Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafla İzmir’de 5G baz istasyonlarının yeni koronavirüs salgını döneminde dikildiği iddia edildi. Twitter’dan paylaşılan iddiada, karantinadayken İzmir’de 50 metre arayla 5G baz istasyonlarının dikildiği öne sürüldü.
Ancak iddia doğru değil. Fotoğrafta görülen baz istasyonları zaten oradalardı, salgın döneminde dikilmedi. Ayrıca Türkiye’de henüz 5G kullanılmıyor.
Fotoğraftaki baz istasyonları yeni değil
Teyit, iddiada paylaşılan bölgedeki baz istasyonlarının farklı açılardan çekilmiş fotoğraflarına ulaştı. İzmir’in Konak ilçesinde Mustafa Kemal Sahil Bulvarı Küçükyalı-Tramvay köprüsü adresinde bulunan baz istasyonları, salgın döneminde dikilmedi. Google Haritalar aracılığıyla iddia konusu bölgeye bakıldığında 2014, 2015, 2018, 2019 yıllarında alınmış görüntülerde de baz istasyonlarını tespit edebiliyoruz. Yandex haritalar üzerinden de 2015 yılına ait görüntüyle baz istasyonlarının orada olduğunu doğrulayabiliyoruz.
İddiada yer alan bölgedeki baz istasyonlarının farklı açıları.
Kaynak: Mustafa İşitmez
Teyit’in görüştüğü İzmir Büyükşehir Belediyesi yetkilisi de baz istasyonlarının zaten orada olan istasyonlar olduğu bilgisini paylaştı. Belediye yetkilisine göre insanlar salgın nedeniyle evlerinde kalınca baz istasyonlarını fark etmiş olabilir. Yetkili, baz istasyonlarının güvenlik sertifikalarının olduğunu ve denetimin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından yapıldığını da açıkladı.
İletişim hizmeti sunan operatörlerin bir bölgeye kurulacak ve faaliyete geçecek baz istasyonu için BTK’dan güvenlik sertifikasıyla izin alması gerekiyor. Baz istasyonlarının bölge bölge tarihleri de bulunuyor.
Baz istasyonları BTK izniyle kuruluyor
Teyit, İzmir’deki baz istasyonlarının tarihlerini öğrenmek için Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi üzerinden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu İzmir Bölge Müdürlüğü’ne başvuruda bulundu. BTK İzmir bölge müdürlüğü, fotoğrafta görülen bölgedeki baz istasyonlarının kurulması için Turkcell, Vodafone ve Türk Telekom firmalarının güvenlik sertifikalarının farklı tarihlerde verildiğini belirtti. Baz istasyonları için Türk Telekom’a 11 Aralık 2014, Turkcell’e 22 Aralık 2017, Vodafone’a ise 28 Aralık 2017 tarihinde güvenlik sertifikaları verilmiş.
BTK baz istasyonları için iletişim hizmeti sunan firmalara gerekli izinleri, 21 Nisan 2011 tarihli ve 27912 sayılı Elektronik Haberleşme Cihazları Güvenlik Sertifikası Yönetmeliğinde belirtilen şartları yerine getirirse veriyor. BTK İzmir Bölge Müdürlüğü de, bölgedeki baz istasyonlarının gerekli şartları yerine getirdiği bilgisini paylaştı. İstasyonların ölçümleri BTK ve BTK tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim firmaları tarafından yapılıyor. Dolayısıyla güvenlik sertifikalı baz istasyonlarının ölçümleri de yine BTK bölge müdürlükleri tarafından kontrol programı dahilinde yerinde yapılıyor. BTK İzmir Bölge Müdürlüğü, bölgedeki istasyonların faaliyetine, elektromanyetik alan şiddet değerleri bu yönetmelikte belirtilen limit değerlerinin altında olduğu için izin verilmiş.
BTK’nın Teyit’e verdiği bilgiye göre, bölgedeki sabit telekomünikasyon cihazlarının faaliyet gösteriyor olması, yönetmelikte belirtilen şartları karşıladıkları ve düzenli olarak denetlendikleri anlamına geliyor. BTK’ya göre, GSM baz istasyonlarının kurulması aşamasında, istasyonun kurulma yerinin planlanması, yer seçimi işletici firmalar tarafından belirleniyor. İşletici firmaların GSM baz istasyonlarını kurdukları adreslerde yapılacak işlemler ve üçüncü şahıslarla oluşabilecek anlaşmazlıklara BTK müdahil olmuyor, konu hukuk yoluyla hallediliyor.
Baz istasyonları, sabit telekomünikasyon cihazları olarak biliniyor. Cep telefonları ile haberleşmeyi sağlayan bu cihazlar, elektromanyetik sinyaller yayıyor. İki yönlü mobil ağ sisteminde yayın yapan baz istasyonları, hem sinyal alan hem de veren iki antenli bir sistemden oluşuyor. Cep telefonlarıyla internete girebilmek, mesaj atabilmek, görüşme sağlayabilmek için baz istasyonlarına bağlı kalmak zorundayız.
