Sosyal medyada Japonya’da fazla kilolu olmanın hukuken yasak olduğu iddia edildi. Uzun süredir farklı platformlarda dolaşan iddiaya göre, 40 yaşın üstündeki erkeklerin bel çevreleri 80, kadınlarınki ise 90 santimetreden daha kalın olamaz. İddia sosyal medyanın yanı sıra bazı haber sitelerinde de paylaşıldı.
Şişmanlığı yasaklayan bir düzenleme yok
Anahtar kelimelerle arama yapıldığında iddianın uzun süredir dolaşımda olduğu ve iddiaya ilişkin farklı dilde birçok içeriğin üretildiği görülüyor. Konuya ilişkin en eski paylaşımlardan biri olan New York Times haberi, işin aslını açıklamaya yetiyor. 2008’de yayınlanan yazı Japonya’da yeni uygulanmaya başlanan Metabo yasasından bahsediyor.
Metabo yasası, obezite ve diğer metabolik bozuklukları engelleyecek önleyici bir sağlık hizmeti geliştirmek amacıyla çıkarılmış. Yasa 45-74 yaş aralığındaki kişilerin yılda bir kez belirli ölçümlerden geçmesi ve sağlık otoritelerince belirlenen aralıkların dışında olmaları durumunda bu kişilerin tıbbi danışmanlık ve tedaviye ulaşmalarını öngörüyor. Düzenlemede Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun Japonya için belirlediği standartlar baz alınmış. Buna göre erkeklerin bel çevresi 33,5 inçten (yaklaşık 85 cm), kadınlarınki 35,4 inçten (yaklaşık 90 cm) kalınsa, önerilen ölçümlerin üzerinde kabul ediliyor. Ancak sosyal medyada iddia edildiği gibi belirlenen aralığın dışına çıkılmasını yasaklayan bir düzenleme yok. Belirlenen sınırın üzerindeki kişilere beslenme danışmanlığı ve çeşitli sağlık eğitimleri verilmesi öngörülüyor.
Japonya'da bir halk sağlığı kliniğindeki "Hoşçakal metabo" afişi. Kaynak: New York Times
Metabolik sendrom nedir?
Metabo yasası olarak bilinen düzenlemenin resmi adı Özel Sağlık Kontrolü. Metabo kelimesi ise “metabolik sendrom”, yani kalp krizi, felç ve şeker hastalığı riskini artıran bazı risk faktörlerinin bir arada bulunduğu tehlikeli tıbbi tabloya verilen isimden geliyor. Türk Kalp Vakfı da, artmış bel çevresi, yüksek trigliserit düzeyi, anormal kolesterol düzeyi, yüksek kan basıncı veya bozulmuş açlık kan şekeri gibi sağlığı tehdit eden durumlardan en az üçünün bir arada bulunduğu tablonun, metabolik sendrom olarak adlandırıldığını belirtiyor.
İddianın ortaya çıkmasına sebep olabilecek karışıklığın kaynağı ise, aynı yasayla birlikte şirket ve yerel yönetimlere getirilen yükümlülük olabilir. Sorumlu oldukları kişilerin ölçümlerini şirket ve yerel yönetimler gerçekleştiriyor. Bu sorumluluğu yerine getirmeyen kurumlar için çeşitli mali yaptırımlar belirlenmiş. Sağlık Bakanlığı uygulamayla tip 2 diyabet ve kalp hastalıkları gibi rahatsızlıkların önüne geçmeyi amaçlıyor.
Metabo yasası karşıtlarının eleştirileri ise böyle katı ve genel sınırlar belirlemenin gerekli ve etkili olup olmadığı yönünde. Japonya yüzde 3,6 ile dünyadaki en düşük obezite değerine sahip ülkeler arasında. Deniz ürünleri ve sebze ağırlıklı beslenme alışkanlıklarının, yaşam biçimlerinin ve kültürel beklentilerin bunda etkili olduğu biliniyor. Diğer yandan böylesi bir uygulamanın yeme bozukluklarına ve kilolu kişilerin, özellikle iş hayatında, ayrımcılığa uğrama ihtimaline katkı sağlayabileceği de hatırlatılıyor.
Uzun süredir dolaşımda olan iddia 2015’te doğrulama platformu Snopes tarafından da yalanlanmış.
