Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir haberde İsrail’in Filistin için P-500 isimli bir ağrı kesici ürettiği ve ilacın kullanımının 6. gününde ölüme sebep olduğu iddia edildi.
Facebook’ta bir kişisel hesaptan paylaşılan gönderi yaklaşık 60 bin paylaşım aldı. “Namaz Aşkı” isimli Facebook sayfasında da aynı iddia paylaşıldı.
Fakat İsrail’in Filistin için P-500 isimli bir ilaç ürettiği ve bu ilacın altıncı günün sonunda öldürdüğü iddiası doğru değil. P-500 isimli ilacın menşei Hindistan ve Apex firması tarafından üretiliyor. İsrail ya da Filistin’de bu firmanın satışı bulunmuyor. Ayrıca güvenilir sağlık örgütlerinin verilerine göre ilgili ilacın kullanımının altıncı gününde öldürdüğü iddiası da doğru değil. P-500’ün içeriğinde bulunan parasetamol (ağrı kesici kullanması sakıncalı olan bireyler dışında) dozu aşılmadan uzun süre kullanıldığında herhangi bir sorun teşkil etmiyor.
P-500 Hindistan’da üretiliyor, İsrail ve Filistin’le bir bağı bulunmuyor
İddia metine eşlik eden görsele bakıldığında ilacın üretici firması ve menşeini görebilmek mümkün. P-500 isimli ilaç, Hindistan’da bulunan “Apex” firmasına ait.Bu ilacın resmi sitesine girildiğinde üretim merkezinin Chennai şehrindeki Guindy ilçesinde bulunduğu bilgisine ulaşılablir.
İddiada yer alan ilaç, Apex firmasının “P-500” isimli ürünü. Aynı firmanın parasetamol içeren ilaçlarının “Paracetamol IP 500mg / 650mg / 750mg” adları altında satıldığı bilgisine ulaşılabiliyor. Dolayısıyla P-500’ün, Parasetamol içeren ağrı kesicinin 500 miligramlık tabletini işaret ettiğini söylemek mümkün.
Apex firmasının resmi sitesinde ihraç anlaşması olan ülkelere ulaşmak mümkün. Bu verilere göre Apex İsrail’e veya Filistin’e hiçbir ürününü ihraç etmiyor.
İsrail’de Parasetamol içeren ilaçlar, farklı firmalar tarafından üretiliyor ve farklı isimlerle anılıyor. İsrail Sağlık Bakanlığı, İsrail’de üretilen ve parasetamol içeren tüm ilaçların künyesini paylaşıyor. Bu listede P-500 isimli bir ilaç bulunmuyor.
Filistin Sağlık Bakanlığı’nın resmi sitesinden Filistin’de satışı olan ilaçlara, marka, isim, içerik ve ücret bilgilerine ulaşmak mümkün. Filistin’de satışı olan ve parasetamol içeren ilaçlar içinde Apex firmasının hiçbir ürünü bulunmuyor.
Güvenilir kaynaklarda, İsrail’in Filistin için ürettiği ve 6. gün ölüme yol açan başka isimde bir ilaca da rastlanmıyor.
Parasetamol zehirlenmesi
Parasetamol ağrı ve sızıları dindirmek için ağrı kesicilerde yaygın olarak kullanılan etken bir madde. Parasetamol içeren ilaçlar, farklı ülkelerde, farklı firmalar tarafından başka isimlerle üretiliyor ve satılıyor. Türkiye’de bulunabilen ve parasetamol içeren ilaçlara örnek olarak Gripin, Minoset ve Parol verilebilir.
Yaşa ve kiloya göre değişiklik gösterebilmesine rağmen parasetamolün dozu, sağlıklı erişkinler için 500-1000 miligramlık tabletlerden günde 2-3 adet olarak belirtiliyor. Başka bir deyişle, parasetamol alımının 24 saat içinde 4000 miligramı geçmemesi gerekiyor.
Parasetamolün doz aşımı sonucunda ise parasetamol (Asetaminofen) zehirlenmesi görülüyor. Bu konuda bilimsel bir araştırma bulmak mümkün olsa da “Apex” firmasının ürettiği P-500 isimli ilaca hususi olarak adanmış vaka çalışması bulunmuyor. Fakat Apex firması halihazırda Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı İyi Üretimler Uygulamaları tarafından düzenli olarak kontrol ediliyor ve üretimin kalitesi ve usulüne uygunluğu test ediliyor.
Parasetamol dozu aşılmadığı sürece uzun süre kullanılabilir
İddia başlığında dozla ilgili bir ibare bulunmuyor. Fakat bahsi geçen ilacın içeriğinde bulunan parasetamol etken maddesinin, 5 gün iyileştirdiği ve 6. günde ölüme sebebiyet verdiği iddia edildi. Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmetinin parasetamolle ilgili bir açıklamasına ulaşmak mümkün. Avustralya Romatoloji Derneği de benzer ifadelere yer veriyor.
“Paracetamolü düzenli olarak yıllar boyunca kullanmak, önerilen düzey aşılmadığı sürece, güvenlidir.”
Dolayısıyla paracetamolün (kullanması sakıncalı olan bireyler dışında), 6 gün doz dahilinde kullanımının ölüme sebep olmayacağını söylemek mümkün. Doz aşımında gelişen ölüm riskleri ise sadece P-500 ilacına özel bir mesele değil. Birçok ilacın doz aşımının istenmeyen komplikasyonlara yol açabileceği bilinmekte.
Başka ülkelerde P-500’ün Machupo virüsü taşıdığı iddia edilmişti
Hindistan menşeli Apex firmasının ürettiği parasetamol daha önce de benzer iddialarla gündeme gelmişti. Sosyal medyada paylaşılan bu haberlerde, P-500 isimli ilacın Machupo virüsü içerdiği ve ilacı kullananları öldürdüğü iddia edilmişti. Bu virüs Bolivya hemorajik hummasına neden olarak erken teşhis edilmediği takdirde kısa sürede ölüme neden oluyor.
Fakat Singapur Sağlık Bilimleri Merkezi tarafından bu konuda yapılan bir açıklamayla söz konusu iddia yalanlanmıştı.
“... the transmission of “Machupo” virus through paracetamol tablets is a hoax”
“Machupo virüsünün parasetamol tabletlerle yayıldığı iddiası asılsız”
Bu konuda Endonezya Tüketici Danışma Hattı ve Malezya hükümeti de resmi açıklamalarda bulundu. Snopes ve AfricaCheck de Machupo virüsünün hava ve doğrudan temasla bulaştığını teyit ederek söz konusu iddiayı yalanladı. Machupo virüsüyle ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşmak mümkün.
Sonuç olarak İsrail’in Filistin için P-500 isimli ilacı ürettiği iddiası doğru değil. İsrail ve Filistin’de söz konusu firmanın satışı bulunmuyor. P-500, Hindistan’da Apex firması tarafından üretiliyor. Bu ilacın 5 gün iyileştirip 6. gün öldürdüğü iddiası da doğru değil. Parasetamolün başka bir sağlık sorunu olmayan bireyler tarafından doz dahilinde uzun süre kullanımında bir sakınca bulunmuyor.
