Sabah Gazetesi, Akit TV ve Hürriyet adlı haber sitelerinde yer alan ve Teyit’e ihbar olarak gelen bir iddiaya göre, köy statüsünden mahalle statüsüne geçen yerleşim yerlerinde su fiyatlarının metreküpünün 1 liradan 4 liraya çıkmasının sorumlusu İstanbul Büyükşehir Belediyesi idi.
Mahalle statüsüne geçen yerlerde konut tarifesi uygulanıyor
Teyit İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi’ne (İSKİ) ulaştı. Görüşülen yetkililer, suya zam yapılmadığı, ancak mahalle statüsüne geçen bazı köylerde fiyatlandırmanın 4 lira olan konut tarifesinden yapılmaya başlandığı bilgisini verdi.
Köylerin mahalle statüsü alması ve büyükşehirlerin ilçelerine bağlanmaları, 2012 tarihli düzenlemeye dayanıyor. 6360 sayılı 14 İlde Büyükşehir Belediyesi ve 27 İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla, büyükşehirlerde yer alan köylerin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak ilçe belediyelerine bağlanmışlardı. İstanbul’da ise bu uygulama çok daha öncesinde, 2004 tarihli 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun geçici ikinci maddesiyle başlamıştı. Bu kanuna göre, Arnavutköy, Sultangazi, Büyükçekmece, Silivri, Çatalca ve Tuzla gibi ilçelere bağlı bazı köyler, mahalle statüsüne geçmişti.
İndirimi mümkün kılan düzenleme ortadan kalktı
İstanbul’da mahalle statüsüne geçen yerleşim yerlerinde su tarifesi, son değişikliğe kadar İSKİ’nin abone hizmetleri tarife ve uygulama yönetmeliğinin 10. maddesi uyarınca, metreküp başına 1 lira idi.
Ancak İSKİ Genel Kurulu, 2019’un Kasım ayında abone hizmetleri tarife ve uygulama yönetmeliğinde değişiklikler yapmak zorunda kaldı. Çünkü Temmuz 2019’da 7186 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 33. maddesi ile, 6360 sayılı kanunun geçici birinci maddesinin 15. fıkrasında yer alan son cümle (Tüzel kişiliği kaldırılan köylerde içme ve kullanma suları için alınacak ücret 31/12/2022 tarihine kadar -bu tarih dâhil- en düşük tarifenin yüzde 25’ini geçmeyecek şekilde belirlenir) yürürlükten kalkmıştı.
Böylece abone hizmetleri tarife ve uygulama yönetmeliğindeki 10. maddede yer alan “10.07.2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa göre mahalle statüsüne dönüşen Çatalca İlçesi Ferhatpaşa, Kaleiçi, Muratbey ve Karacaköy mahallesi, Binkılıç Atatürk, Binkılıç Fatih, Çiftlikköy ve Arnavutköy Durusu ve Terkos, Silivri Büyükçavuşlu Mahallelerinde” ifadesi çıkarıldı; buraların indirimli köy konut tarifelerinden yararlanması uygulaması da ortadan kalkmış oldu.
Eski yönetmeliğin 14. maddesi uyarınca köy işyeri tarifesi uygulanan aboneler de değişiklikten etkilendi. Yani bu değişiklik sonrası, tarım ve hayvancılıkla uğraşan, ancak mahalle statüsünde olan yerleşim yerlerinin su indiriminden faydalanması da mümkün olmayacak.
6360 sayılı kanunun birinci maddesinin 15. fıkrası
7186 sayılı kanunun 33. maddesi
İndirimli su uygulamasının devamı kanunla mümkün
Gelişmeler sonrasında, Silivri Belediye Başkanı Volkan Yılmaz İBB meclisine köylerde su fiyatının yeniden 1 liraya düşürülmesini teklif etti. Yılmaz teklifi verirken, bu köylerde indirimli su uygulamasının beş yıl daha uzatılabileceğini, İBB'nin buna yetkisi olduğunu söylemişti.
Teyit Silivri Belediyesi'ne ulaşarak uygulamanın beş yıl uzatılması yetkisinin hukuki kaynağını sordu. Görüşülen yetkili, geçmişte su indirimlerinin süresinin uzatılmasının hükümet eliyle gerçekleştiğini, konunun ancak TBMM’de çözülebileceğini doğruladı.
Belediyelerin bu konudaki manevra alanları konusundaki önemli örneklerden birisi ise Dikili olarak gösterilebilir. 2004 ila 2014 yıllarında Dikili'de belediye başkanlığı yapan Osman Özgüven döneminde belediye meclisi bir karar alarak 10 tona kadar kullanılan sudan para alınmaması, belediye çalışanlarına yüzde 50 indirimli tarife uygulanması ve su borcu gecikme zamlarının affedilmesi yönünde bir karar almıştı. Ancak bu karar Sayıştay tarafından 2008'de raporlaştırılarak Danıştay'a taşınmış ve Özgüven ile birlikte belediye meclisi üyelerinin de aralarında bulunduğu 21 kişi hakkında dava açılmıştı. Sayıştay'ın gerekçesi ise 10 tona kadar sudan para almadığı için belediye yönetiminin devleti zarara uğratmasıydı. Yargılama sonrası Özgüven ve belediye meclisi üyeleri beraatetmişti. Yani belediye meclisleri dilerse su fiyatları veya tarifelerinde değişikliğe gidebilir, ancak bu kararlar denetim sırasında sorun yaratabilir.
Zam teklifi genel kurulda reddedildi
İSKİ Genel Kurulu gündemine yakın zamanda 2020 yılı için su fiyatlarına zam yapılması teklifi gelmiş; ancak teklif reddedilmişti. İSKİ’nin mevcut 2019 fiyat tarifesine bakıldığında, köy konut tarifesinin halen 1 lira, konut tarifesinin de 4 lira olduğu görülebiliyor. İSKİ’nin internet sitesinde, su fiyatlarında artış değil, indirim yapıldığı bilgisi de yer alıyor. Buna göre İstanbul’da su birim fiyatı 2015 yılıyla aynı; çünkü Mayıs 2019’da yüzde 46’ya varan bir indirim yapıldı.
