Sosyal medyada ve bazı haber sitelerinde, insan dişleri ve dudaklarına çok benzeyen diş ve dudaklara sahip bir balığın görselleri paylaşıldı. Twitter'da paylaşılan bir gönderi, 13 bin kişi tarafından beğenilirken, yaklaşık 400 kişi tarafından da paylaşıldı.
Ancak iddia doğru değil. Balığın türü blackbelly triggerfish. Dış görünüşü neredeyse iddia edilen görseldeki ile aynı olsa da, dişleri böyle görünmüyor.
Fotoğraf başka ülkelerde de yayılmış
Fotoğrafı tersine görsel arama yöntemiyle aradığımızda ilk kez 2 temmuz 2020 tarihinde Twitter’da bir kullanıcı tarafından Endonezce paylaşım yapıldığını görüyoruz. Bu arada başka sayfalar gönderiyi paylaşmaya devam etmiş. Britanya’da yayınlanan Daily Mirror’da da yayınlanan haber, geniş kitlelere yayılmış.
Teyit görselin kaynağını öğrenmek için kullanıcıya ulaştı ancak halen bir yanıt alamadı. Ancak görseldeki balık araştırıldığında, en çok benzerlik gösterdiği türün triggerfish olduğu görülüyor. Dolgun dudaklara sahip bu türe ait fotoğraflara baktığımızda, dişlerinin bu denli düzgün ve sıralı olmadığını söyleyebiliyoruz.
Konuyla ilgili Cnet isimli medya ve teknoloji sitesi, Sydney Teknoloji Üniversitesi'nden deniz ekoloğu David Booth ile görüşmüş. Görseldeki balığın triggerfish olduğunu doğrulayan Booth, bu balıkların dişlerinin kuvvetli olduğunu, fakat insan dişlerine bu derece benzemediklerini ve fotoğrafların sahte göründüğünü söylemiş. Türün diğer fotoğraflarında diğerlerinden belirgin şekilde iri ve keskin ön dişler görülüyor.
Insider ise Singapur Ulusal Üniversitesi'nde doktora adayı olan Lufti Afiq Rosli ile iletişime geçmiş. Rosli, burundan göğüs yüzgeçlerine kadar uzanan kırmızı çizgi ve karındaki siyah yamadan yola çıkarak, Gerald Allen Reef Fish Identification ve FishBase web sitesini de kullanarak bunun blackbelly triggerfish olduğunu doğruladığını söylemiş. Chicago'daki Shedd Akvaryum'un yöneticilerinden Mark Schikk de görselde oynandığını belirtirken blackbelly triggerfish türünün dişlerinin insanlarınki gibi görünmediğini, köpeklere daha çok benzediğini ifade etmiş.
Fotoğraf düzenlenmiş
Fotoğrafın manipüle edilip edilmediğini anlamak için exif bilgilerini de sorgulayabiliriz. ImgOps üzerinde araştırma yaptığımızda, fotoğrafta çeşitli oynamalar yapıldığını görüyoruz. Sitede yer alan “edit” kısmında da görüldüğü gibi fotoğraf pixlr, picmonkey, lunapic gibi fotoğraf düzenlemeye yardımcı sitelerde düzenlenmiş.
İddiayı Cnet ve Insider da araştırmış ve yanlış olduğu sonucuna varmış.
Sonuç olarak balığın dişlerinin ve dudaklarının yer aldığı görsel gerçek değil. Fotoğraf blackbelly triggerfish isimli balığın görsellerinin tahrif edilmesiyle elde edilmiş. İddia bu haliyle yanlış bilgi türlerinden manipülasyona örnek.
