Sosyal medyada yapılan ve yüksek etkileşim alan bir paylaşımda, görselde görülen gök cisminin Satürn olduğu iddia edildi.
Görsel içeren iddialarda başvurabileceğimiz ilk yöntem tersine görsel arama. Bu birçok tarayıcıda, herhangi bir görsele sağ tıklayıp “Bu görseli Google’da ara” seçeneğiyle ulaşabileceğiniz, kolay, yerleşik ve hızlı bir araç.
Bu yöntemle görseli arattığımızda bir Reddit gönderisiyle karşılaşıyoruz; gönderinin başlığı “The Moon attempting a Saturn impersonation” (Ay Satürn’ü taklit etmeye çalışıyor). Yani görsel Satürn’ü değil, ayı gösteriyor.
Gönderide ayrıca fotoğrafı çekenin Francisco Sojuel isimli bir fotoğrafçı olduğu belirtilmiş ve Instagram profilinin bağlantısı verilmiş. Sojuel doğa ve gök cismi fotoğrafları çekiyor. Profilde biraz gezdiğimiz zaman görsele ulaşabiliyoruz.
Sojuel’in internet sitesine gittiğimizde o gün çektiği diğer fotoğrafları da görebiliyoruz. Örneğin aşağıdaki fotoğraf, ayın önünden bulut geçmezken çekilmiş.
Bulutlu fotoğrafı indirip Forensically isimli araca yüklediğimizde fotoğrafın EXIF bilgisini de görebiliyoruz. EXIF, fotoğrafların çekildiği makine (ya da telefon), tarih, poz değerleri, diyafram açıklığı gibi dair bilgilerin yer aldığı bir veri seti. Ay fotoğrafının EXIF bilgisi sayesinde, fotoğrafın 24 Aralık 2019’da çekildiğini doğrulayabiliyoruz.
Görseli doğrulamak için uygulayabileceğimiz başka bir adım, ayın o gün hangi evrede olduğunu bulmak. Ayın belli bir tarihte nasıl göründüğünü öğrenebilmek için faydalanabileceğiniz çeşitli internet siteleri bulunuyor. Bunlardan herhangi birine girip 25 Aralık 2019 tarihine gittiğimizde, o günkü ayın fotoğrafta daha parlak gördüğümüz hilalle uyuştuğunu görebiliyoruz.
Şunu hatırlamakta da fayda var: EXIF bilgisi sayesinde, kameranın ISO, diyafram açıklığı, poz süresi gibi ayarlarının da değiştirildiğini görebiliyoruz; yani o tarihte o noktada olsak dahi çıplak gözle bu görüntüye şahit olmamız mümkün değildi.
Tersine görsel arama sonuçları, bizi bu görselle ilgili çeşitli haberlere de yönlendiriyor. Bu haberlere göre, Sojuel bu fotoğrafı altı saatlik bir yürüyüş sonucu, gün doğmadan önce çekmiş. Bu haberlere göre, fotoğraf NASA’nın “Günün Astronomi Fotoğrafı” bölümünde yayınlanmış. NASA fotoğrafın altındaki açıklamaya şöyle yazmış:
NASA’nın internet sitesine göre Satürn ve diğer gezegenler, dünyadan ancak böyle görünüyor:
