Sosyal medyada yayılan bir fotoğrafın, Covid-19 nedeniyle ölen ve otopsi yapılan birinin kalbini gösterdiği iddia edildi. Teyit’e ihbar olarak da gönderilen bu paylaşımlardan biri 4 bin 800’den fazla kez paylaşıldı. Fotoğrafı Covid-19 hastasına ait olduğu iddiasıyla ilk kez paylaşan Dr. Seyfullah Kan ise paylaşımını sildi.
Ancak iddia doğru değil. Fotoğraf insan kalbini değil, parazitik bir doku enfeksiyonu olan kardiyak sisteserkozisli domuz kalbini gösteriyor. Covid-19, insan kalbinde böyle bir deformasyona neden olmuyor.
Fotoğraf kardiyak sisteserkozisli bir domuz kalbini gösteriyor
İddiadaki fotoğrafı tersten görsel arama ile arattığımızda, daha önce farklı yıllarda çeşitli platformlarda paylaşıldığını görüyoruz. 2018’de domuz yiyen bir insanın kalbini gösterildiği iddiasıyla paylaşılan görsel, AFP Fact Check tarafından da incelenmiş. Bu bulgular bizi fotoğrafın kardiyak sisteserkozisli bir domuz kalbi olduğu sonucuna götürüyor.
Kardiyak sisteserkozis, domuz ve insan etkileşiminin fazla olduğu ve optimum sağlık koşullarının sağlanamadığı kırsal bölgelerde daha çok görülen parazitik bir enfeksiyon. Orta ve Güney Amerika, Sahraaltı Afrika ve Hindistan’da endemik olan bu hastalığa dair Türkiye’de bir veri yok. Domuzların vücutlarında, bağırsağında yetişkin tenyası olan insanların dışkısıyla enfekte olmaları sonucu kistler oluşuyor, bu kistler de hastalığa sebep oluyor. Bu domuzların etinin iyi pişirilmeden tüketilmesiyle de hastalık insanlara geçiyor ve döngü böyle devam ediyor.
Hastalık, insanlarda çoğunlukla iskelet kaslarında gömülü larvalar olarak gözlemleniyor. Çok nadir de olsa bazı kalp hastalarının kalp kaslarında bu tür bulgulara rastlanıyor. Kalpte görüldüğü durumlarda genellikle asemptomatik seyrediyor ve sadece birkaç kist oluşumu gözlemleniyor. İddia fotoğrafındakine benzer şekilde kalpte çok yoğun kist oluşumunun gözlemlendiği bir vaka görülmüş, ancak 2011 yılında yayımlanan makalede bunun tıp literatüründe bir ilk olduğu belirtiliyor.Bazı MR görüntüleri insan kalbindeki sisteserkozis oluşumunu gösterse de elimizde bunlara ait otopsi sonrası fotoğraf yok. Yani bu fotoğraf bir domuz kalbini gösteriyor.
Covid-19 kalpte böyle bir deformasyona yol açmıyor
Covid-19 hastalarına yapılan rutin bir otopsi uygulaması yok, Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı riskli olabileceği için şüpheli ölümlerde tanının mümkün olduğunca muayeneyle konması gerektiğini belirtmişti. Ancak dünya çapında yapılan bazı patalojik çalışmalar Covid-19 hastalarının kalp ve diğer organları hakkında bilgi veriyor. Bu çalışmaların hiçbirinde kalp dokusunda iddia görselindeki gibi kistli görüntü bulgusu yok.
Sonuç olarak iddia doğru değil. Fotoğraf kardiyak sisteserkozisli bir domuz kalbini gösteriyor. Covid-19’un insan kalbinde böyle bir etkisi yok. İddia bu hâliyle yanlış bilginin en yaygın yedi türünden uydurmaya örnek gösterilebilir.
