Geride bıraktığımız aylarda, Covid-19’un da etkisiyle, 5G teknolojisine ilişkin komplo teorilerinin sayısı hızla artmaya başladı. Son günlerde Twitter ve Facebook’ta paylaşılan bir video ile bu iddialara bir yenisieklendi. Paylaşımlarda videonun Barcelona’da 5G teknolojisinin test edildiği sırada ölen güvercinleri gösterdiği iddia ediliyor. Video farklı dillerde de benzer iddialar ile yayıldı.
Ancak iddia doğru değil. Kuşların ölüm nedeninin 5G olduğu yönünde bir şüphe bulunmuyor
Video Barcelona’da çekilmiş
Videonun gerçekten de Barcelona’yı gösterdiğine işaret eden ilk ipucu olarak yerdeki karoları kullanabiliriz. Çiçek şeklindeki kaldırımlarda bulunan karolar, Barcelona’da yaygın olarak kullanılan ve şehirle özdeşleşmiş bir tasarıma sahip.
Videoda bir kişinin İspanyolca konuştuğu açıkça duyuluyor. ‘Güvercin’ ve ‘ölü’ kelimelerinin İspanyolcası olan ‘paloma’ ve ‘muerto’ kelimeleri ve Barcelona anahtar kelime olarak belirlenerek arama yapıldığında, olayın 26 Mart 2020’de yaşandığını ve görüntülerdeki yerin Eixample bölgesi, Hospital Clínic Barcelona yakınlarında bir yer olduğuyerelhaberlerden görülebiliyor. Haberlerde kuşların ölümüne neyin sebep olduğunun bilinmediği belirtilirken, 5G ile ilgili herhangi bir şüpheye yer verilmemiş. Belediye görevlilerinin güvercinlerin ölüm sebebini araştırmaya devam ettiği ve zehirlenmeden şüphelendiklerini belirttiklerinin altı çiziliyor.
Videoda görünen yapının Mercat del Ninot olarak bilinen bir pazar yeri olduğu anahtar kelime araması yaparak ulaşılabilen bir yerel haberden öğrenilebiliyor. Google Haritalar’dan yapının olduğu bölgenin sokak görüntüleri incelendiğinde ise yerdeki karoların ve kırmızı renkli sokak lambalarının videodakilerle uyuştuğu doğrulanabiliyor.
Güvercinlerin ölüm nedeni 5G değil
İddia edilene göre güvercinler bölgede test edilen 5G sistemi nedeniyle ölmüştü. Barcelona Belediyesi’nden yetkililer de görüntülerin Barcelona’yı gösterdiğini 20minutes’e yaptığı açıklamada doğrulamış, ancak görüntülerin nedeninin 5G ile bağlantılı olmadığını, yapılan analizlerin zehirlenmeye işaret ettiğini belirtmiş.
Şubat 2020’de Barcelona’daki Badalona’da 160 güvercinin aniden öldüğü olayda da, bölge yetkilileri zehirlenmeden şüphelendiklerini belirtmişti. Badalona’daki olayla aynı gün, 120 kilometre ötedeki Tarragona’da da 100’e yakın sığırcık ölü bulunmuş; iki olayın da 5G’den kaynaklandığı iddiaları gündeme gelmişti. Ancak her iki olayda da yetkililer 5G’ye ilişkin herhangi bir şüpheye vermedi. Tarragona’da yaşanan olayın sebebinin, birbirine yakın mesafede uçan sığırcıkların bir diğer yırtıcıdan kaçarken, yüksek gerilim hattına takılmaları veya zemine çarpmaları olabileceği üzerinde duruluyor. Daha önce de sığırcıkların benzer şekilde ölümüne tanık olunmuş ve bu durum yine 5G ile ilişkilendirilmişti. Konuyla ilgili bir diğer iddia, Tarragona’daki endüstriyel tesisin kuşların zehirlenmesine neden olduğu. Belediye yetkilileri Badalona’da yaşanan olayla ilgili olarak ise araştırma yaptıklarını, muhtemel zehirlenme şüphesi nedeniyle kuşların ve bölgedeki yemlerin incelendiğini açıklamış, olayı çevre suçları kapsamında savcılığa sevk ettiklerini de duyurmuş. Her üç olayda da kuşların ölüm sebebinin 5G olduğunu gösteren bilimsel bir veri yok. Aksine, yetkililer ellerindeki verilerin diğer sonuçlara işaret ettiğini açıklıyor.
Nperf isimli, 5G ağının aktif olduğu bölgelerin ve şebeke kapsama alanlarının görülebildiği sitedeki haritada, Barcelona’da 5G ağının aktif olduğu alanlar mor renkle işaretlenmiş.
Bu yaygın ağın hayvan ölümlerine neden olması, olası da değil. Daha önce de 5G’ye ilişkin koronavirüs salgınına sebep olduğu, kansere yol açtığı, kullanıldığı bölgelerde farklı canlıların ölümüne neden olduğu, bağışıklık sistemine zarar verdiği gibi, Teyit’in de incelediği iddialar ortaya atılmıştı. Yüksek hızlarda internet sağlamak amacıyla hayata geçirilen 5G ile ilgili, Dünya Sağlık Örgütü, bugüne kadar birçok araştırma yapıldığını, kablosuz teknolojilere maruz kalmanın genel sağlık üzerinde olumsuz bir etkisinin ise gözlemlenmediğini belirtiyor.
Teyit’in daha önce de detaylı bir şekilde incelediği ve aktardığı gibi, 5G teknolojisi radyo dalgalarını kullanıyor ve radyo dalgaları iyonlaştırıcı özellik taşımıyor. Yani iyonlaştırıcı olan alfa, beta, gama ve X ışınlarının olduğu gibi, DNA’da bozulmalara neden olmuyor. Elektromanyetik alanlar için maruz kalma sınırlarının belirlenmesi hakkında çalışan Uluslararası İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyondan Korunma Komisyonu’nun (ICNIRP) Mart 2020’de açıkladığı ve içinde 5G’ye dair açıklamaların da bulunduğu son raporuna göre, elektromanyetik alanların kansere yol açtığını gösteren bir kanıt yok.
Daha önce de 5G’nin kuşların ölmesine yol açtığına yönelik benzer iddialar yayılmıştı. Bu teorilerin gerçeğiyansıtmadığını gösterenbirçokiçeriğeulaşmakmümkün.
Sonuç olarak iddia doğru değil. Barcelona’da ölen güvercinlerin ölüm sebebinin 5G olmadığı açıklandı. İddia bu haliyle yanlış bilginin en yaygın yedi türünden hatalı ilişkilendirmeye örnek gösterilebilir.
