YouTube'da paylaşılan ve haber sitelerinde de yer alan bir videonun ABD merkezli EctoLife adlı bir şirketin bebek çiftliği kuracağını gösterdiği iddia edildi. İddiaya göre videoda 30 bin yapay rahim bulunan ve çocuğu olmayan çiftlere yüksek bir ücret karşılığı hizmet vereceği iddia edilen bir tesis bulunuyor.
Video sanal ortamda hazırlanmış
Videodan aldığımız kesitleri tersine görsel arama yöntemiyle araştırdığımızda videonun ilk olarak Hashem Al-Ghaili tarafından Youtube kanalında 9 Aralık 2022 tarihinde paylaşıldığı görülüyor. Görüntülerin 11 gün gibi kısa bir sürede 1,3 milyon izlenme aldığı da anlaşılıyor.
Hashem Al-Ghaili’nin internet sitesini araştırdığımızda kendisinin Berlin’de yaşayan bir “film yapımcısı, bilim iletişimcisi ve moleküler biyolog” olduğu görülüyor. Ayrıca internet sitesinde Al-Ghaili’nin bilimsel bilgilerini “sosyal medya ve video içeriği aracılığıyla halkı eğitmek amacıyla” kullandığı belirtilmiş.
Al-Ghaili’nin daha önce Simulation ve Orbital isimli bir bilim kurgu filmleri dahil olmak üzere birçok içerik ürettiği, Sky Cruise Flying Hotel ve EctoLife gibi yeni konseptler geliştirdiği anlaşılıyor.
Nitekim Reuters'a açıklama yapan Al-Ghaili de böyle bir tesisin var olmadığını belirtiyor.
Yani EctoLife var olan bir şirket değil, Hashem Al-Ghaili tarafından ortaya atılmış ve video aracılığıyla kurgulanmış bir yapay rahim projesi. Yani böyle bir tesisin hayata geçirilmesi için çalışma başlatılması henüz söz konusu değil.
Böyle bir tesis kurulabilir mi?
Hashem Al-Ghaili’nin yaptığı basın açıklamalarında EctoLife’ı geçmişten bugüne tüp bebek ve yapay rahim çalışmalarındaki gelişmelere dayanarak anlatması ve yakın gelecekte böyle bir tesisin kurulacağına yönelik inancını dile getirmesi videonun gerçek bir projeye dayandığı yanılgısının oluşmasına neden oldu.
Peki Al-Ghaili’nin atıfta bulunduğu bilimsel gelişmeler böyle bir tesisin kurulmasına imkan sağlayabilir mi?
1978 yılında sağlıklı bir bebeğin doğumuyla ilk kez başarı gösteren tüp bebek tedavisinin günümüze kadar ciddi gelişmeler gösterdiğini biliyoruz. Yapay rahimle ilgili çalışmalar ise 1980’li yıllarda başlamış.
2020 yılında ise iki önemli gelişme yaşanıyor. İlk olarak, prematüre doğmuş bir kuzu yapay rahime aktarılarak gelişimine devam etmesi sağlanmış. Bu gelişme prematüre doğan insan bebekleri için önemli olsa da, uzmanlar çalışmaların insanlar üzerinde denenmesi için birkaç yıla daha ihtiyaçları olduğunu belirtmiş.
Sonrasında bir farenin beş günlükken anne rahminden çıkartarak dış ortamda geliştirmeye çalışan bilim insanları fetüsün 11. günde öldüğünü gözlemlemişler. Çalışmalarını geliştireceklerini ve belki bir gün bu teknolojiyle insanlara yardım edebileceklerini söyleyen bilim insanları henüz “bilim kurgu aşamasında olduklarını” ve “yakın bir gelecekte bunun mümkün olmadığını” eklemiş.