Anadolu Ajansı tarafından yapılan 7 Aralık 2018 tarihli bir haberde, Emirhan Belli ve Serkan Aslan isimli iki lise öğrencisinin, sebze ve meyve atıklarından biyoplastik üretmek amacıyla oluşturdukları projeyle Google Bilim Fuarı’nda (Google Science Fair) yarı finale kalmayı başardıkları iddia edildi. Haberde Belli’nin doğaya zarar vermeyen plastik üretmek için annesinin yemek ve börek pişirdiği fırını kullandığı da ifade ediliyor.
Haberin gündem olmasından sonra yine liseli öğrenciler hakkında Anadolu Ajansı tarafından yapılan 9 Aralık 2018 tarihli bir habere ulaşılabiliyor. “Liseli mucidin beklediği destek Bakan Selçuk'tan geldi” başlıklı haberde, Milli Eğitim Bakanı (MEB) Ziya Selçuk’un telefonda Emirhan Belli’yle görüştüğü ifade ediliyor. Belli, Google Bilim Fuarı yarı finali için Mayıs ayında ABD’ye de gideceğini haberde belirtiyor.
Öğrencilerin Google Bilim Fuarı’nda yarı finale kaldığı iddiası NTV, Aydınlık, Hürriyet, Sputnik, HaberTürk, Yeni Asya, Yeni Akit, Web Tekno, Time Türk, Kanal B, Mynet ve Daily Sabah gibi internet sitelerinde de yer aldı.
Bunlara ek olarak olay hakkındaki haberin İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün internet sayfasında yer aldığı da görülebiliyor.
Haberin yapıldığı tarihlerde Google Bilim Fuarı’na başvurular devam ediyordu
2011 yılından beri düzenlenen ve 13 ila 18 yaş arasındaki gençlerin katıldığı Google Bilim Fuarı’nın resmi internet sitesinde yarışma hakkında bilgiler yer alıyor. İnternet sitesinde yer alan bilgilerde 2018 yılı yarışma takvimine de yer veriliyor. Buna göre 13 Eylül 2018’de başlayan başvurular 12 Aralık 2018’de sona erdi. Yarışmayı kazananlar ise 2019 yılının bahar aylarında açıklanacak. Google Bilim Fuarı’nda daha önceki yıllarda finalist olan kişiler arasında da söz konusu öğrencilerin adı geçmiyor. Anadolu Ajansı’nın söz konusu haberleri 7 ve 9 Aralık 2018’de yaptığı düşünüldüğünde söz konusu iddianın doğru olmadığını söylemek mümkün.
Konu hakkında Google Bilim Fuarı’nın resmi forum sayfasında da bir başlık açıldığı görülebiliyor. Türkiye’den iki lise öğrencisinin yarı finale kalıp kalmadığı hakkında sorulan bir soruya henüz başvuruların devam ettiği ve finalistler hakkında herhangi bir açıklamanın yapılmadığı yanıtı verilmiş.
Google Bilim Fuarı'nın resmi forum sayfasında teyit.org'a verilen cevapta, bu dönem için herhangi finalist ya da kazanan seçilmediğini, finalistlerin ise 2019 yılında ilan edileceği belirtildi.
Teyit söz konusu haberi yapan Anadolu Ajansı muhabiri Zehra Melek Çat’a ulaştı. Muhabir Çat, Belli’nin Google Bilim Fuarı’nda yarı finale kaldığına dair belgenin bilgisayarda olduğunu belirttiğini ancak bilgisayara “virüs” girdiği için belgeyi gösteremediğini ifade etti.
