Abdülhamid Kayıhan Osmanoğlu’ya ait sosyal medya hesabından paylaşılarak yaygınlaşan fotoğrafın, dünyanın ilk telgraf hattının Sultan Abdülmecid tarafından İstanbul-Köstence arasına kurulduğunu gösterdiği iddia edildi.
İlk hat Washington-Baltimore arasında kuruldu
Telgraf kaynaklarda, bilginin kodlanarak tel veya radyo dalgasıyla iletilmesini sağlayan bir araç olarak geçse de yaygın kullanıma bakıldığında kavramın elektrikli telgraf olarak anlaşıldığını söyleyebiliriz. Yani tarihi 1791 Fransa’sına kadar geri gidiyor. Dünyada ilk uzun mesafeli telgraf hattının 1844 yılında Washington ve Baltimore arasında kendi adıyla tanıdığımız Morse kodunun mucidi Samuel Morse’un elektromanyetik telgraf denemesini gerçekleştirmesi için kurulduğu biliniyor. Hatta ilk kısa mesafeli telgraf hattı 1833 yılında Almanya’da çekiliyor.
Osmanlı’ya ilk telgrafın Abdülmecit zamanında döşendiği ise doğru. Kırım savaşının başlamasıyla Osmanlı’da haberleşme alanında büyük adımlar atılıyor. İlk telgraf hattı, 1854 yılında baskınlara uğrayan Bosna ile haberleşmeyi kuvvetlendirmek ve denetim sağlamak için İstanbul-Edirne arasında kurulup devamında Varna ile genişletilerek Bosna’ya kadar ilerletiliyor.
Bazı kaynaklarda Osmanlı’da ilk başarılı telgraf denemelerinin 1847'de sarayda yapıldığı geçiyor, fakat kurulan bir hat mevcut değil. Amerikalı Prof. Lawrance Smith, madenlerle İstanbul arasında telgraf bağlantısı kurmak için 1847’de Morse’un bir telgrafını İstanbul’a getirtti ve sonrasında denemeler yapıldı. 1847’de telgrafı tanıtılan Morse’a I. Abdülmecid katkılarından dolayı bir iftihar nişanı da gönderilmiş.
Fotoğraftaki asker başlıkları
Fotoğrafın tarihi ve yeri kesin olarak bilinmemekle birlikte, II. Meşrutiyet'ten (1908) sonra olduğunu tahmin edebiliriz. Fotoğrafta görülen Osmanlı askerlerine ait başlıklar fes ile değil, ‘enveriye’ ya da ‘kabalak’ olarak bilinenlere benziyor ve I. Dünya Savaşı için dağıtılmışlar. Osmanlı’da asker ve işçilerin kullandığı başlıklar 1909 kıyafet nizamnamesi ile dönemin çağdaş ordularına uygun olarak düzenlenmiş.
