Son yıllarda sosyal medyada sık sık paylaşılan bir görselde gazeteci İsmail Saymaz’ın, yaşanan doğal felaketlerden sonra afet bölgelerini ziyaret eden Papa Francesco’yu överken ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ı eleştirdiği iddia ediliyor.
Görseli ele almaya, İsmail Saymaz’ın böyle iki paylaşımı olup olmadığını öğrenerek başlayabiliriz. Görseldeki paylaşımların düzeni, alındığı platformun Twitter olduğunu anlamamıza yardımcı oluyor.
Saymaz’ın onaylı Twitter hesabında 100 binin üzerinde paylaşım olduğundan, Twitter’ın gelişmiş arama aracından yararlanmakta fayda var. Görselde sağda bulunan paylaşım için, “Diyanet İşleri Başkanı’nın sel felaketi ile ne ilgisi var? (from:ismailsaymaz)” ifadesiyle Twitter’da arama yaptığımız zaman karşımıza bir sonuç çıkıyor.
İlgili paylaşım, Ağustos 2020’de Giresun’da yaşanan sel felaketinden sonra Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın bölgeyi ziyareti hakkında. Aynı yöntemle görselde solda bulunan paylaşım için arama yaptığımızda ise karşımıza hiç sonuç çıkmıyor.
Ayrıca Saymaz olayın ilk ortaya çıktığı 2020 yılında onaylı Twitter hesabından, dini lider hakkındaki paylaşımın kendine ait olmadığını söyledi.
Saymaz’ın “düzgün bir Türkçeyle yazsaydınız” söylemi, Papa ile ilgili paylaşımdaki yazım hatalarına dikkat çekiyor. “Deprem bölgesi” ifadesinde “d” harfinin küçük olması, “Diyanet işleri başkanı” ifadesinde “İşleri Başkanı” kelimelerinin büyük harfle başlaması, “inermiydi” ifadesinde soru ekinin ayrı yazılması, “soru işareti ?” ifadesinde noktalama işaretinden önce boşluk bırakılmaması gerekiyor.
Saymaz’ın hem Diyanet İşleri Başkanı ile ilgili paylaşımını hem de diğer paylaşımlarını incelediğimiz zaman bunun gibi yazım ve dilbilgisi hataları yapmadığını görebiliyoruz.
Paylaşımın gerçek olmadığını düşündüren başka unsurlar da var. Öncelikle Twitter’da yazılar, sağdaki görselde olduğu gibi profil resminin başladığı hizada başlıyor; soldaki görselde profil resminin başladığı çizgiyle arasında boşluk bulunuyor. İkinci olarak paylaşımınıza görsel eklediğiniz zaman, önizlemesi soldaki gibi köşeli değil, sağdaki gibi oval görünüyor. Son olarak eklenen görseller, yazının genişliğiyle hizalı görünüyor, soldaki gibi daha küçük durması mümkün değil.
Farklı herhangi bir Twitter paylaşımının düzenine ve hizalanmasına bakarak da bunu doğrulayabiliyoruz:
Bu sebeple, iddiada solda paylaşılan görselin, görüntü manipülasyon programlarıyla oluşturulduğunu söylemek mümkün.
