Sosyal medyada paylaşılan çeşitli gönderilerde, Güney Afrika’da insanların aşı olmayı kabul etmediği için Covid-19 aşılarının imha edildiği iddia edildi. Gönderide bir video da vardı.
Nijerya’da süresi dolan aşılar imha edildi
Videonun tamamını izlediğimizde haber muhabirinin İngilizce Nijerya’ya bağışlanan aşıların tarihi geçtiği için imha edildiğini söylediğini duyuyoruz. Videoda açıklama yapan kişi de Nijerya Ulusal Temel Sağlık Hizmetlerini Geliştirme Ajansı CEO’su Dr. Faysal Shuaib.
Ardından İngilizce anahtar kelimelerle arama yaparak videonun Nijerya’da süresi dolmuş 1 milyon civarında AstraZeneca aşısının imha edildiğini gösterdiğini buluyoruz. Yani olay Güney Afrika'da yaşanmamış bile.
İmha edilme anına ait farklı fotoğraflar da bulunuyor ve fotoğrafların açıklamasında aşıların süresi dolduğu için imha edildiği yazıyor.
Süresi dolan aşıların imha edilme anı
Aralık ayının başında Nijerya, nüfusunun yaklaşık yüzde 3’ünün tam aşılanmış olmasına rağmen bağışlanan 1 milyona yakın Covid-19 aşısını imha etmek zorunda kaldı. Nijerya Sağlık Bakanı Osagie Ehanire BBC’ye, bağışlanan aşıların son kullanma tarihleri yaklaştığı için imha kararı aldıklarını açıkladı.
Ülke genelinde bu sorunun sebebi olarak düzensiz ve son dakika aşı bağışları ile yetersiz aşı kampanyaları gösteriliyor. Gavi’ye göre Britanya ve Kanada gibi ülkeler genellikle son kullanma tarihleri yakın aşıları bağışladı.
Üstelik aşıları vaktinde kullanamayan tek ülke Nijerya değil. 2021 boyunca Malavi 20 bin doz aşıyı yakmak, Güney Sudan 60 bine yakın dozu imha etmek ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti 1,3 milyon aşıyı COVAX’a iade etmek zorunda kaldı.
Paylaşımda dile getirilen bir diğer iddia Güney Afrika cumhurbaşkanının zorunlu PCR testi uygulaması olmadığını söylediğiydi. Cumhurbaşkanı’nın böyle bir açıklaması yok ve birçok ülke gibi Güney Afrika da yurtdışından gelen turistler için 72 saat içinde alınan negatif PCR testi uygulamasını zorunlu kılıyor.
Afrika'nın aşı oranı ne kadar düşük?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Afrika'da aşılama oranlarının tahmin edilenden daha düşük kaldığını sıkça dile getiriyor. Sene başında DSÖ, 2021'in sonuna kadar her ülkede en az yüzde 40 tam aşılama hedeflemişti, fakat bu hedef çoğu Afrika ülkesinde tutturulamadı.
Kıtada sadece yedi ülke yüzde 40 hedefine ulaştı. Seyşeller ve Mauritius, nüfuslarının yüzde 70'inden fazlasını, Cape Verde ise yaklaşık yüzde 45’ini tamamen aşıladı. Görüntülerin ait olduğu iddia edilen Güney Afrika’da tam aşılama oranı yüzde 24.
Araştırmalar, Güney Afrika'da Covid-19'dan önce de halk arasında aşı tereddütü olduğunu söylüyor. Eşit olmayan arz, aşıların süresinin geçmesinde açıkça bir sorun, ancak Afrika ülkelerinde yaşanan aşı tereddütü de etkili. Güney Afrika Sağlık Bakanı Joe Phaahla, yanlış bilgilerin özellikle genç yaş gruplarını tereddüte sürüklediğini söylüyor.
Güney Afrika’da aşının güvenliği konusunda yanlış bilgiden veya bilgi eksikliğinden kaynaklanan korku hakim. Güney Afrika'nın sağlık departmanı ile ortaklaşa yapılan araştırmalar, bazı insanların aşıların işe yaramadığına inandığını buldu. Ancak bu kitle, halkın tamamını temsil etmiyor.
Johannesburg'daki Wits Üniversitesi'nde aşılar ve bulaşıcı hastalıklar araştırmacısı Sarah Downs, Güney Afrika'da ‘aşı karşıtlığından ziyade tereddüt’ olduğunu söyledi.
Güney Afrika'nın kuzey batısında kırsal topluluklardaki birçok insan aşılama alanlarına kolay erişime sahip de değil. Bazı bölgelerde aşılama yapılan herkesi aşılamadan önce dozların bitmesiyle birlikte, bazı bölgelerde tedarikle ilgili sorunlar yaşanıyor veya insanlar aşıya erişim için işten izin alamıyor.
