WhatsApp’ta ve sosyal medyada “mikrodalga endüstrisinin sonu” başlığıyla bir metin paylaşılıyor. Japonya’da, mikrodalgada ısıtılan yiyeceklerin sağlıksız titreşime ve radyasyona neden olması gerekçesiyle, yıl sonuna kadar mikrodalga fırınların elden çıkarılmaya karar verildiği iddia ediliyor. Kararın, Hiroşima Üniversitesi'nden mikrodalgaların sağlığa atom bombasından daha fazla zarar verdiğini söyleyen bir çalışma tarafından desteklendiği de öne sürülüyor.
Metin burada bitmiyor. Devamında Güney Kore’de tüm mikrodalga fırın fabrikalarının 2021 yılına kadar, Çin’de de 2023 yılına kadar kapatılmasının planlandığı da öne sürülüyor. Aynı metinde Kashira Kanser Merkezi diye bir kurumda düzenlenen kanser önleme konulu konferanstan öneriler de paylaşılmış. Amerikan Hekimler Birliği’nin kanserin nedenlerini, plastik veya mikrodalga kaplarda yemek yemek olarak bulduğu da iddialar arasında.
Japonya’da mikrodalga fırınlar toplu olarak toplatılmadı
Anahtar kelimelerle arama yaptığımızda aynı mesajın 2019 yılında paylaşıldığı anlaşılıyor. Metnin 2019 yılında yayılması üzerine Fizik Mühendisleri Odası’ndan radyasyon fizikçisi Yüksel Atakan, mikrodalga fırınların zararlı olup olmadığını ortaya koyan bir inceleme yayınlamış. 2019 yılında Cumhuriyet de Fizikçi Atakan’a referansla mikrodalga fırınlarla ilgili iddiaların doğru olmadığını belirten haber yayınlamış.
İngilizce anahtar kelimelerle arama yaptığımızda metnin çeviri olduğu, yabancı kaynaklarda da yer aldığı anlaşılıyor. Birçok yabancı doğrulama kuruluşu da konuyla ilgili analiz yayınlamış.
Japonya hükümetinin mikrodalga fırınlarla ilgili bir açıklamasına rastlamıyoruz. Hükümetin resmi internet sitesinde de böyle bir duyuru yer almadığı doğrulanıyor. Hatta Japonca kelimelerle aradığımızda mikrodalga fırınların Japon alışveriş sitelerinde halen satışta olduğu da görülüyor.
Güney Kore ve Çin’de mikrodalga fırınların yasaklanacağına yönelik herhangi bir işaret yok. Bu ülkelerde de satışlar devam ediyor.
İddia hiciv yayınlar yapan internet sitesinden yayılmış
İngilizce kelimelerle aramaya devam ettiğimizde Panorama adlı Rusça Twitter hesabında 3 Mart 2019 tarihinde benzer bir iddianın yer aldığı tespit ediliyor. Panorama.pub adlı internet sitesinde de iddia metin Rusça olarak aynı tarihte paylaşılmış. Ancak yazının en altında yazan, “Bu sitedeki tüm metinler gerçeğin grotesk parodileridir ve gerçek haberler değildir” uyarısı metnin hiciv amacıyla oluşturduğunu ortaya koyuyor.
İnternet sitesini biraz daha incelediğimizde de bir uyarı metniyle karşılaşıyoruz: “Panorama.pub internet sitesindeki tüm içerikler hiciv ve kurgudur. Panorama.pub metinleri gerçek kişiler ve olaylarla ilgili değildir.”
Metinde geçen “Kashira Kanser Merkezi” diye bir kuruma yaptığımız aramalar sonucu ulaşamıyoruz. Japonya’da Ulusal Kanser Merkezi bulunuyor. Bu kanser merkezinden de söz konusu metinde yer alan tespitleri yayınladığına rastlanmıyor.
Mikrodalga fırınların kansere yol açtığına kanıt yok
Peki mikrodalga fırınların kansere yol açtığı iddiaları hakkında ne biliyoruz? Mikrodalga, fırın boşluğu içinde yoğun mikrodalgalar üreterek çalışıyor. Yiyecekler de mikrodalga fırının içinden sıçrayan mikrodalgalardan gelen enerjiyi emerek ısınıyor. En büyük özelliği geleneksel fırınlara göre pişirme süresinin kısa olması. Mikrodalga fırınlardaki dalgalar, yiyeceklerde kalmıyor. Güç kesildiğinde yok oluyorlar. Mikrodalgada ısıtılmış gıdaların insan sağlığına zarar verdiğini gösteren açık bir kanıt da yok. Ancak plastik kapların mikrodalga fırınlarda kullanıma uygun olmadığı söyleniyor. Yüksek pişirme sıcaklıkları, plastiğin kimyasının bozulmasına neden olabilir.
Yüksel Atakan da bilimsel çalışmalara atıfla, bakımlı ve kullanım kılavuzuna uyularak çalıştırılan fırınlardaki mikrodalgaların, gerek besinlere etkileri gerekse de fırından kaçaklar sonucu vücuda zararlı olabileceğine kanıt olmadığının altını çiziyor.
Amerikan Hekimler Birliği’nin mikrodalga fırınların kansere yol açtığını belirten açıklamasına da rastlanmıyor. Amerika’daki kanser merkezlerinin bu konudaki içeriklerine baktığımızda mikrodalga fırınların kansere yol açtığını belirten ifade olmadığı belirtiliyor. Tam tersine mikrodalga fırınlarının dalgalarının fırının içinde olacak şekilde tasarlandığı ve uygun kullanımda insanlar için risk oluşturmadığının vurgulandığı görülüyor. Dünya Sağlık Örgütü de mikrodalgaların kapatıldığında radyasyon yaymayacağını söylüyor.
