Covid-19’un omicron ismi verilen varyantının ortaya çıkmasıyla gelen belirsizlik, bilgi düzensizliğini de beraberinde getiriyor. Henüz kesinliğin olmadığı konular, ortaya çeşitli yanlış bilgilerin, hatta yanlış bilgi konusunda yanlış bilgilerin çıkmasına sebep oluyor. Güney Afrika sağlık bakanı Joe Phaahla’nın omicron varyantı hakkında Britanya ve diğer Avrupa ülkelerinin yanlış bilgi yaydığını söylediği iddiası da bunlardan.
Videonun tamamına ulaşmak için kullanabileceğimiz InVID, sizin yerinize videolardaki belli başlı anların ekran görüntüsünü çıkararak tersine görsel arama yapmanıza olanak sağlıyor. Videoyu bu araca yükleyip arama yaptığımız zaman bir buçuk saatlik konuşmanın tamamının YouTube’a yüklendiğini görebiliyoruz.
Bu videonun başında, Güney Afrika sağlık bakanı Joe Phaahla’nın omicron varyantıyla ilgili medyaya bilgi vereceğini ve basın mensuplarının sorularını yanıtlayacağını öğreniyoruz. Yani açıklama Sky News’e özel bir basın açıklaması değil.
Videonun sosyal medyaya yüklenen kesitinde Phaahla şöyle söylüyor: “Bu varyant ve bilim insanlarının ortaya koyduğu, varyantın riski ile ilgili açıklama, bu konuya dikkat edilmesi gerektiğine ilişkindi. Ancak bu aşamada bu mutasyonun, bu varyantın ağır hastalığa yol açacağına ya da aşıların bu varyant üzerinde etkili olmayacağına dair bir bulgu yok, buna dair hiçbir kanıt bulunmuyor. Varyant sebebiyle yasaklar uygulayan ülkelerin yorumlarına yanıt vermek istiyoruz: Bu varyantı keşfeden bilim insanları hiçbir noktada, bu varyantın, kullanımdaki aşılara dirençli olduğunu söylemedi.”
Yani bu kesitte Phaahla Britanya ya da diğer Avrupa ülkelerinden bahsetmiyor.
Bir buçuk saatlik videonun herhangi bir kısmında bu konudan bahsedip bahsetmediğini öğrenmek için ise elimizde kullanışlı bir araç bulunuyor. Altyazısı olan YouTube videolarını, YouTube’un yerleşik aracı sayesinde deşifre edilmiş şekilde görebiliyoruz. Önce videonun altındaki üç noktaya, sonra “konuşma metnini aç” butonuna tıklıyoruz.
Ardından karşımıza çıkan kısımdaki metni kopyalayarak herhangi bir kelime işlemcisine yapıştırdığımızda arama yapmamız kolaylaşıyor.
Bu metinde “the UK”, “UK”, “Europe”, “misinformation”, “disinformation”, “false information” gibi anahtar kelimelerle arama yaptığımız zaman Güney Afrika sağlık bakanı Joe Phaahla’nın “Britanya ve diğer Avrupa ülkeleri omicron hakkında bilerek yanlış bilgi yayıyor” gibi bir cümlesi olmadığını görüyoruz.
Çeşitli anahtar kelimelerle Google gibi arama motorlarında araştırma yaptığımızda, Phaahla’nın başka konuşmalarında da iddia edilen cümleye yer vermediğini görebiliyoruz.
Bu iddia, sağlık bakanının, çeşitli ülkelerin omicron varyantı sebebiyle ülkeye seyahat yasağı getirme kararını eleştirdiği demeçle karıştırılıyor veya yanlış çeviri sebebiyle yanlış anlaşılıyor olabilir.