Bunun üzerine Teyit Emirhan Belli’nin öğrencisi olduğu Borsa İstanbul Başakşehir Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nden yetkililerle görüştü. Okul yetkilileri Belli’nin iletişim bilgilerini paylaşamayacaklarını belirterek öğrencinin 10 Aralık 2018’de kaydının okuldan alındığını açıkladı. Facebook’ta yapılan bir aramada Emirhan Belli’nin 10 Aralık 2018’de İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde çekilen bir fotoğrafına da rastlanabiliyor.
teyit.org Emirhan Belli’nin babası Ramazan Belli ile telefonda görüştü. Ramazan Belli, Emirhan’ın projeye başvurduğunu ancak yarı finale kalma veyahut ABD’ye gitme hakkındaki durumun yanlış anlaşıldığını ifade etti. Emirhan’ın evin mutfağında çalışmalar yaptığını ve projeye devam ettiğini de belirten baba ilerleyen dönemlerde çocukların konu hakkında sunum yapacağını bildirdi. Ayrıca Belli, Emirhan’ın bakanlık tarafından başka bir okula nakil edildiğini vurguladı. Ramazan Belli, Emirhan'ın teyit.org’la görüşmek istemediğini de ifade etti.
teyit.org son olarak haberlerde bahsi geçen diğer öğrenci Serkan Aslan’ın okulu Şehremini Anadolu Lisesi’ni de aradı. Okul müdürü öğrencinin bilgilerini paylaşamayacaklarını ancak kendilerine bu proje hakkında bir bilgi gelmediğini söyledi.
Türkiye’den benzer bir proje 2013 yılında Google Bilim Fuarı’nda ödül kazanmıştı
Lise öğrencileri Emirhan Belli ve Serkan Aslan’ın “sebze ve meyve atıklarından biyoplastik üretmek” amacıyla tasarladığı belirtilen proje, 2013 yılında Elif Bilgin tarafından üretilen ve Google Bilim Fuarı’nda ödül alan “Muz kabuğundan biyoplastik” projesine oldukça benziyor.
Anadolu Ajansı’nın haberinde yer alan bilgiye göre Belli ve Aslan, çöpe atılan meyve ve sebze kabuklarını kullanarak biyoplastik ürettiklerini ve bunun birçok yerde kullanılabileceğini ifade ediyorlar. 2013 Google Bilim Fuarı’nda ödül alan Elif Bilgin’in projesi ise çöpe atılan organik atık malzemelerden biyoplastik yapmaktı. Bilgin bu projesi içinse muz kabuğunu kullanmayı seçmişti.
Buna ek olarak Sabah gazetesinde yer alan 29 Haziran 2013 tarihli bir haberde Bilgin, ürettiği biyoplastikleri evin mutfağında tuttuğunu da ifade ediyor. Belli ve Aslan da benzer şekilde biyoplastikleri evlerinin mutfağında ürettiklerini ve evin fırınını kullandıklarını belirtiyorlar.
Emirhan Belli’nin 11 Aralık 2018’de yani söz konusu haberlerden sonra video paylaşım sitesi YouTube’a bir video yüklediği görülebiliyor. Görüntülerde el çizimleriyle projesini anlatan Belli, 12 adet deney yaptığını bunların 10 tanesinin başarısız olduğunu ancak iki deneyde biyoplastik elde ettiğini ifade ediyor.
Google Bilim Fuarı’nın resmi internet sitesinde Elif Bilgin’in 2013 yılında ödül alan çalışması hakkında bilgiler yer alıyor. Bilgin de projesi hakkında 12 deney yaptığını bunların 10 tanesinin başarısız olduğunu ve 2 deneyde biyoplastik elde etmeyi başardığını söylüyor. Yine Bilgin’in 2013 Google Bilim Fuarı için projesini anlattığı videoyu görmek mümkün. Görüntüler incelendiğinde, Belli tarafından 11 Aralık 2018’de çekilen videonun neredeyse Bilgin’in 2013 yılında çektiği videoyla aynı olduğu anlaşılıyor.
Teyit, Elif Bilgin’in iletişim danışmanlığını da yürüten babası Abdullah Bilgin’le görüştü. Abdullah Bilgin, haberde geçen projenin 2013 yılındaki ödül alan kızının projesine fazlasıyla benzediğini ifade etti.
