Ümit Aktaş sosyal medya hesabından paylaştığı grafiğin aşılama başladığı günden bu yana vaka sayılarının ve ölümlerin değişmediğini gösterdiğini iddia etti.
Aşıların etkisi olmadığı varsayımıyla hareket eden Aktaş, grafiğin aşıların koruyucu ve ölümleri engelleyen etkisi olmadığını kanıtladığını öne sürüyor ve eğrinin bir noktada plato yapıp aşağıya doğru eğim göstermesi gerektiğini belirtiyor.
Grafik kümülatif verileri gösteriyor
Ümit Aktaş’ın Twitter’da paylaştığı grafiklerin worldometers.info adlı internet sitesinde olduğunu tespit ediyoruz. Grafikleri incelediğimizde Ocak 2020’den beri toplam vakaların ve ölüm sayılarının yer aldığını görüyoruz.
Bu gibi kümülatif verilerin yer aldığı grafikler salgının neden olduğu toplam etkiyi ve kaybı gösteriyor. Salgının başlangıcından bu yana teyit edilen toplam vaka ve ölüm oranlarını gösteren bu grafiklerde çizgi aşağı değil, sadece yukarı çıkar ve belli bir noktadan sonra düzleşebilir. Dolayısıyla eğride bir düşüş beklenemez. Ümit Aktaş’ın en başta hatayı grafiği yanlış okuyarak yaptığını söyleyebiliriz.
Bilgisayar bilimci Cem Say gibi uzmanlar da eğrinin aşağıya doğru azalması için toplam ölümlerin azalması gerektiğini, bunun da ancak ‘ölülerin dirilmesiyle’ mümkün olacağını söyledi.
Grafikte “daily” seçeneğini seçtiğimizde günlük vakaları ve ölüm oranlarını görüyoruz. Grafiğin bu hali bize günlük değişimleri gösterdiği için daha anlamlı.
Covid-19 aşısının vakalar ve ölümler üzerindeki etkisi
Aşının etkisi için ölüm oranlarına bakılması gerekiyor. Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail gibi ülkelerde yapılan bilimsel çalışmalar Covid-19 aşısının vakalar ve ölümler üzerinde önemli bir etkisi olduğunu ortaya koyuyor. Aşılama her yaştan insanda enfeksiyon ve ölümler üzerinde güçlü bir koruyucu etkiye sahip. İddiada yer alan genel verilere bakarak aşılarının etkisine dair bir şey söyleyemeyiz.
Özellikle aşı karşıtlarının düştüğü bir hatadan da söz edebiliriz. Aşı karşıtları aşının etkisini ortaya koymak için grafikleri ve tabloları yorumlarken temel oran yanılgısına da düşüyor. Vakaları ve ölüm oranlarını gösteren verilerde grupların ne kadarının aşılandığı da bilinmeli. Aşılanma oranlarının bilinmemesi yanılgıya düşürüyor.
İlginizi çekebilir: Aşı karşıtlarının 'temel oran yanılgısı'nın ardında ne yatıyor?
Virüsün yayılımının sürdüğü ve aşılanan oranı arttığı sürece, aşılı nüfus içerisinde vaka görülmesi normal. Bu durum aşı olanları içeren örneklem havuzunun genişlemesinden kaynaklanıyor. Aşılı grup içerisinde vakaların olması, ölümlerin görülmesi aşıların başarısızlığına işaret etmiyor.
