Türkiye’de mimari restorasyonlar, birçok tartışmaya yol açıyor. Restorasyon sonrasında ortaya çıkan yapının aslına uygun olmaması, sıklıkla tepkilere neden oluyor. Bu tartışmaların son örneklerinden biri de 2016 yılında restorasyonu tamamlanan tarihi V. Murat Av Köşkü Hamamı. Sosyal medyada paylaşılan fotoğrafların Sultan V. Murat Av Köşkü Hamamı’nın restorasyon öncesi ve sonrasını gösterdiği iddia ediliyor. Paylaşılan görsellerde tarihi hamamın restorasyon sonrası geldiği halin, orijinalinden oldukça farklı olduğu görünüyor.
Konuyla ilgili bir Twitter paylaşımı binin üzerinde retweet alırken üç binin üzerinde beğeni aldı.
Fotoğrafların Marmara Üniversitesi’nin Göztepe yerleşkesinde yer alan tarihi V. Murat Av Köşkü Hamamı’nın restorasyon öncesi ve sonrasını gösterdiği iddiası doğru. 2017 yılında da restorasyon sonrası tarihi hamamın aldığı son durum sosyal medyada büyük tepkilere yol açmıştı.
Fotoğraflar tarihi hamamın restorasyon öncesi ve sonrasını gösteriyor
Marmara Üniversitesi Göztepe yerleşkesinde bulunan “V. Murat Av Köşkü Hamamı” 19. yüzyılda Sultan Abdülaziz’in yeğeni V. Murat’ın ikametine tahsis edilmiş olan yapıda yer alıyordu. Köşk ve hamamdan oluşan yapı grubundan günümüze yalnızca hamam kaldı.
Tarihi hamamın restorasyonu üniversite rektörlüğü tarafından 2014 yılında başlatıldı. Marmara Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı sitesinde sıralanan 2014 faaliyetleri listesinde hamamın restorasyonun yer aldığı da görülebiliyor. Çalışmalar sonucunda 2016 yılında restorasyon tamamlandı.
19. yüzyıldan kalma yapının restorasyonu sonrasında ortaya çıkan görüntüler, 2017 yılında da tartışmalara neden olmuştu. Restorasyonu üç yıl süren tarihi taş yapının duvarı sıva, zemini parke, tavanı ise camla kaplandı. Yapının geldiği son duruma tepkiler sosyal medyayla sınırlı kalmadı, haber sitelerinde de yer aldı.
Gelen tepkiler üzerine Marmara Üniversitesi rektörlüğü resmi bir açıklama yaptı. Rektörlük açıklamada yıkık ve kullanılamaz durumda olan tarihi hamamın restorasyonunda, Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlı İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün uygun gördüğü projeye bağlı kaldıklarını belirtti.
Teyit, Marmara Üniversitesi Rektörlüğü’ne ulaştı, ancak rektörlük, restorasyonla ilgili 2017 yılında yaptıkları açıklamadan farklı bir bilgi verilemeyeceğini ifade etti. Projeyi onaylayan İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu da benzer bir yanıt verdi. Yüklenici firma ARM Mimarlık’a ise ulaşılamadı.
2016 yılında tarihi yapının restorasyonuna dair Kadıköy’ün tarihi yapısıyla ilgilenen mimar ve araştırmacı Arif Atılgan, tarihi hamamla yerine inşa edilen yapı arasında benzerlik olmadığını belirtmiş ve restorasyonu eleştirmişti.
Muhcu: Tarihsel yapılara ‘yeni bir imaj’ verilmemeli
Teyit, konuyla ilgili uzman görüşü almak için TMMOB Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu’ya ulaştı ve restorasyon süreçlerinin nasıl olması gerektiğine yönelik sorular yöneltti. Muhcu, kültür varlıklarına müdahalelerin önemli olduğunu, restorasyonun yapılabilmesi için kullanılan malzemenin estetik olması gerektiğini ifade etti. Restorasyon yapılırken binanın gücünün ve değerlerinin korunmasının esas olduğunun altını çizen Muhcu, tarihsel yapıya müdahale edilirken ‘yeni bir imaj verilmesinin’ kabul edilemez olduğunu söyledi.
Bunlarla birlikte yenileme anlamına gelen restorasyonun nasıl yapılacağına dair Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sitesinde yer alan yönetmeliğinde, “taşınmaz malların korunmasına yönelik ihtiyaçların özellik ve niteliklere uygun olarak gerçekleştirilmesi” gerektiği ifadesi yer alıyor. Restorasyonun uygulanmasında ihale metodu izleniyor. Buna göre ihaleyi alan firma tarihi yapının restorasyonunun yürütücüsü olarak projeyi hayata geçiriyor.
Sonuç olarak sosyal medyada paylaşılan fotoğrafların V. Murat Av Köşkü Hamamı’nı gösterdiği iddiası doğru. Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsünde yer alan 19. yüzyıldan kalma tarihi hamamın restorasyonunun ardından ortaya çıkan tabloyu gösteren fotoğraflar gerçeği yansıtıyor.
