Düzenli olarak maske kullanmak, hele de gözlük kullanıyorsanız kesinlikle sevimli değil. Ancak şu ana kadar en az 2,5 milyon insanın canına mal olmuş bir pandeminin ortasındayız. Kitlesel aşılama tamamlanana kadar maskeler hakkındaki yanlış bilgilere karşı dikkatli olmak, en az maske kullanımı kadar hayati.
Ülkelerdeki maske uygulamalarıyla ilgili iddialar örneğin, sık sık karşımıza çıkıyor. Yeni bir iddiaya göre, İsveç’te maske kullanımı yasaklandı. Paylaşımlarda İsveç’in, bu kararı maskenin faydasına dair hiçbir kanıt olmadığı için aldığı öne sürülüyor.
İsveç’te alınan maske kararları kısa zamanda kaldırıldı
İsveç’in güneyindeki 70 bin nüfuslu Halmstad şehrinde belediye, Ocak 2021’de okullarda çalışan personelin maske gibi koruyucu ekipmanlar kullanmasının yasaklandığına dair bir karar aldı. Hatta okulda bir öğretmenin maskesini çıkarmaya zorlandığı da verilen bilgiler arasında. Ancak belediye yasak kararının alındığı gün, gelen tepkiler üzerine bu kararından geri adım attı.
23 Ocak 2021 tarihinde İsveç radyosunda gündeme gelen karar üzerine, aynı gün İsveç Ulusal Öğretmenler Birliği Halmstad’daki okullarda çalışan personelin maske kullanmasının yasaklanması kararına tepki gösterdi ve konuyu Eğitim Bakanı ile görüşeceklerini açıkladı. Konuyla ilgili açıklama yapan sendika başkanı, salgın sırasında alınan böylesi bir kararın yıkıcılığına değiniyor.
Yasak kararıyla ilgili yayımlanan haber.
Kararı alan Halmstad Belediyesi, tepkiler üzerine aynı günün akşamı geri adım attı ve maskenin yasak olmadığını açıkladı. Belediye, herkesin kendi koruyucu malzemelerini özenli bir şekilde kullanmasına izin vereceklerini söyledi. Ayrıca belediye, yasaklama kararının maskelerin yanlış kullanımından dolayı alındığını da aktardı.
Okullarda çalışan personellere yönelik olan bu kısa süreli yasağın belediyenin bağlı olduğu il genelinde uygulanmamış olduğu da altı çizilmesi gereken bir diğer nokta. Kararı alan Halmstad Belediyesi’nin bağlı olduğu Halland ili genelinde böyle bir yasak uygulanmadı.
İsveç’te Kungsbacka Belediyesi’ne bağlı kütüphanelerde de benzer bir durum yaşanmış, ancak belediye daha sonra kütüphanecilere maske yasağı olmadığını söylemişti.
Bunların yanı sıra İsveç'te farklı bir yerde herhangi bir yasak olup olmadığına dair internette bir araştırma daha yapınca İsveç Uppsala Üniversitesi kütüphanesinin küratörlerinden Peter Sjökvist'in "çalışanlara maske takılmasına izin verilmediği" ifadelerine ulaşılabiliyor. Ancak Teyit'in ulaştığı kütüphane yetkilisi üniversitenin İsveç hükümeti ve sağlık otoritelerinin kararlarını ve tavsiyelerini uyguladığını, maskenin genellikle tavsiye edilmediğini ancak isteyenlerin kullanabildiği bilgisini paylaştı. Dolayısıyla Uppsala Üniversitesi kütüphanesinde de maske yasağı bulunmuyor.
İsveç’in maske kararları eleştiriliyor
Maskelere dair belediyeler düzeyinde alınan bu kararlar, İsveç’in genel politikasıyla bağlantılı. İsveç salgının başından itibaren Aralık 2020’ye değin maske kullanımının gerekliliğine ilişkin bir karar almadı. Gerekçesi ise maskelerin Covid-19’un yayılımına karşı etkinliğinin bilimsel olarak güçlü olmadığı iddiasıydı. Avrupa genelinde toplu mekanlarda maske kullanımı yaygınlaşmasına rağmen, İsveç’te maske kullanılması tavsiye edilmiyordu. Yanı sıra yasak da edilmiyordu. İsveç bu konudaki duruşu nedeniyle sık sık eleştiriliyordu.
Ancak Ocak ayıyla birlikte İsveç’in maske politikası değişti. Yine zorunlu hale getirilmese de, maskenin kullanılmaması yönündeki tavsiyeler İsveç Halk Sağlığı Kurumu’nun internet sitesinden kaldırıldı. İsveç Halk Sağlığı, artık maske kullanımını önemsediklerini belirterek mesafenin sağlanamayacağı kalabalık ortamlarda maske kullanılması öneriyor. Toplu taşıma araçlarında hafta içi sabah ve akşam yoğun saatlerde maske öneriliyor.
Dolayısıyla İsveç’te bazı belediyelerde alınan bu kararlar ülkenin maske kararlarıyla ilişkili. Nitekim Halmstads Belediyesi yasak kararını İsveç Halk Sağlığı Kurumu’nun tavsiyelerine dayanarak aldıklarını belirtiyor.
İsveç’in maske konusundaki tavrı geç değişse de, salgının başından bu yana maskenin Covid-19’a karşı etkisini ortaya koyan birçok bilimsel çalışma yayınlandı. Covid-19’un birincil bulaşma yolu solunum damlacıkları olduğu için maske önemli bir koruma sağlıyor. Örneğin Ocak 2021’de maskelerin Covid-19’a karşı etkisini inceleyen bir çalışmaya göre, maske takmak solunum partiküllerinin bulaşmasını azaltıyor. Çalışma, maske takmanın virüsün yayılmasını azaltmada etkili olduğunu dolayısıyla da kamuya açık alanlarda maske takılması gerektiğini belirtiyor.
