Tuna-1 olarak bilinen Sakarya Gaz Sahası’nda keşfedilen rezervin açıklanması sonrası ortaya çıkan bir iddiaya göre, 10 yıl önce yapılan bir anlaşma gereği, ABD’li Enerji Şirketi Chevron, rezervin üzerinde yüzde 50 hak sahibi olacaktı. İddia, rezerv açıklamasının ardından şirketin hakkını anımsatan bir bilgilendirme yaptığı ancak bunun hükümetçe gizlediği yönündeydi.
Chevron yeni bir açıklama yapmadı
İddialar Chevron’un internet sitesinde 2010 yılı Eylül ayında yayınlanmış olan ve halen ulaşılabilen bir duyuruya dayanıyor. Anahtar kelimelerle arama yapıldığında duyuruya ulaşılabiliyor. Ancak Chevron, rezervin bulunması üzerine yeni bir açıklama yapmadı. Bahsedilen açıklama sözleşmenin imzalandığı dönemde, 2010 yılında yapılmış. Duyuru 2010 yılında Chevron ve Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı arasında yapılan ve Karadeniz’de bulunan 3921 numaralı ruhsat alanının batısını kapsayan alt bloktaki hisse paylaşımını düzenleyen müşterek işletme anlaşmasıyla ilgili. Buna göre arama çalışmalarıyla ilgili masrafları üstlenen Chevron, alanda yüzde 50 hisse sahibi olacaktı. Anlaşmayla ilgili haber ve açıklama da yapılmış. Sözleşmeyle ilgili karara da Resmi Gazete’nin 14 Eylül 2010 tarihli sayısından ulaşmak mümkün.
Chevron’un daha önce yüzde 50 hisse sahibi olduğu bölge.
Anlaşma 2013’te sonra erdi
Chevron’a bölgede yüzde 50 hak tanıyan sözleşme, 2013 yılında sonra ermiş. Sözleşmenin sona erdiğini gösteren 25 Mart 2013 tarihli karara da yine Resmi Gazete’den ulaşılabiliyor. Chevron’un bölgedeki hissesi de sözleşmenin ortadan kalkmasıya tekrar TPAO’ya devredilmiş. Sözleşmenin sona erdiğini gösteren bir diğer belge de Sayıştay’ın TPAO 2013 yılı Denetim Raporu. Raporun 91. sayfasında bu bilgiye ulaşılabiliyor. Şirket taahhüt ettiği son kuyuyu açmadan anlaşmadan çekilmesi üzerine 100 milyon dolar tazminat ödemiş.
Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinden ulaşılabilen, 5 Mart 2020 tarihli petrol arama ve işletme ruhsatlarını gösteren harita incelendiğinde de, bölgenin TPAO’nun yetkisinde olduğu görülebiliyor.
Diğer yandan, Chevron’un internet sitesinden güncel olarak devam eden operasyonlara ve çalışma alanlarına ulaşılabiliyor. Bu bölümde iddiada bahsi geçen alanla ilgili herhangi bir operasyondan bahsedilmiyor.
Fatih sondaj gemisinin Karadeniz açıklarında Tuna-1 araştırma kuyusunda yürüttüğü çalışmalar sonucunda 320 milyar metreküplük bir doğalgaz rezervi keşfedildiği açıklanmıştı. Yıllık doğalgaz tüketim miktarı 45 milyar metreküp olan Türkiye bu miktarın yalnızca yüzde 2’sini kendi üretiyor. Karadeniz’de daha önce de farklı şirketlerle ortaklık kurularak farklı kuyular açılmış ve petrol ve doğalgaz arama çalışmaları yürütülmüştü.
