Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafın, Taliban heyetini dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan ile tanıştıran mavi takım elbiseli kişinin Cemal Kaşıkçı’yı gösterdiği iddia edildi. Ayrıca fotoğrafın 1985 yılında çekildiği de ifade edildi.
Gazeteci Hüsnü Mahalli tarafından 26 Aralık 2018’de Twitter’da paylaşılan fotoğraf yaklaşık bin 500 kişi tarafından beğenildi. Bazı kullanıcılar ise söz konusu kişinin Cemal Kaşıkçı değil CIA yöneticisi Gust Avrakotos olduğunu iddia etti.
Ancak, fotoğraftaki mavi takım elbiseli kişinin Cemal Kaşıkçı’yı gösterdiği iddiası doğru değil. 1983 yılında Beyaz Saray’daki Oval Ofis’te çekilen fotoğraftaki kişi Orta Doğu ve İslam tarihi üzerine çalışan Michael A. Barry isimli profesör. Fotoğrafın çekildiği yıllarda ise Taliban henüz kurulmamıştı.
Fotoğraftaki kişi Orta Doğu ve İslam tarihi üzerine çalışan Michael A. Barry
Cemal Kaşıkçı’nın bulunduğu iddia edilen fotoğrafı, Ronald Reagan Başkanlık Kütüphanesi ve Müzesi'nin internet sitesinde görmek mümkün. Fotoğrafın açıklamasında, Reagan’ın Afganistan Özgürlük Savaşçıları ile, “Sovyetler Birliği’nin Afganistan’daki barbarlığı” hakkında konuştuğu ifade ediliyor. Ancak sitede, fotoğraftaki kişiler hakkında bir bilgi yer almıyor.
Ronald Regan Kütüphanesi’nin internet sitesinde yer alan bir listede, eski ABD Başkanı’nın 1983 yılında Beyaz Saray’da ağırladığı kişiler hakkında bilgiler bulunuyor. Bu bilgilerin yanı sıra gerçekleşen ziyaretlere dair fotoğrafların negatiflerine de yer veriliyor.
Listede Cemal Kaşıkçı’nın da bulunduğu iddia edilen fotoğraf hakkında bazı bilgiler veriliyor. Bu bilgilere göre fotoğraflar 2 Şubat 1983’te ABD başkanlarının resmi çalışma salonu olan Oval Ofis’te çekilmiş. Fotoğrafta, “Afgan Özgürlük Savaşçıları” olarak nitelenen grupla beraber Başkan Reagan ve Micheal Barry’nin de olduğu ifade ediliyor. Etkinlik bilgisinde ise, Eylül 1982’de Lowgar Bölgesi’nde 105 kişinin Sovyetler birliği tarafından katledilmesinin Afgan Özgürlük Savaşcıları’yla tartışıldığı açıklanıyor.
Bu bilgilerin yanı sıra toplantı sırasında çekilen ve Micheal Barry’nin de olduğu başka fotoğrafların negatiflerine ulaşmak mümkün. Fotoğrafların negatifleri üzerinde 2 Şubat 1983 tarihinin yer aldığı ve “Afgan Tanıklar” şeklinde bir ifade olduğu da görülebiliyor.
Listede yer alan altı ayrı maddede toplantı sırasında çekilen birçok fotoğrafın negatifi bulunuyor. 12820 sayılı negatifler incelendiğinde Oval Ofis’te gerçekleşen toplantı öncesinde Barry ve Afgan heyetin bir arada olduğu görülebiliyor. Daha sonra Oval Ofis’e geçildiği ve Barry’nin Afgan grubu Reagan’la tanıştırdığı da anlaşılıyor.
Ayrıca fotoğrafın çekildiği 1983 yılında Taliban isminde bir örgütten söz etmek mümkün değil. Nitekim kayıtlarda da kişiler için “özgürlük savaşçıları” veyahut Afgan tanıklar olarak bahsediliyor. Taliban’ın kuruluş tarihi ise 1994 olarak kabul ediliyor.
Michael A. Barry, Afganistan’da birçok temasta bulunmuş
İnternette yapılan aramada Richard S. Ehrlich tarafından 14 Aralık 1982’de yazılan “Sovyetler 105 Afganı Yaktı Raporu” başlık bir yazıya ulaşılıyor. Yazıda 105 Afgan’ın Sovyetler tarafından yakıldığına dair raporların Michael Barry isminde bölgenin dilini konuşabilen bir kaynağa dayandığı belirtiliyor. Barry aynı zamanda görgü tanıklarıyla konuştuğunu ve yanmış insanların fotoğraflarını da çektiğini ifade ediyor.
Konu hakkında John Nelson’ın Michael Barry ile yaptığı bir söyleşiye de ulaşmak mümkün. 2009 yılında yapılan ve “Afganistan’a Yolculuk” başlığını taşıyan yazıda Barry’nin Afganistan’la olan ilişkisi ve temaslarına da değiniliyor. Barry söyleşide, Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu ile beraber 1979 ila 1984 yılları arasında Afganistan’daki şiddet olaylarını araştırdığını belirtiyor.
Son olarak Profesör Barry’nin 2016 yılında görev yaptığı Princeton Üniversitesi’nden ayrılması hakkında yazılan bir yazıda kendisinin 1980’li yıllarda Afgan tanıkları Başkan Reagan’la görüştürdüğü ifade ediliyor.
Fotoğrafın tartışmalara yol açmasından sonra Afganistan ve Güney Asya konusunda uzmanlığıyla bilinen Barnett Rubin de Twitter’dan söz konusu kişinin profesör Barry olduğunu ifade etti. Fotoğrafın daha önce ABD’de de gündem olduğunu söylemek mümkün. Doğrulama sitesi Snopes tarafından 10 Mart 2016 yılında yayınlanan bir yazıda fotoğrafın Taliban’ı göstermediği belirtiliyor.
Kaşıkçı’nın Afgan mücahitlerle çekilen bir fotoğrafı bulunuyor
Peter L. Bergen tarafından yazılan “The Osama bin Laden I Know: An Oral History of al Qaeda's Leader” isimli kitapta Kaşıkçı’nın 4 Mayıs 1988 tarihinde Afganistan’daki mücahitlerle yaptığı bir haberden bahsediliyor. İnternette yapılan aramada bahsi geçen gazetenin sayfasını bulmak mümkün. Kaşıkçı’nın Al-Majallah gazetesindeki haberinde mücahitlerle çekildiği fotoğrafı aşağıda görülebiliyor.
Sonuç olarak fotoğraftaki mavi takım elbiseli kişinin Cemal Kaşıkçı olduğu iddiası doğru değil. Buna ek olarak fotoğrafın 1985’te değil 2 Şubat 1983’te çekildiği net olarak anlaşılıyor. Taliban ise 1994 yılında kurulmuş.
