkat edilmesi gerektiğini belirterek vatandaşları uyarıyor. Herhangi bir tıbbi amaç için uçucu yağları kullanmadan önce bir doktora danışmakta fayda var.
Teyit, daha önce de ebegümeci, lavanta, sarımsak suyu ve sumak gibi birçok bitki ve uçucu yağın koronavirüse iyi geldiği iddialarını incelemişti.
İlginizi çekebilir: Adaçayı, ebegümeci ve karbonat gargarasının Covid-19’dan koruduğu iddiası
İlginizi çekebilir: Sumak suyunun yeni koronavirüsü yenmede etkili olduğu iddiası
İlginizi çekebilir: Lavantanın Covid-19’a karşı etkili olduğu iddiası
