1485 yaşındaki tarihi yapı Ayasofya'nın "imparatorluk kapısı" olarak bilinen girişlerinden birinin tahrip edilmesi, kamuoyunda geniş yankı buldu. Sosyal medyada, haber sitelerinde ve birçok televizyon kanalında tartışılan olayla ilgili bazı iddialar da gündeme geldi. Bunlardan biri de tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı katıldığı bir televizyon programında insanların kapının parçalarını kutsal diye yediğini söylediği idi.
Bir fotoğrafın eşlik ettiği iddiada ekranın sol tarafında İlber Ortaylı'nın yer aldığı, alt bantta ise "Ayasofya'nın tarihi kapısında hasar / İnsanlar kapı parçalarını kutsal sayıp ağzına atıyor" yazdığı görülüyor.
Görüntüde montaj yok, ancak sözler Ortaylı'ya ait değil
Ekrandaki renkler ve yazı karakterleriyle Haber Analiz ismi, yayının Habertürk'ten olduğuna işaret ediyor. Nitekim Medyatakip Merkezi üzerinden yayınlar incelendiğinde programın 20 Nisan 2022 tarihinde saat 14.30 civarında yayınlandığı anlaşılıyor.
YouTube üzerinden de tamamına ulaşılabilen kaydın 5.40'ncı saniyesinde, moderatör Serap Belet, Prof. Dr. Ortaylı'nın kapıya bir şebekenin zarar verme ihtimalinden bahsettikten sonra araya giriyor ve "Şöyle diyorlar hocam, yani buna bir manevi değer biçip parça koparanlar, hatta koparıp ağzına atanlar var diyenler var" diyor.
Ortaylı ise bu görüşe katılmadığının altını çiziyor ve "Hayır efendim, bence bu imparator kapısı falan diye rahatsız oldu birileri burada. Yani bizdeki bu bir takım insanların zihinlerinin nasıl çalıştığını anlamak mümkün değil. Bu bence çok lunatik bir görüş yani hakikaten sakat bir görüşe dayanıyor. Ve bir kişi mi yaptı bunu? Bir kişinin yapacağı bir iş değil bu" diyor.
Alt bantın kaynağı Şerif Yaşar'ın demeci
Ortaylı konuşurken ise alt bantta "İnsanlar kapı parçalarını kutsal sayıp ağzına atıyor" yazıyor. Bu ifade, yine aynı programda yer verilen başka birinin görüşünü yansıtıyor. Prof. Ortaylı yayına bağlanmadan önce programda bir VTR ekrana veriliyor. Haberde uzmanlara görüşleri de soruluyor.
Bu isimlerden biri de Sanat Tarihi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Şerif Yaşar. Yaşar Ayasofya müdüriyetiyle yaptığı görüşmeden bahsederek, "Ya dedi insanlar burayı kutsal sayıyor. Turistler, yerli insanlar oradan geçerken ellerini sürtüyorlar. Bazıları hatta oradan parça koparıp ağızlarına atıyorlar. Bu cümleyi söyledi ben yine bir şok oldum" diyor. Yani Ortaylı'ya moderatörün sorduğu soru, Yaşar'ın müdüriyetle görüşmede edindiği bilgiyi doğrulama amacı taşıyor.
Kapının onarımı tamamlandı, soruşturma başlatıldı
Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan ve geçen yıl camiye çevrilen Ayasofya'nın "İmparatorluk Kapısı" olarak bilinen girişi 18 Nisan 2022 tarihinde tahrip edilmişti. İmparator tarafından kullanıldığı için bu isimle anıldığı belirtilen kapı, kubbeyle örtülü ana mekana geçişi sağlıyor.
Konuyla ilgili açıklama yapan Vakıflar Genel Müdürlüğü soruşturma başlatıldığını ve 20 Nisan tarihinde kapının onarıldığını belirtti. Camiyi görüntüleyen DHA, kapının onarıldığını ve önüne bariyer çekildiği bilgisini paylaştı.
İmparator Kapısı ile ilgili açık kaynaklarda yapılan aramalarda ise kapının geçmiş tarihlerde de bir miktar hasar barındırdığı söylenebilir. 2021 ve 2018'de paylaşılan tweetlerde görüntülere ulaşmak mümkün.
İddiayı Doğruluk Payı da inceledi.