Türkiye’de 5G 2021 yılında kullanılacak
Beşinci nesil mobil telekomünikasyon hizmeti olan 5G, Türkiye’de henüz kullanılmıyor. İzmir’in bu bölgesindeki baz istasyonları da, 5G teknolojisi için kurulmamış. Nperf üzerinden 5G’nin aktif olduğu ülkeler, bölgeler tespit edilebiliyor. İzmir’de bu bölgeyi incelediğimizde de, baz istasyonlarının bütün operatörler için 4G kapsama alanı yarattığını söyleyebiliriz. Türkiye genelinde de henüz 5G’nin aktif olduğu bir bölge yok.
Türkiye’de mobil haberleşme sistemleri ve geniş bant haberleşme cihazlarını araştırma, tasarım, geliştirme ve mühendislik alanında faaliyet gösteren ULAK Haberleşme A.Ş. Genel Müdürü Metin Balcı da, Türkiye’nin 5G radyo ve çekirdek şebekelerine 2021’de geçeceğini açıklamıştı. 5G baz istasyonu çalışmalarına da ASELSAN ve Turkcell ile TÜBİTAK projesi kapsamında 2018’de başlanmış. Balcı, 2019’un sonlarında yaptıkları çalışmaların yine TÜBİTAK tarafından desteklenen Uçtan Uca Yerli Milli 5G (UUYM5G) projesi kapsamındaki çalışmalarla birleştirildiğini de ifade etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Şubat 2020’de yaptığı açıklamada yerli altyapı kurmadan 5G’ye geçilmeyeceğini duyurmuştu. Dolayısıyla 5G Türkiye’de 2021’de kullanılmaya başlanacak. Eski Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan da, Şubat 2020’de yaptığı açıklamada, 5G’nin ilk olarak İstanbul Havalimanı'nda kullanılacağını açıklamıştı.
4.5G şebekesinde kullanılacak ilk yerli baz istasyonu anteni ASELSAN tarafından geliştirildiği 2017 yılında açıklanmıştı. O dönem de Türkiye’de 5G’ye geçilmesi için 4.5G’de yerlilik oranının artırılması gerektiğinden bahsedilmişti.
2017 yılındaki 4.5G yetkilendirilmesi ile 5G de dahil yeni teknolojilerin hizmete sunulmasına katkı sağlanmış. Yapılan düzenlemeler ile, işletmecilerin gelişmekte olan teknolojileri ve özellikle 5G gibi sonraki nesil yeni teknolojileri, herhangi bir izne gerek kalmaksızın kullanmalarının ve şebeke planlamalarını daha esnek bir şekilde yapabilmelerinin sağlanması amaçlanmış. Dolayısıyla 5G geriye yönelik uyumluluk, yani 4G ve 3G ile sunulabilecek. Geriye uyumluluk, telekomünikasyon teknolojisinde aynı aygıtlar ve verilerin yenilerle birlikte kullanılmasına deniyor. İletişim hizmeti sunan firmalar 4.5G yetkilendirilmesi ile eski aygıtlarla, baz istasyonlarıyla 5G sağlayabilecek. Çünkü 5G bağlantılarının yapılması için 4G baz istasyonlarına ihtiyaç var. İddiada yer alan baz istasyonu şimdilik 5G hizmeti sağlamıyor ancak ileride, Türkiye’de 5G’ye geçildiğinde, bu baz istasyonları aracılığıyla hizmet sunulabilir.
Henüz 5G’ye geçilmedi, ancak Türkiye’de denemeleri yapılıyor. İzmir de dahil Türkiye’nin birçok noktasında iletişim hizmeti sunan firmalara 31 Aralık 2020 tarihine kadar 5G deneme izni verilmiş.
Salgın ve 5G arasında bağlantı yok
İzmir’deki baz istasyonlarının konu edilmesinin nedeni de 5G ile yeni koronavirüs salgını arasında kurulan ilişki. Ancak 5G teknolojisinin yeni koronavirüs salgınına neden olduğu, bağışıklık sistemine zarar verdiği ya da kanser yaptığına dair kanıt yok. 5G üzerine yapılan araştırmalarda 5G’nin kullandığı radyo frekanslarının zararlarının olmadığını ortaya koyuyor. 5G’deki dalga biçimleri şu anda kullandığımız 4.5G’ye benzer olarak tasarlanmış. Dolayısıyla insan sağlığı üzerinde de 4.5G’den farklı bir etkisi tespit edilmemiş.
İlgili içerik: 5G WhatsApp mesajı III: 5G ve yeni koronavirüs arasında bağ kurmak mümkün mü?
5G teknolojisi mevcut iletişim imkanlarını iyileştirmek, yüksek hızda internet olanağı sağlamak amacıyla hayata geçiriliyor. Bu teknolojinin halk sağlığını olumsuz etkilediğini gösteren bilimsel bir veri yok. Dünya Sağlık Örgütü de 5G’nin zararlı olmadığını belirtiyor. Dolayısıyla 5G salgına neden olmuyor.
Sonuç olarak İzmir’deki baz istasyonları salgın döneminde dikilen baz istasyonları değil. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden uydurmaya örnek.
