Suriye’de devam eden çatışmaları bitirecek olan tahliye anlaşması kapsamında ateşkes ilan edilmiş, sivillerin ve muhaliflerin tahliyesi için anlaşmaya varılmıştı. Ancak, Suriye ordusu ile rejim karşıtı silahlı muhalif gruplar arasında çatışmalar yeniden başladı.
Halep’ten geldiği iddia edilen ancak Halep’te yaşanan olaylara ait olmayan görüntüleri ve bilgileri derledik.
1) Halep’ten ancak eski
Facebook’ta hızla viral olan bu fotoğraf yeni değil. AFP muhabiri Ameer Alhalbi’nin yakaladığı kare Mayıs ayında yine Halep’e gerçekleştirilen bir hava saldırısının ardından çekildi.
2) Eski tarihli bir başka video
Twitter’da viral olan bir başka videonun iddiası ise “Halep’te sivillerin sıkıştığı ve öldürüldüğü”. Ancak paylaşıma giren video, 26 Nisan 2015’te Esad güçlerine ait bir savaş uçağının Suriye’nin kuzeybatısında yer alan İdlib'in Cisr eş-Şuğur ilçesine bağlı Darkuş beldesindeki pazar yerine düzenlediği saldırının ardından çekilmişti.
3) Yaralı çocuk fotoğrafı 2012’den
Twitter’da paylaşılan yaralı çocuk fotoğrafı 3 Ekim 2012’de Suriye’de çekilmiş. Fotoğrafı çeken Sebastiano Tomada fotoğrafın hikayesini şöyle anlatıyor:
Roket saldırısında evleri vurulan bu çocuğun, babasıyla birlikte sağ kurtulan tek kişi olduğunu anlayacak yaşta olduğunu hiç sanmıyorum. Saldırıda annesiyle birlikte, ailenin diğer iki üyesi de yaşamını yitirdi. Hastaneye getirilen bu minik yavru, ‘Ellerime bulaşan bu kırmızı sıvı ne? Ne oldu bana?’ der gibi bakıyor. Odadan ayrıldığımda, doktorlar hızla içeri girdi. Köşede, gözleri dolmuş, yaralı babayı gördüm. Göz göze geldiğimizde, sağ elini yukarı kaldırarak gökyüzünü gösterir gibi ‘Allah’ı yardıma çağırdı. Hastane, babasını yardıma çağıran bu küçük çocuğun çığlıklarıyla yankılandı. Kendimi o günkü kadar hiç çaresiz hissetmemiştim. O gün gördüklerim karşısında bugün bile nasıl tepki vereceğimi bilemiyorum. O günü hala yaşıyorum.
4) Esad güçleri değil, fotoğraf eski
Adem Özköse’nin attığı tweette kullandığı fotoğraf da Halep’ten değil. Fotoğrafın kullandığı shiaweb.org internet sitesinde, fotoğrafın kullanıldığı tarih 2014. Fotoğrafın IŞİD'in 2014’te Halep'te 50 kişiyi katlettiği olaya ait olduğu de ifade ediliyor.
5) Topuğundan vurulan bebek fotoğrafı Halep’ten değil
“Henüz anne karnında iken topuğundan kurşun yiyen bebek” fotoğrafı da Halep’ten değil. Fotoğraf, gerçekte “Gebe Hastada Abdominal Kurşun Yaralanması” isimli bir akademik çalışmada kullanılmak için çekilmiş. Araştırmayı gerçekleştiren akademisyenlerden Betül Kocamer teyit.org’a vakanın kendilerine geldiğini ve fotoğrafı araştırmayı yapan ekibin çektiğini ifade etti.
6) Halep değil Banyas
Halep’ten olduğu söylenen yukarıdaki fotoğraf ise, 02 Mayıs 2013’te Suriye'nin sahil kenti Tartus'a bağlı Banyas kasabasında gerçekleşen katliam sonrasında çekilmişti.
7) Savaşın ortasında kalan kız çocuğu fotoğrafı klipten
Sosyal medyada en çok paylaşılan bir diğer fotoğraf da bir kızın savaş bölgesi olduğu tahmin edilen bir yerde çekilmiş fotoğrafı. Ancak bu fotoğraf da Halep’ten değil ve gerçek değil. Fotoğraf Hiba Tawaji isimli bir şarkıcının Al Rabih Al Arabi şarkısının klibinden kesilen bir kare.
8) “Sokak ortasında infaz” videosu eski
İhlas Haber Ajansı (İHA) mahreçiyle servis edilen ve pek çok sitede yayınlanan yukarıdaki videonun Halep’ten olduğu ve sokakta infaz görüntüleri olduğu iddia edildi. Ancak video 2013 yılında YouTube’a yüklenmiş.
9) Halep değil, Yarmuk mülteci kampı
Halep'ten olduğu söylenerek paylaşılan bir diğer fotoğraf ise yukarıdaki. Fotoğraf iddianın aksine Halep'ten değil, 31 Ocak 2014 tarihli ve Yarmuk Mülteci Kampı'ndan.
10) Halepli değil, Yemenli çocuklar
Halep'ten olduğu söylenen yukarıdaki fotoğraf da 2015 yılına ve Yemen'e ait.
11) Fotoğraf Temmuz’dan
Halep’ten olduğu söylenen bir başka fotoğrafta iki kız çocuğun ağladığı görülüyor. Ancak bu fotoğraf da Halep’ten değil. Fotoğrafın kim tarafından ne zaman çekildiğine ilişkin bir bilgiye ulaşamasak da, internetteki izi 27 Temmuz 2016’ya kadar geriye gidiyor.
IŞİD’in Kamışlı’ya yaptığı saldırı sonrası medya organlarında kullanılan fotoğrafın yeni olmadığını söylemek mümkün.
12) Kimyasal silah iddiaları sırasında yayınlanmıştı
Halep’ten olduğu iddia edilen yukarıdaki fotoğraf ise 2013 yılının Ağustos ayında Esad’ın kimyasal silah kullandığı iddialarının ardından yayınlanmıştı. Ancak o dönemde de fotoğrafların iddialarla örtüşüp örtüşmediğine ilişkin kesin kanıtlara ulaşılamamıştı. Yerde yatan çocukların pek çok açıdan çekilmiş ve 2013’te yayınlanmış diğer fotoğraflarını burada görebilirsiniz.
13) Halep ancak 2012
Yukarıdaki fotoğraf Halep’ten ancak 2012 yılına ait. Associated Press fotomuhabiri Manu Brabo’nun 3 Ekim 2012’de çektiği fotoğraf hakkında verdiği röportajı buradan okuyabilirsiniz.
14) Suriye’nin BM temsilcisi Caferi’nin gösterdiği yanlış fotoğraf
Suriye’nin BM temsilcisi Beşar Caferi 12 Aralık’ta BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada bir fotoğraf göstererek Suriye askerinin Halep’te sivillere yardımcı olduğunu iddia etti. Bir askerin, kamyondan inen bir kadının önüne eğilerek, ona basamak olmaya çalıştığının görüldüğü fotoğraf Caferi’nin iddiasının aksine Suriye’den değil, Irak’tan.
Fotoğrafın ilk olarak, Haziran 2016’da Iraklı askeri güçlerin Felluce’yi IŞİD’in elinden almasının ardından internette dolaşıma girdi.
