8 Eylül’de Meksika’da 7.0 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Sosyal medyada deprem öncesinde veya anında çekildiği iddia edilen ve gökyüzünde renkli ışıkların görüldüğü görseller paylaşıldı.
Fotoğraflar farklı tarihlerde ABD’de çekilmiş
Paylaşımda yer alan görsellerin birinin üzerinde Paul M. Smith Photography yazdığı ve altında bir internet sitesi olduğu fark ediliyor.
Fotoğraflar NASA makalesinde de kullanıldı
İnternette fotoğrafçının adıyla arama yaptığımızda da karşımıza fotoğrafın üzerinde bulunan internet sitesi çıkıyor.
İnternet sitesini incelediğimizde Britanyalı fotoğrafçı Paul M. Smith’in bunun gibi pek çok gökyüzü fotoğrafı çektiğini görüyoruz. Sitede yer alan biyografisinden “gökyüzündeki güzel ve eşsiz doğa olaylarına” odaklandığını öğrenebiliyoruz.
Smith iddialara konu olan fotoğrafın Pecos Hank Schyma ile yaptığı ortaklık sonucunda çektiğini ve fotoğrafların NASA’da çalışan Dr. Burcu Koşar’ın bilimsel makalesine konu olduğunu söylemiş.
Paylaşımlarda yer alan fotoğraflardan biri, ilk kez 21 Haziran 2020’de Paul M. Smith tarafından Facebook sayfasında paylaşılmış. Paylaşımdan görselin Kansas’ta çekildiğini öğrenebiliyoruz.
Paul M. Smith’in 21 Haziran 2020 tarihli Facebook paylaşımı
Diğer iki fotoğraf da yine Smith’e ait ve paylaşım sırasına göre ikinci görsel 14 Temmuz 2018’de Kansas’ta, üçüncüsü 24 Mayıs 2018’de Oklahoma’da ve sonuncusu ise 29 Nisan 2019’da Kansas’ta çekilmiş.
Paul M. Smith’in 14 Temmuz 2018 tarihli Facebook paylaşımı
Paul M. Smith’in 24 Mayıs 2018’de Oklahoma’da çektiği fotoğraf
Paul M. Smith’in 29 Nisan 2019 tarihli Facebook paylaşımı
Aynı fotoğraf başka bir iddiaya da konu olmuş
Fotoğraf sosyal medyada yalnızca Meksika’daki depremle ilişkilendirilmemiş. Meksika merkezli bazı haber siteleri Meksika’da deprem günü gökyüzünde görülen renkli ışıkların 8 Eylül’de Oklahoma’da da gözüktüğünü iddia etmiş.
Smith, 8 Eylül’de yaptığı paylaşımda bu iddiaların doğru olmadığına ve fotoğrafların izinsiz kullanıldığına vurgu yapmış.
Smith’in 8 Eylül tarihli Twitter paylaşımı
Fotoğrafların birbirine benzemesinin nedeni ise, farklı tarihlerde kayıt altına alınsalar da aynı gök olayını göstermeleri. "Yıldırım perisi" denen bu gökyüzü olayı, aslında bir yıldırım, yani atmosferdeki yüksek miktarda elektrik boşalmaları. Gökgürültülü fırtınalarla ilişkilendirilseler de, yıldırım perilerine neden olanlar, bildiğimiz yağmur bulutları değiller. Yağmurlara neden olan fırtınalar dünya yüzeyinden yaklaşık 6-19 kilometre kadar mesafede gerçekleşirken, yıldırım perileri atmosferin daha üst bir katmanı olan mezosferde yaşanıyor. Bu yaklaşık 80 kilometrelik bir yüksekliğe tekabül ediyor.
İddiaya dair Reuters’ın da bir doğrulama analizi bulunuyor.
İlginizi çekebilir: Deprem ile hava olaylarının ilişkili olduğu iddiası
